قرائت
مسأله 987 :
در رکعت اوّل ودوم نمازهاي واجب يوميّه، انسان بايد، اوّل حمد و بعد از آن يک سوره تمام بخواند.
مسأله 988 :
اگر وقت نماز تنگ باشد، يا انسان ناچار شود که سوره را نخواند مثلاً بترسد که اگر سوره را بخواند دزد، يا درنده يا چيز ديگري باو صدمه بزند نبايد سوره را بخواند.
مسأله 989 :
اگر عمداً سوره را پيش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباهاً سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اوّل بخواند.
مسأله 990 :
اگر حمد وسوره يا يکي از آنها را فراموش کند و بعد از رسيدن به رکوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 991 :
اگر پيش از آن که براي رکوع خم شود، بفهمد که حمد وسوره را نخوانده، بايد بخواند و اگر بفهمد سوره را نخوانده، بايد فقط سوره را بخواند ولي اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، بايد اوّل حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند و نيز اگر خم شود و پيش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد وسوره، يا سوره تنها، يا حمد تنها را نخوانده، بايد بايستد و به همين دستور عمل نمايد.
مسأله 992 :
خواندن يکي از سوره‌هايي که آيه سجده واجبه دارد و در «مسأله 361» اسماء آنها را بيان نموده‌ايم عمدا،ً نماز را باطل مي‌کند.
مسأله 993 :
اگر اشتباهاً مشغول خواندن سوره‌اي شود که سجده واجب دارد چنانچه پيش از رسيدن به آيه سجده بفهمد، بنابر احتياط واجب آن سوره را رها کند وسوره ديگر بخواند و اگر بعد از خواندن آيه سجده بفهمد وسجده آن را اشتباهاً آورده نمازش را تمام کند، نمازش صحيح است و اگر ملتفت بشود قبل از اين که سجده را بنمايد بايد سجده کند ونمازش باطل است، و اگر از روي عصيان سجده را نياورد احتياط واجب آن است که نماز را تمام کند و بعد اعاده نمايد.
مسأله 994 :
اگر در نماز آيه سجده را بشنود، يا گوش دهد، نمازش صحيح است و بايد درحال نماز ايماءً سجده کند و بعد از نماز، سجده آن را بجا‌آورد.
مسأله 995 :
در نماز مستحبّي خواندن سوره لازم نيست، اگرچه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد، ولي در بعضي از نمازهاي مستحبّي مثل نماز وحشت که سوره مخصوصي دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، بايد همان سوره را بخواند.
مسأله 996 :
در نماز جمعه ونماز ظهر روز جمعه مستحبّ است در رکعت اوّل بعد از حمد سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد سوره منافقين را بخواند، و اگر مشغول يکي از اينها شود، بنابر احتياط واجب نمي‌تواند آن را رها کند وسوره ديگر بخواند.
مسأله 997 :
اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو اللّه احد يا سوره قل يا ايّها الکافرون شود، نمي‌تواند آن را رها کند وسوره ديگر بخواند، ولي در نماز جمعه ونماز ظهر روز جمعه اگر از روي فراموشي به جاي سوره جمعه و منافقين، يکي از اين دو سوره را بخواند، مادامي که تجاوز از نصف نکرده، مي‌تواند آن را رها کند وسوره جمعه ومنافقين را بخواند.
مسأله 998 :
اگر در نماز جمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره «قل هو اللّه احد» يا سوره «قل يا ايّها الکافرون» بخواند، اگرچه به نصف نرسيده باشد، بنابر احتياط واجب نمي‌تواند رها کند وسوره جمعه ومنافقين را بخواند.
مسأله 999 :
اگر در نماز، غير از سوره «قل هو اللّه احد وقل يا ايّها الکافرون»، سوره ديگر بخواند، تا تجاوز از نصف نکرده مي‌تواند رها کند وسوره ديگر بخواند.
مسأله 1000 :
اگر مقداري از سوره را فراموش کند، يا از روي ناچاري، مثلاً به واسطه تنگي وقت يا جهت ديگري نشود آن را تمام نمايد، مي‌تواند آن سوره را رها کند وسوره ديگر بخواند، اگرچه از نصف گذشته باشد، يا سوره‌اي را که مي‌خوانده «قل هو اللّه احد» يا «قل يا ايّها الکافرون» باشد.
مسأله 1001 :
بر مرد واجب است حمد وسوره نماز صبح ومغرب وعشا را بلند بخواند، وبر مرد و زن واجب است حمد وسوره نماز ظهر وعصر را آهسته بخوانند.
مسأله 1002 :
مرد بايد در نماز صبح ومغرب وعشا مواظب باشد که تمام کلمات حمد وسوره حتّي آخر آنها را بلند بخواند.
