قرائت
مسأله 825 :
در رکعت اول و دوم نمازهاى واجب يوميه، انسان بايد، اول حمد و بعد از آن يک سوره تمام بخواند.
مسأله 826 :
اگر وقت نماز تنگ باشد، يا انسان ناچار شود که سوره را نخواند، مثلا بترسد که اگر سوره را بخواند، دزد يا درنده، يا چيز ديگرى به او صدمه بزند، نبايد سوره را بخواند و اگر براى کار مهمّى عجله داشته باشد مى تواند سوره را نخواند.
مسأله 827 :
اگر عمداً سوره را پيش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباهاً سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها کند و بعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.
مسأله 828 :
اگر حمد و سوره يا يکى از آنها را فراموش کند و بعد از رسيدن به رکوع بفهمد، نمازش صحيح است.
صفحه 247
مسأله 829 :
اگر پيش از آن که براى رکوع خم شود، بفهمد که حمد و سوره را نخوانده، بايد بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده بايد فقط سوره را بخواند ولى اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده; بايد اوّل حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند، و نيز اگر خم شود و پيش از آن که به رکوع برسد، بفهمد حمد و سوره، يا سوره تنها، يا حمد تنها را نخوانده، بايد بايستد و به همين شيوه عمل نمايد.
مسأله 830 :
اگر در نماز يکى از چهار سوره اى(1) را که آيه سجده دارد عمداً بخواند نمازش باطل است.
مسأله 831 :
اگر در نماز، آيه سجده را بشنود، و به اشاره سجده کند نمازش صحيح است.
مسأله 832 :
در نماز مستحبى، خواندن سوره لازم نيست; اگرچه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد مگر اين که نماز متعارف را نذر کند. ولى در بعضى از نمازهاى مستحبى مثل نماز ليلة الدفن، که سوره مخصوصى دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، بايد همان سوره را بخواند.
مسأله 833 :
در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه، مستحب است در رکعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره منافقين بخواند و اگر مشغول يکى از اينها شود، بنابر احتياط واجب نمى تواند آن را رها کند و سوره ديگر بخواند.
مسأله 834 :
بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.
مسأله 835 :
مرد بايد در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمد و سوره حتى حرف آخر آنها را بلند بخواند.
مسأله 836 :
زن مى تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند، ولى اگر نامحرم صدايش را بشنود بنابر احتياط واجب بايد آهسته بخواند.
1. سوره هاى: الم سجده، فصّلت، نجم و علق.
صفحه 248
مسأله 837 :
اگر در جايى که بايد نماز را بلند بخواند عمداً آهسته بخواند، يا در جايى که بايد آهسته خواند عمداً بلند بخواند، نمازش باطل است ولى اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسأله باشد صحيح است و اگر در بين خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه کرده; لازم نيست مقدارى را که خوانده دوباره بخواند.
مسأله 838 :
اگر کسى در خواندن حمد و سوره بيشتر از معمول صدايش را بلند کند، مثل آن که آنها را با فرياد بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 839 :
انسان بايد نماز را ياد بگيرد که غلط نخواند و کسى که اصلاً نمى تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور که مى تواند بخواند و احتياط واجب آن است که نماز را به جماعت به جا آورد.
مسأله 840 :
کسى که حمد و سوره و چيزهاى ديگر نماز را به خوبى نمى داند و مى تواند ياد بگيرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است، بنابر احتياط واجب در صورتى که ممکن باشد، بايد نمازش را به جماعت بخواند.
مسأله 841 :
احتياط واجب آن است که براى ياددادن واجبات نماز مزد نگيرند ولى براى مستحبات آن اشکال ندارد.
مسأله 842 :
اگر يکى از کلمات حمد و سوره را نداند، يا عمداً آن را نگويد يا به جاى حرفى، حرف ديگر بگويد مثلا به جاى (ض)، (ظ) بگويد يا جايى که بايد بدون زير و زبر خوانده شود، زير و زبر بدهد، يا تشديد را نگويد نماز او باطل است.
مسأله 843 :
اگر زير و زبر کلمه اى را نداند بايد ياد بگيرد ولى اگر کلمه اى که وقف کردن آخر آن جايز است مى تواند هميشه وقف کند و ياد گرفتن زير و زبر آن لازم نيست و نيز اگر نداند مثلا کلمه اى با (س) است يا با (ص) بايد ياد بگيرد و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند، مثل آن که در اهدنا الصراط المستقيم، «مستقيم» را يک مرتبه با (س) و يک مرتبه با (ص) بخواند نمازش باطل است مگر آن که هر دو جور قرائت شده باشد و به اميد رسيدن به واقع بخواند.
صفحه 249
مسأله 844 :
احتياط مستحب آن است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننمايد و معنى وقف به حرکت آن است که زير يا زبر يا پيشِ آخر کلمه اى را بگويد و بين آن کلمه و کلمه بعد، فاصله بيندازد، مثلا بگويد الرَّحْمنِ الرَّحيمِ وميم الرّحيم را زير بدهد و بعد قدرى فاصله دهد و بگويد مالک يوم الدّين. معنى وصل به سکون آن است که زير يا زبر يا پيشِ کلمه اى را نگويد و آن کلمه را به کلمه بعد بچسباند مثل آن که بگويد الرَّحمنِ الرَّحيمِ و ميم الرّحيم را زير ندهد و فوراً مالک يوم الدّين را بگويد.
مسأله 845 :
در رکعت سوم و چهارم نماز مى تواند فقط يک حمد بخواند، يا سه مرتبه تسبيحات اربعه بگويد. يعنى سه مرتبه بگويد سُبْحانَ اللهِ و الحَمْدُ للّهِ و لا إلهَ إلاّ اللهُ و اللهُ أکْبَر و مى تواند در يک رکعت حمد و در رکعت ديگر تسبيحات بخواند و بهتر است در هر دو رکعت تسبيحات بخواند.
مسأله 846 :
در تنگى وقت بايد تسبيحات اربعه را يک مرتبه بگويد.
مسأله 847 :
بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز، حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
مسأله 848 :
اگر در رکعت سوم و چهارم حمد بخواند، بنابر احتياط واجب بايد بسم الله آن را هم آهسته بگويد.
مسأله 849 :
کسى که نمى تواند تسبيحات را ياد بگيرد يا درست بخواند، بايد در رکعت سوم و چهارم حمد بخواند.
مسأله 850 :
اگر در دو رکعت اول نماز به خيال اين که دو رکعت آخر است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از رکوع بفهمد، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع بفهمد، نمازش صحيح است و براى ترک هر يک از حمد و سوره دو سجده سهو بعد از نماز انجام دهد.
مسأله 851 :
اگر در دو رکعت آخر نماز به خيال اين که در دو رکعت اول است حمد بخواند يا در دو رکعت اول نماز با اين که گمان مى کرده در دو رکعت آخر است حمد بخواند، چه پيش از رکوع بفهمد و چه بعد از آن، نمازش صحيح است.
صفحه 250
مسأله 852 :
اگر در رکعت سوم يا چهارم مى خواست حمد بخواند تسبيحات به زبانش آمد، يا مى خواست تسبيحات بخواند، حمد به زبانش آمد بايد آن را رها کند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند. ولى اگر عادتش خواندن چيزى بوده که به زبانش آمده و در خزانه قلبش آن را قصد داشته مى تواند همان را تمام کند و نمازش صحيح است.
مسأله 853 :
مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول، سوره توحيد و در رکعت دوم، سوره قدر را بخواند و عکس آن نيز وارد شده است و بهتر است به صورت نخست خوانده شود.