قرائت
مسأله 987 :
در رکعت اول ودوم نمازهاى واجب يوميه، انسان بايد اول حمد و بعد از آن - بنابر احتياط - يک سوره تمام بخواند، و سوره والضحى و الم نشرح و همچنين سوره فيل و لأيلاف در نماز يک سوره حساب مىشود.
مسأله 988 :
اگر وقت نماز تنگ باشد، يا انسان ناچار شود که سوره را نخواند، مثلا بترسد که اگر سوره را بخواند، دزد يا درنده يا چيز ديگرى به او صدمه بزند نبايد سوره را بخواند.
مسأله 989 :
اگر عمدا سوره را پيش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباها سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها کند، و بعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.
مسأله 990 :
اگر حمد و سوره يا يکى از آنها را فراموش کند، و بعد از رسيدن به رکوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 991 :
اگر پيش از آن که براى رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده، بايد بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، بايد فقط سوره را بخواند ولى اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده بايد اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند. و نيز اگر خم شود و پيش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره يا سوره تنها يا حمد تنها را نخوانده، بايد بايستد و بهمين دستور عمل نمايد.
مسأله 992 :
اگر در نماز يکى از چهار سوره اى را که آيه سجده دارد و در مسأله (361) گفته شد عمدا بخواند، بنابر احتياط نمازش باطل است.
مسأله 993 :
اگر اشتباها مشغول خواندن سوره اى شود که سجده واجب دارد، چنانچه پيش از رسيدن به آيه سجده بفهمد، بايد آن سوره را رها کند وسوره ديگر بخواند، و اگر بعد از خواندن آيه سجده بفهمد، احتياطا به سجده اشاره نموده و سوره را تمام کند، و بعد از نماز بايد سجده آنرا بجا آورد.
مسأله 994 :
اگر در نماز آيه سجده را گوش دهد نمازش صحيح است، و بنابر احتياط به سجده اشاره نمايد و بعد از نماز سجده آنرا بجا آورد.
مسأله 995 :
در نماز مستحبى خواندن سوره لازم نيست، اگر چه آن نماز بواسطه نذر کردن واجب شده باشد، ولى در بعضى از نمازهاى مستحبى مثل نماز وحشت که سوره مخصوصى دارد، اگر بخواهد بدستور آن نماز رفتار کرده باشد، بايد همان سوره را بخواند.
مسأله 996 :
در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقون بخواند و اگر مشغول يکى از اينها شود، بنابر احتياط واجب نمىتواند آنرا رها کند و سوره ديگر بخواند.
مسأله 997 :
اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره (قل هو الله احد) يا سوره (قل يا ايها الکافرون) شود نمىتواند آنرا رها کند و سوره ديگر بخواند ولى در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روى فراموشى بجاى سوره جمعه و منافقين، يکى از آن دو سوره را بخواند مىتواند آنرا رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند و احتياط اين است که بعد از تجاوز نصف رها ننمايد.
مسأله 998 :
اگر در نماز جمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره ((قل هو الله احد)) يا سوره ((قل يا ايها الکافرون)) بخواند، اگر چه به نصف نرسيده باشد، بنابر احتياط واجب نمىتواند رها کند و سوره جمعه و منافقون را بخواند.
مسأله 999 :
اگر در نماز، غير سوره (قل هو الله احد و قل يا ايها الکافرون) سوره ديگرى بخواند. تا به نصف نرسيده مىتواند رها کند وسوره ديگر بخواند و بنابر احتياط در مابين نصف و دو ثلث رها نکند و پس از اين که به دو ثلث رسيد رها کردن آن و عدول به سوره ديگر جايز نيست.
مسأله 1000 :
اگر مقدارى از سوره را فراموش کند، يا از روى ناچارى مثلا به واسطه تنگى وقت يا جهت ديگر نشود آن را تمام نمايد مىتواند آن سوره را رها کند و سوره ديگر بخواند، اگر چه از دو ثلث هم گذشته باشد يا سوره اى که مىخوانده ((قل هو الله احد)) يا ((قل يا ايها الکافرون)) باشد.
مسأله 1001 :
بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند، و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخواند.
مسأله 1002 :
مرد بايد در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمد و سوره حتى حرف آخر آنها را بلند بخواند.
مسأله 1003 :
زن مىتواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند، ولى اگر نامحرم صدايش را بشنود، بنابر احتياط آهسته بخواند.
