استفتائات نذر- آیت الله العظمی مکارم مدظله

احکام نذر

1- عدم اجبار کسانی که نذر در مورد آنها شده است

سؤال:اینجانب هزینه سفر حج عمره پدر و مادر خود و همسرم را نذر کرده ام حال والدینم در سال جاری یا آتی به حج تمتع مشرف میشوند. آیا ایشان الزام به خرج این پول صرفا برای حج عمره میباشند؟ آیا والدین همسرم الزام به رفتن به حج عمره میباشند؟ ضمنا این نذر را خود کرده و هنگام نذر ایشان اصلا اطلاعی نداشته اند.

پاسخ:اگر صیغه نذر خوانده اید باید هزینه عمره مفرده ایشان را بعد از حج تمتع بپردازید ، و اگر آنها مایل به رفتن نباشند نمی توانید آنها را الزام کنید.

2- انجام نذر در صورت خواندن صیغه نذر

سؤال:اینجانب مدتی قبل به مریضی دچار شده بودم در آن موقع نذر کردم که اگر مریضی من سرطان نباشد فلان کارراانجام دهم درصورتیکه پیش از نذر کردن هم مریضی من سرطان نبود فقط من نمیدانستم حال بنا به فتوای شماره 2296رساله آقا انجام این نذر واجب است

پاسخ:اگر صیغه نذر را جاری کرده اید آنگونه که در رساله آمده؛ انجام نذر بر شما واجب است.

3- شک در محل مصرف نذر

سؤال:شخصى نذر کرده است و مقدار نذر را مى داند ولى در مورد محل و مکان مصرف نذر مردّد بین یکى از سه مکان است مثلا حرم حضرت رضا(علیه السلام) یا حضرت معصومه(علیها السلام) یا حضرت عبدالعظیم(علیه السلام) تکلیف این شخص چیست؟

پاسخ:اگر مبلغ نذر جزئى است احتیاط آن است که در هر یک از سه مورد، آن مقدار را مصرف کند و اگر مبلغ و مقدار قابل توجّهى است مى تواند قرعه بزند و مطابق آن عمل کند.

4- مصرف قربانی های روز تاسوعا و عاشورا

سؤال:همه ساله در روز تاسوعا و عاشورا، مردم محل گوسفندهایى را به عنوان نذر در جلوى هیأت سینه زنى و عَلمهایى که به نام حضرت ابوالفضل(علیه السلام) برپا مى گردد ذبح مى کنند و وجه آن توسّط هیأت امناى حسینیّه در مرمت و گسترش آن مکان مقدّس خرج مى شود آیا پول این گوسفندهاى قربانى را مى شود در مسجدى که به نام حضرت ابوالفضل(علیه السلام) در کنار جادّه جهت عبادت و رفاه حال مسافران و رهگذران در حال احداث است خرج کرد، در صورتى که خود آن حسینیّه نیز احتیاج مبرم به بازسازى دارد؟

پاسخ:احتیاط آن است که این گوسفندان را صرف اطعام عزاداران نمایند مگر این که از قراین معلوم شود که نذر کنندگان هدف دیگرى داشته اند.

5- عدم توانایی بر انجام نذر

سؤال:شخصى نذر کرده که سالى ده روز روزه بگیرد ولى حالا به علّت پیرى توان آن را ندارد، وظیفه اش چیست؟

پاسخ:نذر او نسبت به این سنین صحیح نیست.

6- مصرف قربانی های عزاداری

سؤال:در شهر زنجان مسجدى است به نام زینبیّه که در ایّام عزادارى امام حسین(علیه السلام) در مقابل دسته هاى عزادارى این مسجد گاو و گوسفند زیادى قربانى مى شود و قسمتى از این گوشتها صرف اطعام و قسمتى بین مردم تقسیم مى شود و اضافه آن را جهت توسعه بناى مسجد و احداث درمانگاه یا مانند آن زیر نظر هیأت امنا به فروش مى رسانند، آیا این عمل جایز است؟

پاسخ:هرگاه مردم از این جریان قبلا با خبر باشند و با رضایت به این امور قربانى کنند اشکالى ندارد و اگر با خبر نیستند باید گوشتها را صرف در مصارف عزادارى کنند.

