طلاق

طلاق در لغت به معناى آزاد كردن و در اصطلاح فقهى به معناى جدايى زن و شوهر از يكديگر با شرايط آن مى‌باشد.

اسلام براى ازدواج، برقرارى بنيان خانواده و دوام آن اهميّت بسيار زيادى قايل شده است و براى جلوگيرى از طلاق‌هاى بى‌مورد، سفارش‌هاى بسيارى درباره دقت در انتخاب همسر در آغاز و خوشرفتارى زن و شوهر در طول زندگى كرده است. و اگر بر اثر برخى موانع و مشكلات چاره‌اى جز اجراى طلاق نبود، شرايط سنگينى قرار داده است، تا حتى‌المقدور، طلاق كمتر واقع شود و كانون گرم خانواده، با اندك كدورت و ناراحتى به هم نخورد.

اختيار طلاق

اختيار طلاق با شوهر است ولى مى‌تواند براى طلاق به شخص ديگرى، حتى همسر خود، وكالت دهد،  مثلاً اگر مخارج او را تأمين نكرد يا به سفر طولانى بيش از سه ماه رفت، از طرف او وكيل باشد كه خودش را مُطلّقه كند.[1]

شرايط طلاق

1 ـ مردى كه زن خود را طلاق مى‌دهد بايد :

* عاقل و بنابر احتياط واجب بالغ باشد.

* به اختيار خود طلاق دهد و او را بر طلاق مجبور نكرده باشند.

* قصد طلاق داشته باشد و به شوخى صيغه طلاق را نگويد.

2 ـ زن، در وقت طلاق بايد :

* از حيض و نفاس پاك باشد[2] .

* شوهرش در مدتى كه از آخرين خون (حيض يا نفاس) پاك شده يا در مدت حيض يا نفاس كه پيش از اين پاك بوده با او آميزش نكرده باشد.

* همسر دائمىِ شوهرش باشد.

3 ـ وامّا صيغه طلاق :

* بايد به عربى صحيح خوانده شود.

* هنگام اجراى آن دو مرد عادل حاضر باشند و صيغه طلاق را بشنوند.

در ازدواج موقت طلاق نيست و جدا شدن زن و شوهر به يكى از اين دو راه است :

الف) تمام شدن مدت عقد.

ب) بخشيدن باقيمانده مدت توسط شوهر،به اين ترتيب كه بگويد : مدت را به تو بخشيدم. و شاهد گرفتن و پاك بودن از حيض لازم نيست.[3]

اقسام طلاق

طلاق بر دو نوع است: رجعى و بائن.

طلاق رِجْعى، آن است كه بعد از طلاق تا مدت معينى كه زن در عِدّه است مرد مى‌تواند به او رجوع كند؛ يعنى بدون خواندن عقد مجدد او را به همسرى بپذيرد.

طلاق بائن، آن است كه بعد از طلاق، مرد نمى‌تواند بدون عقد جديد به زن خود رجوع كند.

در شش صورت اگر مرد همسرش را طلاق دهد، بائن است :

1 ـ همسرى كه نُه سالش تمام نشده باشد.[4]

2 ـ زنى كه يائسه باشد.

3 ـ زنى كه شوهرش بعد از عقد با او نزديكى نكرده باشد.

4 ـ زنى كه شوهرش او را سه مرتبه طلاق داده باشد.

5 ـ زنى كه مايل به ادامه زندگى با شوهر خود نيست و با بخشيدن مهر خود يا مال ديگرى به شوهرش از او تقاضاى طلاق مى‌كند كه به اين طلاق «خُلع» گفته مى‌شود.

6 ـ زنى كه به سبب بى‌ميلى هر دو طرف به ادامه همسرى، طلاق داده مى‌شود و زن مالى به مرد بدهد كه او را طلاق بدهد، به اين طلاق «مُبارات» گفته مى‌شود.[5]

عِـدّه طـلاق

«عدّه»، مدت زمانى است كه زن پس از جدايى از همسر خود،
نمى‌تواند در آن مدّت شوهر كند.

زنى كه طلاق داده شده، اگر داراى شرايط زير باشد، نگه داشتن عدّه بر او واجب است :

*  نُه سالش تمام شده باشد.

*  شوهرش با او آميزش كرده باشد.

*  يائسه نباشد.[6]

مـدت عـدّه طلاق

الف) اگر زن باردار است تا به دنيا آمدن يا سقط شدن كودك بايد صبر كند، پس‌اگر يك ساعت پس‌از طلاق، بچه به دنيا بيايد، عدّه تمام مى‌شود.

ب) اگر حامله نيست ولى حيض مى‌بيند تا ابتداى حيض سوم بايد عدّه نگه‌دارد، يعنى پس از آن كه دو بار حيض ديد و پاك شد، همين‌كه حيض سوم را ببيند، عدّه او تمام مى‌شود.

ج) و اگر حامله نيست و يائسه هم نيست ولى خون حيض نمى‌بيند، بايد تا سه ماه صبر كند.[7]

عدّه وفـات

چون عده طلاق به تناسب بحث مطرح شد، بجاست بحث عده زنى كه شوهرش از دنيا رفته نيز در اينجا آورده شود.

مدّت عدّه وفات

* اگر زن، آبستن نيست  چهار ماه و ده روز.

* و اگر آبستن است   تا موقع زاييدن؛ ولى اگر زاييدن، قبل از چهارماه و ده روز اتفاق افتاد، بايد تا چهار ماه و ده روز پس از وفاتِ شوهر صبر كند.[8]

چند مسأله :

1 ـ زنى كه در عدّه وفات است اين كارها بر او حرام است :

* ازدواج (چه دائم و چه موقت)؛

* پوشيدن لباسهاى رنگارنگ؛

* سرمه كشيدن و هر كارى كه زينت حساب شود.[9]

2 ـ ابتداى عدّه وفات از موقعى است كه زن از مرگ شوهر خود مطلع مى‌شود.[10]

3 ـ زنى كه شوهرش گم شده، اگر بخواهد به ديگرى شوهر كند، بايد نزد مجتهد عادل برود و به دستور او عمل كند.[11]

پـرسـش ؟

1 ـ فرق طلاق رجعى و بائن چيست؟

2 ـ طلاق مُبارات را توضيح دهيد.

3 ـ مدّت عدّه طلاق نسبت به زنى كه خون حيض نمى‌بيند چقدر است؟

4 ـ مدّت عدّه وفات براى زنى كه در ششمين ماه حاملگى است چقدر است؟

5 ـ زنى شوهرش مفقود شده و پس از دو سال متوجه مى‌شود كه 18 ماه، پس از مفقود شدن از دنيا رفته است، عده وفات اين زن از چه تاريخى است؟