مسأله 1004 :
اگر در جائى که بايد نماز را بلند بخواند، عمدا آهسته بخواند، يا در جائى که بايد آهسته بخواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد صحيح است و اگر در بين خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده، لازم نيست مقدارى را که خوانده دوباره بخواند.
مسأله 1005 :
اگر کسى در خواندن حمد و سوره بيشتر از معمول صدايش را بلند کند، مثل آن که آنها را با فرياد بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 1006 :
انسان بايد نماز را ياد بگيرد که غلط نخواند، و کسى که به هيچ قسم نمىتواند صحيح آنرا ياد بگيرد، بايد به هر طور که مىتواند بخواند و احتياط مستحب آنست که نماز را به جماعت بجا آورد.
مسأله 1007 :
کسى که حمد وسوره و چيزهاى ديگر نماز را بخوبى نمىداند ومىتواند ياد بگيرد چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است، در صورتى که ممکن باشد، بايد نمازش را به جماعت بخواند.
مسأله 1008 :
مزد گرفتن براى ياد دادن واجبات نماز بهتر است و مزد گرفتن براى ياد دادن مستحبات آن بدون اشکال جايز است.
مسأله 1009 :
اگر يکى از کلمات حمد يا سوره را نداند، يا عمدا آنرا نگويد يا بجاى حرفى حرف ديگر بگويد، مثلا بجاى (ض) (ظ) بگويد يا جائى که بايد بدون زير و زبر خوانده شود، زير و زبر بدهد، يا تشديد را نگويد نماز او باطل است.
مسأله 1010 :
اگر انسان کلمه اى را ياد گرفته صحيح بداند و در نماز همان طور بخواند، و بعد بفهمد غلط خوانده لازم نيست دوباره نماز را بخواند.
مسأله 1011 :
اگر زير و زبر کلمه اى را نداند، يا نداند مثلا کلمه اى به (س) است يا به (ص) بايد ياد بگيرد، و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند مثل آن که در ((اهدنا الصراط المستقيم)) صراط را يکمرتبه با سين و يکمرتبه با صاد بخواند، نمازش باطل است. ولى اگر آن کلمه اى را که دو جور خوانده از اذکار باشد، و غلط خواندنش از ذکر بودن خارجش نکند نمازش صحيح است.
مسأله 1012 :
اگر در کلمه اى واو باشد وحرف قبل از واو در آن کلمه پيش داشته باشد، و حرف بعد از واو در آن کلمه همزه باشد، مثل کلمه ((سوء)) بايد آن واو را مد بدهد يعنى آنرا بکشد، و هم چنين اگر در کلمه اى ((الف)) باشد و حرف قبل از الف در آن کلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از الف در آن کلمه همزه باشد مثل ((جاء)) بايد الف آنرا بکشد، و نيز اگر در کلمه اى ((ى)) باشد و حرف پيش از ((ى)) در آن کلمه زير داشته باشد و حرف بعد از ((ى)) در آن کلمه همزه باشد مثل ((جئ))، بايد ((ى)) را با مد بخواند و اگر بعد از اين حروف ((واو و الف و يا)) بجاى همزه حرفى باشد که ساکن است يعنى زير و زبر و پيش ندارد باز هم بايد اين سه حرف را با مد بخواند، مثلا در ولا الضالين که بعد از الف، حرف لام ساکن است، بايد الف آنرا با مد بخواند، وچنانچه به دستورى که گفته شد رفتار نکند، احتياط واجب آنست که نماز را تمام کند و دوباره بخواند.
مسأله 1013 :
احتياط مستحب آنست که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننمايد، و معناى وقف به حرکت آنست که زير يا زبر يا پيش آخر کلمه اى را بگويد، و بين آن کلمه و کلمه بعدش فاصله دهد، مثلا بگويد: الرحمن الرحيم و ميم الرحيم را زير بدهد، و بعد قدرى فاصله دهد و بگويد مالک يوم الدين، و معناى وصل به سکون آنست که زير يا زبر يا پيش کلمه اى را نگويد و آن کلمه را به کلمه بعد نچسباند، مثل آن که بگويد الرحمن الرحيم وميم الرحيم را زير ندهد و فورا مالک يوم الدين را بگويد.