7- مصرف قربانی که نذر امامزاده شده

سؤال:گوسفندى که نذر امامزاده شده است چگونه باید مصرف شود؟ آیا خود نذر کننده مى تواند استفاده کند؟

پاسخ:گوسفندى را که نذر امامزاده کرده، باید گوشت آن را به زوّار و فقراى آن محل بدهد و چنانچه خودش نیز جزء زوّار باشد مى تواند سهمى از آن ببرد.

8- نذر برای ائمه معصومین

سؤال:آیا نذر حضرت زهرا(علیها السلام) و حضرت ابوالفضل العباس و حضرت سیّدالشهدا و دیگر ائمّه اهل بیت(علیهم السلام) جایز است؟

پاسخ:نذر براى خدا جهت این بزرگواران جایز و مشروع است.

9- نذر بیش از حد توانایی

سؤال:اگر کسى نذر کند که اگر مشکلش برطرف شد هر روز سه جزء قرآن بخواند ولى اکنون با توجّه به شغلش عمل به این نذر مقدور نیست، وظیفه او چیست؟

پاسخ:به مقدارى که توانایى دارد بخواند.

10- انجام نذر در حد توانایی

سؤال:شخصى نذر کرده که به مدّت یک سال هر روز بر سر مزار پدرش رفته و یک جزء قرآن تلاوت نماید، ولى اکنون به خاطر سرماى زمستان یا گرماى بیش از حد، قدرت این کار را ندارد، آیا مى تواند این کار را در منزل انجام دهد و یا در تابستان به هنگام شب بر سر مزار برود و بخواند؟

پاسخ:به مقدارى که مى تواند و قدرت دارد به نذر خود عمل کند.

11- انجام نذر در غیر محل نذر شده هنگام ضرورت

سؤال:کسى که نذر نموده است که در صورت مشرف شدن به بیت اللّه الحرام یک ختم قرآن در زیر ناودان طلا بجا آورد ولى بعد از تشرّف به جهت تعمیرات، قرائت در آن مکان ممکن نشود، وظیفه او چیست؟

پاسخ:احتیاط واجب آن است که در جاى دیگرى از مسجد الحرام به جا آورد که به آن نزدیک باشد.

12- شک در اداء صیغه نذر

سؤال:با سلام و خسته نباشید

اگر کسی نداند که در هنگام نذر صیغه آن را ادا کرده است یا نه نذر او صحیح است؟

پاسخ:در صورتی که نداند صیغه خوانده وظیفه ای ندارد.

13- تغییر در کمیت و کیفیت نذر

سؤال:با سلام و عرض ادب

آیا میتوان قبل از بر آورده شدن نذر آن را منتفی کرد یا کیفیت و کمیت آن را تغییر داد

پاسخ:بعد از اجرای صیغه نذر قابل تغییر نیست

14- نذر روزه برای کسی که روزه قضا دارد

سؤال:آیا کسى که قضاى روزه ماه رمضان بدهکار است، مى تواند نذر کند و روزه بجا آورد؟ کسى که قضاى روزه هاى ماه رمضانش را بجا آورده باشد، ولى کفّاره روزه ماه رمضان بدهکار است چطور؟

پاسخ:نذر در تمام این موارد اشکال دارد.

15- ادای نذر قبل از گرفتن حاجت

سؤال:با سلام و آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما . اگر صیغه نذر را خوانده باشیم و برای رضایت خدا و اعتماد به مصلحت و توکل به او می توان نذر را زودتر ادا کرد یعنی قبل از گرفتن حاجت آن را انجام داد ؟ آیا با این فرض بعد از گرفتن حاجت باید نذر را دوباره انجام داد یا همان کافی است؟

پاسخ:اگر قبلا ادا کنید کافی نیست.

16- افطار عمدی روزه نذری واجب

سؤال:سلام اگر انسان نذر کند که روز معینی روزه بگیرد چنانچه عمدا روزه نگیرد یا روزه اش را باطل کند آیا علاوه بر کفاره باید قضای آنرا هم بگیرد؟

پاسخ:آری باید قضای آن را هم بگیرد بنابر احتیاط واجب.

