وقف

:: زمين مسجد واقامه شعائر حسينى ::

سوال :

زمينى موقوفه مسجد است آيا جايز است در آن نمايشنامه هاى حسينى ويا فعاليت هايى در رابطه با شعائر حسينى انجام داد؟

جواب :

استفاده از زمين موقوفه مسجد در آنچه منافى با وقف نباشد با اجازه متولى مسجد جايز است.

:: تحقّق وقف عام به محض وقف کردن ::

سوال :

شخصى يک قطعه زمين بايرى را جهت ساختن حسينيه مى خرد چند سال بعد، آن را وقف امام حسين عليه السلام مى کند تا حسينيه روى آن بنا شود، ضمن اين که همچنان باير است وپس از جارى شدن صيغه وقف، شروع به ساختن آن مى کند، آيا شرايط اين وقف وارکان آن درست وکامل است؟ چنانچه وقف درست نباشد حکم شرعى آن چيست؟

جواب :

در فرض سوال، ارکان وقف کامل شده است، زيرا در احکام وقف عام از قبيل وقف کردن قطعه زمين جهت ساختن حسينيه براى تحقق آن کافى است واقف صيغه وقف را جارى کند، وتحويل دادن به متولى واوقاف شرط نيست.

:: وضوگرفتن با آب مخصوص آشاميدن ::

سوال :

آيا جايز است با آبى که در حياط مسجد مخصوص آشاميدن باشد وضوگرفت، در حالى که حياط مسجد در اين صورت کثيف خواهد شد؟ با توجّه به اينکه عبارت آب آشاميدنى نوشته شده است، آيا مى توان با اين آب وضو گرفت؟

جواب :

سزاوار است طبق اين نوشته ها عمل شود، به ويژه در امر وضو که يکى از شرايط صحّت آن مباح بودن آب، ونيز جايى که آب وضو در آن مى ريزد، مى باشد.

:: جمع آورى کمک ها واستفاده از اموال وقف ::

سوال :

مى خواهيم قطعه زمينى بخريم وروى آن حسينيه بسازيم، براى اين منظور کمک هايى از مردم جمع آورى کرديم، آيا مى توانيم جهت افزايش اين پول، آن را در امور اقتصادى به کار ببريم تا امکان خريد زمين مذکور فراهم شود؟

جواب :

اگر اين کار به سود حسينيه وبا اجازه متولى شرعى باشد، جايز است.

:: مسجد به جاى مسجد ::

سوال :

در همسايگى بنده مسجد کوچکى قرار دارد که مى خواهم منزلم را با ضميمه کردن آن به خانه توسعه دهم ولى در عوض در منطقه ديگرى به فاصله دوکيلومترى مسجد، مسجد ديگرى بسازم که از نظر مساحت وکيفيت بسيار بهتر از آن باشد. آيا اين کار جايز است؟

جواب :

جايز نيست.

:: مسجد به جاى مسجد ::

سوال :

در همسايگى بنده مسجد کوچکى قرار دارد که مى خواهم منزلم را با ضميمه کردن آن به خانه توسعه دهم ولى در عوض در منطقه ديگرى به فاصله دوکيلومترى مسجد، مسجد ديگرى بسازم که از نظر مساحت وکيفيت بسيار بهتر از آن باشد. آيا اين کار جايز است؟

جواب :

جايز نيست.

:: تصرف نوادگان واقف در ملک وقفى ::

سوال :

زمينى وقف امام حسين عليه السلام شده، بدين ترتيب که نصف آن حسينيه شده ونصف ديگر آن زمينى زراعتى است که عايدات آن صرف خادمان حسينيه مى گردد، ولى نوادگان واقف ـ على رغم اين که زمين ملکى دارند ـ در زمين زراعى وقف شده دو خانه بنا کرده اند. آيا اين قبيل تصرفات جايز است؟

جواب :

تصرفات ذکرشده در سوال جايز نيست.

:: زمين زراعتى وموقوفه ::

سوال :

يکى از اجداد ما در حدود دوقرن پيش، پنج دانگ از يک زمين زراعى را وقف امور خيريه مشخصى کرد. ولى اين زمين امروزه، به زمين بائرى تبديل شده وکشت نمى شود وهيچ کس براى آباد کردن آن پا پيش نمى گذارد. واقف، کسانى را که به دلخواه خود در وقف دست مى برند لعنت کرده واجازه فروش آن را نداده است. يک دانگ باقيمانده اين زمين از آنِ ماست ومتولى وقف برادر ارشد ما مى باشد. تکليف ما در قبال اين زمين چيست؟

جواب :

در فرض مذکور واجب است زمين را بازراعت يا راه ديگرى آباد کنيد، هرچند آن را مدتى به کسى اجاره دهيد ومال الاجاره را براى آباد کردن آن قرار دهيد، يا کشاورزى را اجير کنيد تا آن را آباد کند واجرت او را از محصول وعايدات زمين بپردازيد. اگر هيچ يک از اين شيوه ها مقدور نيست جايز است آن را بفروشيد وبا پول آن زمين زراعتى يا چيزى مشابه آن، که عايدات داشته باشد خريدارى کنيد وعايدات آن را در امور ذکرشده در وقف نامه به مصرف برسانيد.

:: خانه اى که وقف پيشنماز مسجد شده ::

سوال :

خانه اى که وقف پيشنماز مسجدى شده وواقف فوت کرده است. آيا ورثه واقف حق دارند اين خانه را به عنوان ميراث تملک کنند واز آن در غيرمورد مذکور، مثلاً به منظور تشکيل کتابخانه عمومى، استفاده کنند؟

جواب :

در فرض مذکور جايز نيست ورثه آن خانه وقفى را تملک کنند؛ زيرا وقف ابدى است. بله، اگر مورد وقف منتفى شد وامام جماعت نيازى به خانه مسکونى نداشت، جايز است که ضمن حفظ حالت وقفيت ملک، آن را اجاره دهند ومبلغ اجاره را به امام جماعت بدهند تا آن را در مسجدى که آن خانه براى پيشنمار آن وقف شده به مصرف برساند. همچنين جايز است در صورت وجود مصلحت وموافقت متولى شرعى، در محل آن خانه، کتابخانه يا مؤسسه ديگرى که منافعش به مسجد مذکور برسد، تأسيس کرد.

:: زمين ميراثى ووقفى ::

سوال :

مادرزن بنده از پدر مرحومش زمينى به او ارث رسيد که در اصل متعلق به پدربزرگش بوده است. در لابه لاى اوراق واسناد زمين، نامه اى رسمى ودولتى پيدا شد که نشان مى داد آن زمين وقف مجالس عزادارى شده است. مادرزن بنده در خانه خود مجلس زنانه دارد وصاحب زمين هم مجلس مردانه اى برگزار مى کند. اين زمين وراث ديگرى نيز دارد. باتوجه به اين که نمى دانيم قصد واقف اين بوده که آن زمين صرف مجلس عزادارى خاصى شود يا در هر مجلس عزادارى که امکان داشت مورد استفاده قرار گيرد، آيا مادرزن بنده مى تواند سهم خود را از اين زمين وقف مجلس کند که در خانه اش برگزار مى گردد؟

جواب :

در فرض مذکور ـ البته با احراز صحت وقف نامه ـ همه زمين وقف برگزارى مجلس عزاى اباعبدالله عليه السلام است واز آن جا که وقف نامه مطلق است ودر آن مجلس خاصى تعيين نشده، مى توان عايدات آن را صرف مجلس صاحب زمين کرد واگر اضافه برآن چيزى باقى ماند، صرف مجلس مادر خانم تان شود.