مهمترين اجتماع هفتگى مسلمانان «نماز جمعه» است و نمازگزاران در
روز جمعه مى‌توانند به جاى نماز ظهر، نماز جمعه بخوانند.
اهمّيّت نماز
جمعه
درباره اهميّت اين نماز همين بس كه سوره‌اى در قرآن
به نام «سوره جمعه» ناميده شده و آيات بسيارى از آن درباره اهميّت و احكام نماز جمعه
است، افزون براين، روايات بسيار زيادى از معصومان : در اين باب وارد شده و عالمان دينى
نيز كتاب‌ها نوشته و سخن‌ها گفته‌اند.
امام خمينى 1 در اهميّت نماز جمعه چنين نگاشته‌اند
:
«نماز جمعه و دو خطبه آن، مانند حجّ و نماز عيد فطر
و قربان، از مراسم بزرگ مسلمانان است، ولى متأسفانه،
مسلمانان از وظايف مهم سياسى اين عبادت، غافل و ناآگاهند،
در حالى كه انسان، با اندك مطالعه و دقت در احكام كشورى، سياسى، اجتماعى و اقتصادى
اسلام در مى‌يابد كه اسلام دين سياست است و كسى كه دين را از سياست جدا مى‌داند، نادانى
است كه نه اسلام را مى‌شناسد و نه سياست را.»
وقت نماز
جمعه
وقت نماز جمعه، اوّل ظهر است و احتياط واجب آن است
كه از اوايل وقت، تأخير نيندازند.
چگونگى نماز
جمعه
واجبات :
نماز جمعه دو ركعت است؛ مانند نماز صبح، ولى دو خطبه
دارد كه توسط امام جمعه، پيش از نماز ايراد مى‌شود.
مستحبّات
:
1 ـ خواندن حمد و سوره با صداى بلند، توسط امام جمعه.
2 ـ خواندن سوره «جمعه» بعد از حمد، در ركعت اوّل.
3 ـ خواندن سوره «منافقون» پس از حمد، در ركعت دوم.
4 ـ خواندن دو قنوت: يكى در ركعت اوّل پيش از ركوع،
ديگرى در ركعت دوم پس از ركوع.
شرايط نماز
جمعه
1 ـ بايد به جماعت برگزار شود و فُرادا صحيح نيست.
بنابراين تمام شرايطى كه در نماز جماعت بايد رعايت شود، در نماز جمعه هم معتبر است؛
مثل اتصال صفوف و بالاتر نبودن جايگاه امام در نماز.
ـ حداقل تعداد
افراد براى برپايى نماز جمعه پنج نفر است؛ يك نفر امام و چهار نفر مأموم.
3 ـ بين دو نماز جمعه، حداقل بايد يك فرسخ فاصله باشد.
وظيفه امام
جمعه هنگام ايراد خطبه‌ها :
1 ـ بايد ايستاده خطبه بخواند.
2 ـ بايد بين دو خطبه كمى بنشيند.
3 ـ بنا بر احتياط واجب، با صداى بلند خطبه بخواند؛
به طورى كه همه مستمعان بشنوند و مى‌تواند از بلندگو استفاده كند.
4 ـ مستحب است :
* با طهارت
باشد.
* نظيف‌ترين
لباسها را بپوشد و خود را معطر كند.
* عمامه بر
سر بگذارد.
* در آغاز
خطبه به مستمعين سلام كند.
* رو به مردم
باشد.
* بر چوب يا
عصا يا شمشيرى تكيه كند.
محتواى خطبه‌ها
1 ـ حمد و ثناى الهى را به جا آورد.
2 ـ صلوات‌برپيامبروآل اوبفرستد (بنابراحتياط واجب)
خطبه اوّل3 ـ مردم را به تقوا توصيه كند.
4 ـ سوره كوتاهى از قرآن بخواند.
1 ـ حمد و سپاس الهى را به جا آورد.
2 ـ بر پيامبر و آل او صلوات بفرستد.
خطبه دوم3 ـ مردم را به تقوا توصيه كند (بنا بر احتياط
واجب).
4 ـ سوره كوتاهى از قرآن بخواند (بنا بر احتياط واجب).
5 ـ بر ائمه مسلمين : (به‌طور جداگانه) درود بفرستد
و براى مردان و زنان‌مؤمن طلب‌آمرزش كند (بنابر احتياط مستحب).
و سزاوار است اين مطالب را نيز بگويد و مستمعان را
آگاه كند :
1 ـ آنچه مسلمانان در زندگى دنيا و آخرت به آن نياز
دارند.
2 ـ آنچه در جهان مى‌گذرد و به سود و زيان مسلمانان
است.
3 ـ مسائل سياسى و اقتصادى كه در استقلال و آزادى آنان
دخالت دارد و چگونگى رفتار آنها با ساير ملت‌ها.
4 ـ دخالت دولت‌هاى ستمگر و استعمارگر در امور سياسى
و اقتصادى مسلمانان كه منجر به بهره‌كشى از آنان مى‌شود.
وظيفه نمازگزاران
جمعه :
1 ـ بنابر احتياط واجب بايد به خطبه‌ها گوش دهند.
2 ـ احتياط مستحب است از سخن گفتن بپرهيزند و چنانچه
سخن گفتن، سبب از بين رفتن فايده خطبه‌ها و يا گوش ندادن به آنها شود، ترك آن واجب
است.
3 ـ احتياط مستحب است، شنوندگان هنگام ايراد خطبه‌ها،
رو به امام جمعه بنشينند و بيش از مقدارى كه در نماز اجازه داده شده، به اطراف نگاه
نكنند.
س ـ اگر كسى
نتوانست خطبه‌هاى نماز جمعه را درك كند و فقط به نماز جمعه برسد و اقتدا كند آيا از
نماز ظهر كفايت مى‌كند؟
ج ـ كفايت مى‌كند.
پـرسـش؟
1 ـ تفاوت نماز جمعه با نماز ظهر چيست؟
2 ـ شرايط نماز جمعه علاوه بر شرايط نماز جماعت چيست؟
3 ـ آنچه كه در هر دو خطبه بايد خوانده شود چيست؟
4 ـ آنچه بر امام جمعه و نمازگزاران هنگام ايراد خطبه‌ها
واجب مى‌باشد چيست؟
5 ـ اگر به ركعت دوم نماز جمعه برسيم، براى‌اقتداتكليف
چيست؟ آياخواندن نمازظهر لازم است؟