مسأله 1014 :
در رکعت سوم و چهارم نماز مىتواند فقط يک حمد بخواند، يا يک مرتبه تسبيحات أربعه بگويد: يعنى يک مرتبه بگويد: ((سبحان الله والحمد لله ولا إله إلا الله والله اکبر)) و بهتر آنست که سه مرتبه بگويد، و مىتواند در يک رکعت حمد و در رکعت ديگر تسبيحات بگويد، و در نماز فرادى بهتر است در هر دو رکعت تسبيحات بخواند. و براى مأموم در نمازهاى جهريه احوط لزومى اختيار تسبيحات است.
مسأله 1015 :
در تنگى وقت بايد تسبيحات اربعه را يکمرتبه بگويد.
مسأله 1016 :
بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز، حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
مسأله 1017 :
اگر در رکعت سوم و چهارم حمد بخواند، بنابر احتياط واجب بايد بسم الله آنرا هم آهسته بگويد.
مسأله 1018 :
کسى که نمىتواند تسبيحات را ياد بگيرد يا درست بخواند بايد در رکعت سوم و چهارم حمد بخواند.
مسأله 1019 :
اگر در دو رکعت اول نماز بخيال اين که دو رکعت آخر است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از رکوع بفهمد، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع يا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 1020 :
اگر در دو رکعت آخر نماز بخيال اين که در دو رکعت اول است حمد بخواند يا در دو رکعت اول نماز با اين که گمان مىکرده در دو رکعت آخر است حمد بخواند، چه پيش از رکوع بفهمد چه بعد از آن نمازش صحيح است.
مسأله 1021 :
اگر در رکعت سوم يا چهارم مىخواست حمد بخواند تسبيحات به زبانش آمد، يا مىخواست تسبيحات بخواند حمد بزبانش آمد بايد آنرا رها کند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند، ولى اگر عدتش خواندن چيزى بوده که به زبانش آمده، مىتواند همان را تمام کند و نمازش صحيح است.
مسأله 1022 :
کسى که عادت دارد، در رکعت سوم و چهارم تسبيحات بخواند، اگر از عادت خود غفلت نمايد و بقصد اداء وظيفه مشغول خواندن حمد شود کفايت مىکند، و لازم نيست دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1023 :
در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبيحات استغفار کند، مثلا بگويد ((استغفر الله ربى و أتوب اليه)) يا بگويد ((اللهم اغفر لي)) واگر نمازگزار پيش از خم شدن براى رکوع اگر چه مشغول گفتن استغفار يا بعد از فراغ از آن باشد، شک کند که حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1024 :
اگر در رکوع رکعت سوم يا چهارم شک کند که حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شک خود اعتنا نکند. و اگر پيش از رسيدن به حد رکوع شک کند لازم است برگردد و حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1025 :
هر گاه شک کند که آيه يا کلمه اى را درست گفته يا نه، مثلا شک کند که قل هو الله احد را درست گفته يا نه، مىتواند به شک خود اعتنا نکند، ولى اگر احتياطا آن آيه يا کلمه را دوباره بطور صحيح بگويد اشکال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شک کند، مىتواند چند بار بگويد اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگويد، بنابر احتياط مستحب نمازش را دوباره بخواند.
مسأله 1026 :
مستحب است در رکعت اول، پيش از خواندن حمد بگويد: ((اعوذ بالله من الشيطان الرجيم)) و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر بسم الله را بلند بگويد و حمد و سوره را شمرده بخواند، و در آخر هر آيه وقف کند، يعنى آن را به آيه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معناى آيه توجه داشته باشد. و اگر نماز را بجماعت مىخواند بعد از تمام شدن حمد امام، و اگر فرادى مىخواند، بعد از آن که حمد خودش تمام شد، بگويد ((الحمد لله رب العالمين)) و بعد از خواندن سوره قل هو الله احد، يک يا دو، يا سه مرتبه ((کذلک الله ربى)) يا سه مرتبه ((کذلک الله ربنا)) بگويد، و بعد از خواندن سوره کمى صبر کند، بعد تکبير پيش از رکوع را بگويد، يا قنوت را بخواند.
مسأله 1027 :
مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول، سوره انا انزلناه و در رکعت دوم، سوره ((قل هو الله احد)) بخواند.
مسأله 1028 :
مکروه است انسان در تمام نمازهاى يک شبانه روز سوره قل هو الله احد را نخواند.
مسأله 1029 :
خواندن سوره قل هو الله احد به يک نفس مکروه است.
مسأله 1030 :
سوره اى را که در رکعت اول خوانده مکروه است در رکعت دوم بخواند. ولى اگر سوره (قل هو الله احد) را در هر دو رکعت بخواند مکروه نيست.