مسأله 1003 :
زن مي‌تواند حمد وسوره نماز صبح ومغرب وعشا را بلند يا آهسته بخواند ولي اگر نامحرم صدايش را بشنود، بنابر احتياط واجب بايد آهسته بخواند.
مسأله 1004 :
اگر در جايي که بايد نماز را بلند بخواند، عمداً آهسته بخواند، يا در جايي که بايد آهسته بخواند، عمداً بلند بخواند نمازش باطل است ولي اگر از روي فراموشي يا ندانستن مسأله باشد صحيح است و اگر در بين خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده، لازم نيست مقداري را که خوانده دوباره بخواند.
مسأله 1005 :
اگر کسي در خواندن حمد وسوره بيشتر از معمول صدايش را بلند کند، مثلاً آنها رابا فرياد بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 1006 :
انسان بايد نماز را ياد بگيرد که غلط نخواند و کسي که به هيچ قسم نمي‌تواند صحيح آن را ياد بگيرد بايد هر طور که مي‌تواند بخواند و احتياط مستحبّ آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.
مسأله 1007 :
کسي که حمد وسوره وچيزهاي ديگر نماز را بخوبي نمي‌داند و مي‌تواند ياد بگيرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است بنابر احتياط واجب در صورتي که ممکن باشد بايد نمازش را به جماعت بخواند.
مسأله 1008 :
مزد گرفتن براي ياد دادن واجبات نماز حرام است ولي براي مستحبّات آن اشکال ندارد.
مسأله 1009 :
اگر يکي از کلمات حمد يا سوره را نداند يا عمداً آن را نگويد يا به جاي حرفي حرف ديگر بگويد مثلاً به جاي (ض) (ظ) بگويد، يا جايي که بايد بدون زير وزبر خوانده شود، زير وزبر بدهد يا تشديد را نگويد نماز او باطل است.
مسأله 1010 :
اگر انسان کلمه‌اي را صحيح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده نماز او صحيح است اگرچه احتياط مستحبّ آن است که دوباره نماز را بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 1011 :
اگر زير وزبر کلمه‌اي را نداند يا ندانـد مثلاً کلمه‌اي به (س) است يا به (ص) بايد ياد بگيرد و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند، مثل آن که در اهدنا الصراط المستقيم، المستقيم را يک مرتبه باسين ويک مرتبه با صاد بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 1012 :
اگر در کلمه‌اي و او باشد وحرف قبل از و او در آن کلمه پيش داشته باشد وحرف بعد از و او در آن همزه (ء) باشد مثل کلمه سواء، بنابر احتياط مستحبّ آن و او را مدّ بدهد يعني آن را بکشد و همچنين اگر در کلمه‌اي (الف) باشد وحرف قبل از الف در آن کلمه زبر داشته باشد وحرف بعد از الف در آن کلمه همزه باشد مثل جاء، بايد الف آن را بکشد و نيز اگر در کلمه‌اي (ي) باشد وحرف پيش از (ي) در آن کلمه زير داشته باشد وحرف بعد از (ي) در آن کلمه همزه باشد (جيء) (ي) را با مد بخواند ولي اگر بعد از اين و او والف و يا به جاي همزه(ء) حرفي باشد که ساکن است يعني زير وزبر و پيش ندارد، بايد اين سه حرف را با مدّ بخواند، مثلاً در «وَلا‌الضّالِينَ» که بعد از الف، حرف لام ساکن است، بايد الف آن را با مدّ بخواند و چنانچه به اين دستور رفتار نکند، نماز او باطل است.
مسأله 1013 :
احتياط واجب آن است که در نماز، وقف به حرکت ننمايد و احتياط مستحبّ آن است که وصل به سکون ننمايد ومعني وقف به حرکت آن است که زير يا زبر يا پيش آخر کلمه‌اي را بگويد وبين آن وکلمه بعدش فاصله دهد، مثلاً بگويد: «الرَحْمنِ الرَّحيم» وميم الرحيم را زير بدهد و بعد قدري فاصله دهد و بگويد: «مالِکِ يَوْمِ الدّين» و معني وصل به سکون آن است که زير يا زبر يا پيش کلمه‌اي را نگويد و آن کلمه را به کلمه بعد بچسباند مثل آن که بگويد الرحمن الرحيم وميم الرحيم را زير ندهد وفوراً مالک يوم الدين را بگويد.
مسأله 1014 :
در رکعت سوم وچهارم نماز مي‌تواند فقط يک حمد بخواند، يا بنابر احتياط مستحبّ سه مرتبه تسبيحات اربعه بگويد، سه مرتبه بگويد: «سُبْحانَ اللّهِ وَالحَمْدُ لِلّهِ وَلا إلهَ إلاّ اللّهُ وَاللّهُ أکْبَر»، اگرچه يک مرتبه کافي است و مي‌تواند در يک رکعت حمد و در رکعت ديگر تسبيحات بگويد و بهتر آن است در هر دو رکعت تسبيحات بخواند.
