اشياء پيدا
شده
1 ـ برداشتن چيزى كه پيدا شده، مكروه است.
2 ـ درصورتى كه شخصى چيزى پيدا كند وبردارد وظيفه‌اش
به اين شرح است :
اگر صاحبش
معلوم است، بايد به صاحبش بدهد.
اگر صاحبش
معلوم نيست :
1 ـ نشانه‌اى ندارد كه از روى آن بتواند صاحبش را پيدا
كند بنابراحتياط واجب از طرف صاحبش صدقه بدهد.
بايد اعلان كند. پس :
الف) اگر قيمت آن يكـ اگر صاحبش پيدا شد، بايد به او
بدهد. درهم يابيشتر است- اگر صاحبش پيدا نشد،
مى‌تواند براى
2 ـ نشانــه دارد خود بردارد، به قصد اين كه هر وقت
صاحبش پيدا شد عوض آن را به او بدهد يا براى صاحبش نگهدارى كند تا هر وقت پيدا شد به
او بدهد.
ب) - اگر قيمت آن از يك درهم كمتر است مى‌تواند به قصد آنكه براى خودش باشد از آن استفاده
كند يااعلان كند تا صاحبش پيدا شود.
چگونگى اعلان
اگر از روزى كه آن را پيدا كرده تا يك هفته، روزى يك
مرتبه و بعد از آن تا يك سال، هفته‌اى يك مرتبه در محل اجتماع مردم اعلان كند كافى
است.
چند مسأله :
1 ـ كسى كه مالى را پيدا كرده، كه بايد براى پيدا شدن
صاحبش اعلان كند اگر عمدآ به دستورى كه گفته شد، اعلان نكند، گذشته از اين كه معصيت
كرده، باز هم واجب است اعلان كند.
2 ـ اگر كودك نابالغ چيزى پيدا كند، ولىّ او بايد اعلان
كند.
3 ـ اگر قيمت چيزى كه پيدا كرده به 6/12 نخود نقره
سكه‌دار برسد، چنانچه اعلان نكند و در مسجد يا جاى ديگرى كه محل اجتماع مردم است بگذارد
وآن چيز از بين برود، يا ديگرى آن را بردارد، پيدا كننده ضامن است.
4 ـ هر گاه چيزى پيدا كند كه اگر بماند فاسد مى‌شود
بايد تا مقدارى كه ممكن است آن را نگه دارد بعد قيمت كند و خودش بردارد يا بفروشد و
پولش را نگه دارد و اعلان كند.
گم شدن كفش
اگر كفش كسى را ببرند و كفش ديگرى به جاى آن بگذارند،
با چند شرط مى‌تواند آن را براى خود بردارد.
ــ بداند كفشى كه مانده، مالِ كسى است كه كفش او را
برده.
ــ از پيدا كردن صاحبش مأيوس شود يا برايش مشقّت داشته
باشد.
ــ ارزش آن مساوى با كفش خودش يا كمتر از آن باشد،
ولى اگر قيمت آن از كفش خودش بيشتر باشد، بايد هر وقت صاحب آن پيدا شد، زيادى قيمت
را به او بدهد و چنانچه از پيدا شدن او نااميد شود، بايد با اجازه حاكم شرع زيادى قيمت
را از طرف صاحبش صدقه بدهد.
كفّـارات
كفّاره، جريمه‌اى است براى ارتكاب برخى از گناهان و
اين غير از حدّ و تعزير و ديه و قصاص است، چون پرداخت كفاره به دست خودِ گنه كار انجام
مى‌شود و نيازى به حكم حاكم ندارد.
اقسام كفّاره
1 ـ مُرتبّه كفّاراتى كه در صورت ناتوانى از اوّلى
نوبت به بعدى مى‌رسد.
2 ـ مُخيّره كفّـاراتى
كه مكلّف در انتخاب يـكى از آنـها اختيار دارد.
3 ـ مُخيّره ومُرتّبه
كفاراتى‌كه قسم اول ودوم، هر دو در آن وجود
دارد.
4 ـ جمع گناه كار تمام موارد كفاره را بايد انجام دهد.