17- عدم توانایی بر کامل انجام دادن نذر

سؤال:با سلام.

من نذر کرده بودم ماه رمضان امسال ۱۰ روز،هر روز ۵ صفحه قران بخوانم،و از ۱۸ ماه رمضان شروع به خواندن قرآن کردم،۶روز قرآن را خواندم و بعد به سفر تفریحی (کیش)رفتم ،آلان که برگشتم فقط ۲شب دیگر میتوانم قرآن بخوانم ،چرا که ماه رمضان تمام میشود،حال سوال من این است که این ۲روزی را که من نتوانستم قرآن بخوانم تا ۱۰روز کامل شود را میتوانم در ۲روزی که تا پایان ماه رمضان مانده بخوانم یا نه؟یعنی هر روز ،در این دو روز ۱۰صفحه قرآن بخوانم،تا جبران شود و نذر من ادا شود.

در غیر این صورت مرا راهنمایی کنید که حالا که نتوانستم نذر را با وجود داشتن فرصت ادا کنم ،چه باید بکنم؟

پاسخ:شما اگر صیغه نذر خوانده باشید و بر خلاف عمل کرده اید باید کفاره نذر که لااقل اطعام 60 فقیر است بدهید و آنچه را نخوانده اید احتیاطا قضا کنید.

18- فراموش کردن مورد نذر

سؤال:بسمه تعالی

مادری برای نجات فرزندش از یک حادثه (۲۷ سال پیش) نذری نموده و در همان زمان هم حاجت روا شده است لیکن نذرش را ادا ننموده و اکنون هم بیاد نمی آورد که چه نذری نموده است. فرزندش اکنون در گرفتاری است و برخی گفته اند مادر باید به نذرش عمل می نمود.

اکنون که نمی داند چه نذری کرده ولی مصمّم است برای برائت ذمه ولو احتیاطاً نذری ادا کند، چه باید بکند ؟

خداوند شما را سلامت بدارد. والسلام

پاسخ:در صورتی که احتمالات محدودی می دهد یعنی مثلا بین دو یا سه چیز می باشد هر سه را انجام دهد ولی اگر احتمالات زیاد است همه آنها را روی کاغذهای جداگانه می نویسید و قرعه کشی می کند و آنچه از قرعه درآمد عمل می کند و در هر دو صورت کفاره نذر را هم می دهد.

19- فسخ نذری که صیغه آن خوانده شده

سؤال:۱- بر طبق نظر شما فسخ نذری که صیغۀ آن خوانده شده حتی در صورت اینکه به مرحلۀ وجوب نرسیده باشد جایز نیست . آیا این فتوا است یا احتیاط واجب است؟

پاسخ:1ـ نذری که صیغه آن خوانده شده قابل فسخ نیست و این یک فتوا است.

20- مصرف نذورات ایام محرم برای حل مشکلات مردم

سؤال:در ایّام ماه مبارک رمضان، که براى تبلیغ به منطقه اى از روستاهاى مرودشت شیراز رفته بودم، شاهد محرومیّتهاى بسیارى در این روستا بودم (از قبیل: 1ـ نداشتن مسجد 2ـ نداشتن جادّه مناسب 3ـ نداشتن دبیرستان، مخصوصاً براى دختران 4ـ نداشتن حتّى یک اتاق مخابراتى 5ـ نداشتن محلّ مناسب ورزشى براى جوانان 6ـ کمبود فضاى آموزشى دبستان و راهنمایى) از طرفى 20 تا 30 نفر از اهالى روستا در ایّام محرّم، مخصوصاً دهه اوّل، هر کدام حدود 300 تا 400 هزار تومان خرج اطعام و پخت غذا مى نمودند، و سفره هایى در حسینیّه انداخته مى شد که نوعاً فقراى واقعى منطقه، یا به علّت حفظ آبرو، یا به علّت تراکم جمعیّت در حسینیّه، و استفاده متمکّنین و متموّلین و بستگان آنها، از خوردن طعامهاى مربوطه محروم مى شدند. به علاوه، بسیارى از غذاها دست نخورده و مصرف نشده دور ریخته مى شد. با توجّه به مشکلات موجود منطقه، آیا مى توان وجوهاتى را که جهت روضه خوانى به شکل مذکور هزینه مى گردد، و منجر به اسراف نعمتهاى الهى مى شود، جمع آورى و با نظارت روحانى صرف نیازهاى فوق و مصارف عامّ المنفعه کرد؟

