ششم خيار رؤ يت است
اين خيار در جائى است که فروشنده جنس خود را به مشترى نشان نداده و با بيان وصف آن را فروخته است و هنگام تحويل مشترى آن اوصاف را در آن متاع نبيند باين معنا که آن را نسبت به گفته هاى فروشنده ناقص ببيند، و اين خيار در موردى هم که خريدار جنس را هنگام تحويل گرفتن بر خلاف آن چه قبلا ديده بود بيابد، که در اين دو صورت مشترى خيار تخلف وصف دارد، و اين خيار براى فروشنده نيز هست مثل اينکه فروشنده جنس خود را با توصيف ديگران فروخته باشد و هنگام تحويل آن را ارزشدارتر از آن چه ديگران گفته بودند و يا ارزشدارتر از آن چه خودش قبلا ديده بود بيابد و يا بهاى مشترى را با توصيف او پذيرفته باشد و هنگامى که مى خواهد آن بها را بگيرد آن را برخلاف توصيف مشترى بيابد يعنى کم ارزشتر از آن چه مشترى گفته بود بيابد که در اين موارد فروشنده خيار تخلف وصف را دارد.
مساءله 1 - خيار درتخلف وصف عبارتست از انتخاب يکى از دو کار يا فسخ معامله و يا قبول آن بدون گرفتن تفاوت ، و صاحب خيار نمى تواند بشرط گرفتن تفاوت معامله را قبول کند، همچنانکه با دادن طرف مقابل تفاوت قيمت و يا عوض کردن عين خيار صاحب خيار ساقط نمى شود، بله اگر تخلف وصف به نحوى است که در صحت و سلامت آن چه بطرف داده دخالت دارد و در حقيقت آن را معيوب کرده طرف مقابل مى تواند ارزش و تفاوت را بگيرد بخاطر خيار عيب نه تخلف وصف .
مساءله 2 - مورد اين خيار بيع عين شخص است که در هنگام معامله حاضر نبوده و شرط صحت اين معامله يکى از دو چيز است يکى اينه خريدار قبلا آن کالا را ديده باشد و هنگام معامله اطمينان داشته باشد باينکه آن صفاتى که در کالا قبلا ديده و در حال نيز باقى است که اگر اين اطمينان را نداشته باشد در داشتن خيارش اشکال هست ، ديگر اينکه طرف مقابل طورى مشخصات جنس خود را بيان کند که به حسب عرف جهالتى باقى نماند باين معنا که با توصيف او طرف مقابلش وثوق پيدا کند و معامله غررى نباشد جنس آن را و نوعش و صفاتى که با اختلاف آن ها رغبت ها و قيمت ها مختلف مى شود را بيان کند.
مساءله 3 - خيار رؤ يت بنابر مشهور پس از رؤ يت جنس فورى است لکن در فوريت آن اشکال است .
مساءله 4 - اين خيار به چند چيز ساقط مى شود يکى به اشتراط سقوط آن در ضمن عقد بشرطى که اين اشتراط موجب از بين رفتن اطمينانى که جهالت را از بين برده بود نشود (و چنان نباشد که بعد از اشتراط سقوط طرف مقابل نفهمد در مقابل آن چه مى دهد چه چيزى را مى گيرد، و گرنه اين شرط فاسد است و شرط فاسد عقد را هم باطل و فاسد مى کند، دوم - اسقاط خيار بعد از ديدن جنس ، سوم - تصرف کردن در آن بعد از مشاهده تصرفى که کاشف از رضايت بر معامله باشد، چهارم - اينکه بنابر فوريت اين خيار معامله را فورى فسخ نکند.