برخى از گناهان كفاره‌دار و كفاره هر يك
نوع گناه
كفاره
مرتبه1 ـ باطل كردن روزه قضاى رمضان، بعدازظهر* ده
مسكين طعام دادن و در صورت ناتوانى، سه روز 2 ـ قتل خطايى * روزه پى در پى.
3 - ظِهار* آزاد كردن برده، دو ماه روزه، 60 مسكين
طعام دادن
مخيّره1 ـ باطل كردن عمدى روزه رمضان* آزاد كردن برده،
يا
2 ـ تخلّف نذر (عمل نكردن به نذر) * دو ماه روزه، يا
* اطعام 60 مسكين.
مخيّرهتخلّف قسم (شكستن قسم)* آزاد كردن برده
و* اطعام يا لباس دادن به 10 مسكين و در صورت
مرتّبهناتوانى از همه اينها، سه روز روزه بگيرد.
جمع 1 ـ قتل عمدى مؤمن‌ازروى‌عمد وظلمبنابر احتياط
واجب، در هر دو مورد بايد :
2 ـ افطار روزه ماه رمضان با عمل حرام* يك برده آزاد
كند و
* دو ماه روزه بگيرد و
* به 60 مسكين طعام دهد و در صورت ناتوانى از برخى
بايد بقيه را انجام دهد.
احكام كفّارات
1 ـ پرداخت كفاره بايد به نيّت كفارّه و با قصد قربت
باشد.
2
ـ روزه‌ها در تمام كفّارات بايد پى در پى باشد ولى در صورتى كه دو ماه
واجب باشد، اگر در آغاز، يك ماه و يك روز (31 روز) پى در پى و بقيه را به طور متفرق
بگيرد كفايت مى‌كند.
3 ـ مسكينى كه مى‌توان به او كفّاره داد، همان فقيرى
است كه
مستحق زكات است.
4 ـ در اطعام مسكين، مخيّر است بين اينكه او را به
غذا دعوت كند تا بخورد و سير شود يا غذا را به خودش بدهد، ولى اگر بخواهد غذا را به
خودش تحويل دهد، حداقل بايد يك مدّ (تقريباً 750 گرم) باشد و احتياط مستحب است دو مُدّ
بدهد.
5 ـ دادن پول به عنوان كفاره، كافى نيست، نه در اطعام،
نه در لباس دادن، بلكه غذا يا لباس بايد داده شود، مگر آنكه فقير، مورد اطمينان باشد
و به او پول بدهد و او را وكيل كند كه با آن پول براى خودش طعام يا لباس تهيه كند.
6 ـ در مواردى كه بايد به 10 يا 60 مسكين طعام داده
شود، بايد طعام را به همين تعداد فقير بدهد، پس نمى‌تواند به 30 نفر هر كدام دو مدّ
طعام بدهد، مگر آنكه كفاره‌هاى متعدد باشد. ولى لازم نيست همه را يكجا اطعام كند، مثلاً
اگر به 10 فقير امروز و 20 نفر ديگر دو ماه ديگر و بقيه را پس از مدتى ديگر طعام بدهد،
اشكال ندارد.
7 ـ در مواردى كه آزاد كردن برده واجب مى‌شود، چون
در اين زمان دسترسى به برده (به معناى فقهى آن) امكان ندارد تكليف ساقط است.
پـرسـش
؟
1 ـ اگر شخصى يك اسكناس هزار تومانى پيدا كند وظيفه‌اش
چيست؟
2 ـ يك جعبه ميوه در جاده از روى ماشينى افتاده و راننده
ديگرى آن را برداشته، وظيفه‌اش نسبت به آن چيست.
3 ـ اگر كفش كسى را ببرند و كفش ارزشمندترى بجاى آن
مانده، تكليف چيست؟
4 ـ فرق كفاره تخلف نذر و تخلف قسم چيست؟
5 ـ اگر فقير به پول نياز داشته باشد آيا مى‌تواند
پول كفاره را به او بدهد؟
6 ـ آيا كفاره را مى‌توان به مؤسساتى مثل كميته امداد
و بهزيستى داد؟