پاسخ:چنانچه نذورات مزبور، نذورات مطلقه براى امام حسین(علیه السلام) است، مى توان آن را براى حلّ مشکلات مردم استفاده کرد. ولى اگر نذر جهت طبخ غذا و اطعام است، باید فقط در همان راه مصرف شود. و اگر در آن ایّام، یا در آن منطقه، قابل استفاده نمى باشد، مى توانید در مناطقى دیگر یا در ایّامى دیگر از آن براى اطعام استفاده کنید.

21- انجام نذرهای خلاف عرف

سؤال:دخترم بر اساس عواطف لطیف دوره نوجوانى نذرهایى برخلاف عرف کرده است; مثلا نذر کرده که اگر نمازش حتّى به طور غیر عمد قضا شود، همان روز بدون خوردن سحرى روزه بگیرد، و در روز چند رکعت نماز مستحبّى بخواند. قرآن را چندین بار ببوسد، و چند آیه از آن را حتماً بخواند. براى صلوات فرستادن حتماً با حجاب کامل باشد. علاوه بر این، وقتى شک مى کند که آیا براى فلان امر نذر کرده یا نه؟ براى این که در انجام نذرها کوتاهى نکرده باشد، حتّى نذرهاى مشکوک را هم بجا مى آورد. و این نذرها به گونه اى افراطى دنبال مى شود که مُخلّ به زندگى عادى وى شده، و گاه مورد تمسخر و ریشخند برخى از اطرافیان نیز قرار مى گیرد، که براى ادامه زندگى اجتماعى اش مخاطره آمیز است. از طرفى عدم انجام این نذرها تأثیر منفى بر روحیه اش مى گذارد، و او را دچار نگرانى عواقب اخروى آن مى کند. با توجّه به توضیحات بالا لطفاً بفرمایید: ایشان تا چه حد ملزم به رعایت این گونه نذرهاست؟

پاسخ:نذرهاى مذکور تا آن جا که مخلّ به زندگى، و موجب عسر و حرج، و باعث تمسخر نگردد معتبر مى باشد، در غیر این صورت معتبر نیست; ولى نذرهایى مانند نذر روزه بدون خوردن سحرى، اشکال دارد. همچنین در موارد شک هیچ مسؤولیّتى براى عمل به نذر ندارد. البتّه تمام این احکام در جایى است که صیغه نذر به صورت صحیح خوانده شده باشد، و مایه آزار پدر نباشد; در غیر این صورت عمل به نذر لازم نیست.

22- تاخیر، مخالفت و عدول از نذر

سؤال:لطفاً به سؤالات زیر پاسخ دهید:

الف) اگر فردى قادر به انجام نذر خود نباشد، آیا مرتکب معصیت شده است؟

ب) عدول از نذر بدون دلیل چگونه است؟

ج) آیا تأخیر در آن جائز است؟

پاسخ:در صورتى که نذر مطلق باشد، تأخیر در آن جایز است. و اگر بدون عذر مخالفت شود، کفّاره دارد. و کفّاره آن مانند کفاره ماه رمضان است.

23- فراموش کردن موضوع و تعداد نذرها

سؤال:اگر شخصى در شرایط مختلف زندگى، چه قبل از تکلیف و چه پس از آن، نذرهاى متفاوتى نموده، و اکنون تعداد و موضوع آن نذرها را فراموش کرده باشد، وظیفه اش چیست؟

پاسخ:عمل به آنچه قبل از بلوغ نذر کرده لازم نیست. همچنین اگر صیغه نذر را، هر چند به زبان فارسى، به زبان نیاورده بلکه در دل نذر کرده باشد، عمل به آن واجب نیست. ولى آنچه را بعد از بلوغ نذر کرده، و صیغه آن را نیز خوانده باید به آن عمل کند. و در صورت شک، آن مقدار که یقینى است بجا مى آورد. و در صورتى که مورد نذر مشکوک باشد و نتواند احتیاط کند، قرعه مى زند و طبق آن عمل مى نماید.