مسأله 1015 :
در تنگي وقت بايد تسبيحات اربعه را يک مرتبه بگويد.
مسأله 1016 :
بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم وچهارم نماز، حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
مسأله 1017 :
اگر در رکعت سوم وچهارم حمد بخواند، بنابر احيتاط واجب بايد بسم الله آن را هم آهسته بگويد.
مسأله 1018 :
کسي که نمي‌تواند تسبيحات را ياد بگيرد يا درست بخواند بايد در رکعت سوم وچهارم حمد بخواند.
مسأله 1019 :
اگر در دو رکعت اوّل نماز به خيال اين که دو رکعت آخر است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از رکوع بفهمد، بايد حمد وسوره را بخواند و اگر در رکوع يا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 1020 :
اگر در دو رکعت آخر نماز به خيال اين که در دو رکعت اوّل است حمد بخواند، يا در دو رکعت اوّل نماز با اين که گمان مي‌کرده در دو رکعت آخر است حمد بخواند، چه پيش از رکوع بفهمد چه بعد از آن، نمازش صحيح است.
مسأله 1021 :
اگر در رکعت سوم يا چهارم مي‌خواست حمد بخواند، تسبيحات به زبانش آمد يا مي‌خواست تسبيحات بخواند حمد به زبانش آمد، بايد آن را رها کند ودوباره حمد يا تسبيحات را بخواند، ولي اگر عادتش خواندن چيزي بوده که بزبانش آمده، مي‌تواند همان را تمام کند ونمازش صحيح است.
مسأله 1022 :
کسي که عادت دارد در رکعت سوم وچهارم تسبيحات بخواند، اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود، بايد آن را رها کند ودوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1023 :
در رکعت سوم وچهارم مستحبّ است بعد از تسبيحات استغفار کند، مثلاً بگويد: «أسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبّي وَأتوبُ إلَيْه»، يا بگويد: «اللّهُمَّ اغٌفِر لِي»، و کسي که مشغول گفتن استغفار است، اگر شکّ کند که حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، چنانچه عادت داشته در نماز فقط بعد از تسبيحات استغفار کند، به شک اعتنا نکند وامّا اين که در جاهاي ديگر نماز هم استغفار مي‌کرده، بايد حمد يا تسبيحات را بخواند و نيز اگر نمازگزار پيش از خم‌شدن‌براي‌رکوع در‌حالي که مشغول گفتن استغفار نيست، شک کند که حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1024 :
اگر در رکوع رکعت سوم يا چهارم يا در حال رفتن به رکوع، شک کند که حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شکّ خود اعتنا نکند.
مسأله 1025 :
هرگاه شکّ کند که آيه يا کلمه‌اي را درست گفته يا نه، اعتنا به آن لازم است و بايد اعاده نمايد اگر تجاوز نکرده باشد بلکه با تجاوز هم، به قصد احتياط مي‌تواند اعاده نمايد.
مسأله 1026 :
مستحبّ است در رکعت اوّل، پيش از خواندن حمد بگويد: «أعُوذُ بِاللّهِ مِنَ الشَّيْطانِ الرَّجيم» و در رکعت اوّل ودوم نماز ظهر وعصر، «بسم اللّه» را بلند بگويد وحمد وسوره را شمرده بخواند و در آخر هر آيه وقف کند، يعني آن را به آيه بعد نچسباند و در حال خواندن حمد وسوره به معناي آيه توجّه داشته باشد و اگر نماز را به جماعت مي‌خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادي مي‌خواند، بعد از آن که حمد خودش تمام شد، بگويد: «الحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ العالَمين»، بعد ازخواندن سوره «قل هو اللّه احد»، يک يا دو يا سه مرتبه «کَذلِکَ اللّهُ رَبّي» يا سه مرتبه «کَذلِکَ اللّهُ رَبُّنا» بگويد، و بعد از خواندن سوره کمي صبر کند، بعد تکبير پيش از رکوع را بگويد، يا قنوت را بخواند.
مسأله 1027 :
مستحبّ است درتمام نمازها در رکعت اوّل، سوره «انّا انزلناه» و در رکعت دوم، سوره «قل هو اللّه احد» رابخواند.
مسأله 1028 :
مکروه است درتمام نمازهاي يکشبانه روز، سوره «قل هو اللّه احد» را نخواند.
مسأله 1029 :
خواندن سوره «قل هو اللّه احد» به يک نفس مکروه است.
مسأله 1030 :
سوره‌اي را که در رکعت اوّل خوانده مکروه است، در رکعت دوم بخواند ولي اگر سوره «قل هو اللّه احد» را در هر دو رکعت بخواند مکروه نيست.