24- شک در مورد محل مصرف نذر

بیش از یک سال است که نذر کرده ام در صورت قضاى حاجتم، یک رأس گوسفند، یا معادل مبلغ آن، جهت مراسم عاشورا بدهم، و هنوز حاجتم کاملا به اجابت نرسیده است. لطفاً در این مورد به سؤالات زیر پاسخ فرمایید:
1ـ دقیقاً یادم نیست که هنگام نذر، مشخّص کرده باشم که مبلغ نذر را به حسینیّه خاصّى بدهم. آیا مى توانم مبلغ یا قیمت یک رأس گوسفند را بین 2 یا 3 حسینیّه تقسیم کنم؟

2ــ هنگام نذر مشخّص نکرده ام که گوسفند در چه حدّى از نظر سنّ و وزن باشد، آیا مى توانم حدّ متوسّط را در نظر بگیرم؟3ـ آیا مادام که حاجتم برآورده نشده، مى توانم مقدار و نوع و محلّ اداى نظر را تغییر دهم؟4ـ آیا قبل از اجابت نذر، مى توانم آن را ادا کنم؟

پاسخ:1- در صورتى که موقع نذر حسینیّه خاصى در نذر شما نبوده، مى توانید بین چند حسینیّه تقسیم نمایید.
2- مانعى ندارد.

3- اگر صیغه نذر خوانده اید جایز نیست.

4- واجب نیست.

25- فسخ نذری که هنوز ادای آن واجب نشده

سؤال:اگر کسی نذر کرده باشد و هنوز واجب نشده باشد و احتمال می‏دهد هیچ گاه واجب نخواهد شد اگر آن را فسخ کند باید کفاره بدهد؟

پاسخ:تا هنگام نذر فرا نرسد و تخلف نکند کفاره واجب نمی شود.

26- وام گرفتن برای ادای نذر

سؤال:افرادى بر انجام نذر خود توانایى ندارند، آیا باید براى اداى نذر خود وام بگیرند و آیا تغییر نذر از محلى به محلّ دیگر و از غذایى به غذاى دیگر و از زمانى به زمان دیگر جایز است؟

پاسخ:اگر توانایى ندارند، ساقط مى شود و اگر بتوانند وام را به راحتى ادا کنند، وام بگیرند و تغییر نذر مطلقاً جایز نیست جز در موارد ضرورت.

27- وقت انجام نذری که مقید به روز یا شب شده

سؤال:من نذر کرده ام کاری را در یک روز انجام دهم . مثلا روز عاشورا نذری دارم . میخواستم بدانم تا چه ساعتی فرصت ادای آن را دارم ؟

جایی خواندم که تا غروب فرصت هست . اگر نذر من مخصوص شب بود چه کار کنم ؟

پاسخ:ــ تا غروب آفتاب.

ــ نذر شب تا طلوع فجر وقت دارد.

28- تغییر دادن مصرف نذر

سؤال:شخصی چندین سال قبل نذر کرده که اگر حاجت او برآورده شود یک مقداری از درآمد حمام عمومی اش را وقف امیرالمومنین علی (علیه السلام) کند که شب های نوزده و بیست و بیست و یک ماه مبارک رمضان افطاری دهد. چندین سال این سه شب افطاری را می داده است در حالی که این غذا به مستحقین واقعی نمی رسید و در ضمن شخص مزبور نمی داند که که بر این نذر خود صیغه خوانده است یا زبانی گفته است، با توجه به این مقدمه، آیا اجازه می فرمایید که این پول در کارهای عام المنفعه خرج شود، مثلا در راه ازدواج پسران و دختران بی بضاعت و یا اینکه همین مقدار طعام به صورت خشکه بین فقرا تقسیم شود و یا اینکه کل پول به کمیته امداد تحویل شود، مقدار پول حدودا صد هزار تومان می باشد. خواهشمندم ما را راهنمایی فرمایید.

پاسخ:چنانچه صیغه نذر را، هرچند به زبان فارسى خوانده باشد، تغییر دادن آن جایز نیست و اگر نخوانده است تغییر مانعى ندارد.

29- شک در خواندن صیغه نذر

سؤال:من نذرهایی کرده ام اما یادم نمی آید که صیغه خوانده ام یا نه و مسئله صیغه را تازه فهمیده ام و آن موقع نمی دانستم. حالا عمل به نذور بر من واجب است؟

پاسخ:در صورتیکه شک دارید صیغه نذر را خوانده اید یا نه، عمل به آن برای شما واجب نیست.

30- استفاده از گوشت قربانی نذری

سؤال:استفاده قسمتی از قربانی های متفرقه (نذر یا ...) برای مصارف شخصی چه حکمی دارد ؟

پاسخ:اگر نذر مخصوص فقرا بوده نمی تواند از آن بردارد مگر خودش فقیر باشد. اگر نذر مطلق بوده می تواند مقداری برای خود بردارد.

31- فراموش کردن مکان مصرف نذر

سؤال:اگر کسی نذر کرده که مبلغی پول را به مکانی بدهد و فراموش کند که چه مکانی بوده است تکلیفش چیست.؟

پاسخ:هر گاه مکان محدود مثلا دو سه مکان می باشد پول راتقسیم بر آنها می کند و در غیر این صورتبین مکان ها قرعه می زند.

32- تحقق نذر با عبارت "نذر می کنم"

سؤال:اگر کسی بگوید: "خدایا، نذر می کنم فلان گناه را نکنم" آیا نذرش صحیح است؟

پاسخ:آری، نذرش صحیح است.

33- عمل نکردن به نذر به دلیل عذر شرعی

سؤال:من نذر کردم که اگر عملی انجام شود در سه روز خاص روزه بگیرم و الان به دلیل مسائل شرعی نمی توانم این نذر را بجا آورم. آیا باید علاوه بر قضای این سه روز روزه، کفاره آنها را هم روزه بگیرم یا نه؟

پاسخ:اگر صیغه نذر را نخوانده اید موظف به انجام آن نیستید و در صورت خواندن صیغه نذر بعدا در زمان دیگری آن سه روز را روزه بگیرید.

34- نذر گرفتن روزه با علم به مسافر بودن

سؤال:اگر در حالیکه قصد داریم ایام البیض ماه رجب را در سفر باشیم، نذر کنیم که آن سه روز را روزه بگیریم، آیا این صحیح است و می توان به آن عمل کرد؟

پاسخ:کافی نیست مگر اینکه قصد ده روز کنید.

35- نذر رفتن به جمکران (چهل شب چهارشنبه)

سؤال:گفته شده یکی از شروط صحت نذر آن است که متعلق آن از افعال راجح و مستحب و یا لااقل مباح باشد. شخصی نذر کرده چهل شب چهار شنبه متوالی به مسجد جمکران برود ولی زمانی را برای شروع در نظر نگرفته است.

اولاً آیا چنین نذری از افعال راجح بحساب می آید و اصل نذر منعقد میگردد؟

ثانیاً اگر در اثناء مدت یک یا چند هفته رفتن به مسجد جمکران را تعمداً ترک نماید آیا باید کفاره بدهد یا اینکه عمل نذر را که قید توالی داشته از سر بگیرد؟

ثالثاً در صورتی که بعد از شروع چند هفته رفتن به مسجد را متعمداً ترک کند آیا برای هر روز باید کفاره بدهد یا اینکه یک کفاره برای تمام مدت تخلف کافی است؟

پاسخ:این نذر رجحان دارد و اگر وقتی برای آن تعیین نکرده می تواند مقداری تاخیر بیاندازد ولی چهل شب باید متوالی باشد، اگر توالی آن عمداً به هم بخورد باید از سر گیرد و اگر مخالفت کند یک کفاره بیشتر ندارد.

36- عدم امکان انجام نذر ذبح در مکان خاص

سؤال:چنانچه نذر کرده باشیم در مکان خاصی گوسفند ذبح کنیم ولی به دلیلی امکان آن نباشد آیا می توان آن را در مکان دیگری انجام داد؟

پاسخ:مانعی ندارد.

37- نذر فرش برای مسجدی که نیاز به آن ندارد

سؤال:اگر نذر داشته باشیم که به مسجدی فرش هدیه دهیم ولی بعد متوجه شویم که احتیاج به فرش ندارد آیا می توانیم پول آن را به جای مورد نذر بدهیم؟

پاسخ:می توانید چیز دیگری از احتیاجات مسجد را برای مسجد بخرید.

38- مصرف گوشت های نذری مازاد بر نیاز

سؤال:بنده از خادمان یکی از هیئات عزاداری می باشم. در طول ایام عزاداری سالار شهیدان از طرف مردم گوسفندان زیادی جهت ذبح نذر هیئت می شود. آیا مسئولین هیئت اجازه دارند تعدادی از این گوسفندان ذبح شده یا مقداری از گوشت آن را بفروشند و صرف امور هیئت نمایند؟ برای مثال صرف خرید اقلام مورد نیاز غذای نذری از قبیل برنج، روغن و.. .

پاسخ:در صورتیکه اضافه بر نیاز باشد مانعی ندارد.

39- شک در زمان ادای نذر

سؤال:اگر فردی در مورد زمان اجابت نذر خود شک داشته باشد، برای مثال اینکه می بایست تا اول ماه رمضان اگر حاجت خود را بگیرد نذر را ادا کند یا هر موقع که به حاجت خود رسید، تکلیف چه می باشد؟

پاسخ:باید قدر متیقّن را بگیرد یعنی همان حدّ معین را معیار قرار دهد.

40- ممانعت از انجام قربانی در معابر عمومی

سؤال:با توجه به اینکه اداره بهداشت قربانی کردن در خیابان و کوچه ها را غیر بهداشتی اعلام کرده است و اینکه قربانی کردن در کوچه برای دیگران ایجاد مزاحمت می کند، آیا این نذر که گوسفندی جلو هیئت سینه زنی قربانی کنند درست است؟ اگر اداره بهداشت جلوگیری کرد، برای انجام آن نذر چه کار باید کرد؟ (لازم به ذکر است که هیئت بعد از رد شدن از روی خون قربانی معمولا به مسجد می روند و اکنون نیز با توجه به زمستانی بودن همه زمین ها خیس است)

پاسخ:در جای دیگری قربانی می کند و اشکالی ندارد.

41- ادای نذر قبل از استجابت

سؤال:گفته شده شخصی که زودتر از موعد مقرر نذر آن را ادا کند کافی نیست. این به چه معناست؟ یعنی باید دوباره همان نذر را ادا کند پس از استجابت؟

پاسخ:آری، باید بعد از استجابت مجدداً ادا کند.

42- نذر روزه در جایی که وقت برای روزه قضا تنگ نباشد

سؤال:من با وجود داشتن تعدادی روزه قضا، روزه نذر کردم (به دلیل ندانستن حکم) قبلا فرموده بودند که این نذر صحیح نیست، یعنی لازم نیست به آن عمل کنم؟

پاسخ:در صورتیکه وقت قضا تنگ نشده نذر روزه اشکالی ندارد.

43- عدم توانایی برای انجام نذر

سؤال:چند ماه پیش روزه هایی را نذر کردم و صیغه ی نذر را نیز جاری کردم اما پس از مدتی دچار بیماری معده ای شدم که به این خاطر قادر به روزه گرفتن نیستم. اکنون اگر پیش از ماه رمضان نتوانم آن روزه های نذری را بگیرم، حکم چیست؟

پاسخ:در فرض سوال، تکلیفی ندارید.

44- نداشتن توان انجام نذر در وقت ادای آن

سؤال:فردی نذر کرده برای روز عاشورا ولی بودجه آن را نتوانست تهیه کند، حکمش چیست؟

پاسخ:چنانچه در آن زمان توانایی اجرای نذر را نداشته وظیفه ای ندارد ولی بهتر است در زمان دیگر نذر خود را ادا کند.

45- تغییر در نوع مصرف نذر

سؤال:اینجانب نذر کرده ام که همه ساله در ایام عزاداری سالار شهیدان مقداری شکر جهت طبخ شربت به هیئت ها بدهم. با توجه به اینکه گاه ایام عزاداری در فصل سرما واقع می شود و هیئت ها معمولا شربت طبخ نمی کنند ‌‌‌آیا می توانم همان میزان شکر را به مصرف دیگر (مثلاْ شیر)برسانم؟

پاسخ:اشکالی ندارد.

46- نذر اهدای خون

سؤال:آیا نذر اهدای خون صحیح است؟ اگر نیست فردی که چنین نذری کرده چه تکلیفی دارد؟

پاسخ:اشکالی ندارد.

47- نذر پوشیدن لباس مشکی در ماه محرم و صفر

سؤال:حدود 25 سال پیش نذری کردم که دو ماه محرم و صفر را لباس مشکلی بپوشم و حاجت را گرفته و به لطف خدا انجام دادم، ولی چند سالی هست که همسر و بچه ها از مشکی پوشیدن به مدت طولانی راضی نیستند، خودم هم برای سخت است. حکم در این مورد چیست؟

پاسخ:چنانچه صیغه ی نذر را نخوانده باشید عمل به آن واجب نیست و اگر خوانده اید کافی است دهه ی عاشورا و دهه ی آخر صفر را لباس سیاه بپوشید.

48- آبستن بودن گوسفند هنگام ادای نذر

سؤال:من نذر کرده بودم که گوسفند ماده ای را در روز عاشورا قربانی کنم و گوشت آن را به عزاداران حسینی یکی از حسینیه های شهرمان بدهم. الان متوجه شده ام که گوسفند مورد نظر، حامله است. با توجه به این که تا روز عاشورا این گوسفند وضع حمل نمی کند، آیا می توانم گوسفند مزبور را قیمت گذاری نموده و با پول آن گوشت بخرم و به عزاداران بدهم یا باید گوسفندی مشابه آن خریداری نموده و قربانی کنم یا این که با همین حال گوسفند را قربانی کنم؟

پاسخ:در صورتی که در عرف محل چنین گوسفندی را نمی کشند آن را تبدیل به گوسفند دیگری کنید.

49- نذر برای امکان مشکوک

سؤال:بعضى افراد براى اماکن مشکوکى نذر مى کنند (مانند قدمگاه هاى منسوب به امیر مؤمنان(علیه السلام) سپس آن را در خیرات در آن محل مصرف مى کنند آیا این کار جایز است؟

پاسخ:مصارف مذکور اشکالى ندارد ولى مردم باید توجّه داشته باشند که این نذورات را به عنوان ابراز ارادت به پیشگاه مولا امیرمؤمنان على(علیه السلام) بدهند و این که آن مکان منسوب به اوست، نه این که آن محل قطعاً قدمگاه آن حضرت است و اگر این گونه کارها سبب شود محلّ مشکوکى در نظر مردم اعتبار پیدا کند مشکل است.

50- حکم شرعی نذر کردن

سؤال:ایا نذر کردن مکروه است؟

پاسخ:با توجه به آیات قرآن و روایات درباره نذر و مخصوصا روایاتی که مرحوم صاحب وسایل در جلد 16 «وسایل» در باب 6 از ابواب (کتاب النذر) بیان کرده، نذرهای مقطعی و محدود مانعی ندارد ولی نذرهای سنگین و طولانی مکروه است چرا که مشکلات مهمی در زندگی ایجاد می کند.

51- مراسم سفره امام حسن، سفره حضرت ابوالفضل و ...

سؤال:آیا مراسمی نظیر سفره امام حسن، سفره ابوالفضل، سفره حضرت زینب یا سفره حضرت رقیه و جدیدا سفره حضرت امام زمان (علیهم السلام) که در بین خانمها رواج دارد صحیح است؟ با توجه به اینکه مثلا باید در سفره حضرت رقیه نان و خرما باشد و در سفره امام حسن همه چیز سبز و در بقیه نیز به همین صورت. نذر افرادی که این چیزها را نذر می کنند چگونه است؟ در کل آیا تاریخی بر این موضوعات وجود دارد؟

پاسخ:این نذرها اعتباری ندارد.

52- نذر کردن بدون درخواست حاجت

سؤال:آیا می شود بدون در نظر گرفتن حاجتی نذر کرد؟ اگر کسی در هنگام نذر شرط نکرده باشد که اگر فلان حاجتم برآورده شد فلان کار را می کنم آیا انجام نذر بر او واجب است؟

پاسخ:اشکالی ندارد و آن را نذر ابتدائی می گویند.