سوال 145 :
آيا در ساختن مسجد رضايت همسايگان شرط مى باشد؟
جواب :
رضايت آنها شرط نيست ولى نبايد ايجاد مزاحمت براى آنها بشود مثلا بلندگوى مسجد يا پارک ماشينها در اطراف مسجد نبايد مزاحم همسايه ها باشد.
سوال 146 :
در يکى از روستاهاى لارستان به نام شرقويه يک حمّام قديمى بوده که حدود بيست سال است مورد استفاده قرار نگرفته بود يکى از مؤمنين آن را خراب کرده و اکنون به صورت زمين مى باشد چنانچه اجازه بفرماييد چون در حريم مسجد جامع روستاى مذکور قرار گرفته مقدارى از اين زمين براى احداث توالت و دستشويى براى مسجد و بقيّه، راه عبور مردم گردد؟
جواب :
چنانچه اميدى براى تجديد بناى آن نيست و همچنين نياز به حمّام ديگرى در آن آبادى نمى باشد که اين زمين را بفروشند و صرف آن کنند، در اين صورت مى توانيد طبق آنچه نوشته ايد عمل نماييد.
سوال 147 :
آيا تطهير ظاهر مسجدى که از مصالح متنجّس ساخته شده کفايت مى کند؟
جواب :
کافى است و در دل مؤمنان وسوسه نکنيد.
سوال 148 :
آيا در زمينى که وقف عزادارى سيّدالشّهدا(عليه السلام) شده است مى توان مسجدى احداث کرد؟
جواب :
اگر ممکن است از متولّى و در صورت نبودن متولّى، از حاکم شرع زمين رابراى ساختن مسجد اجاره کنند و عدّه اى از معتمدين محل پاى اين سند را امضا نمايند که فراموش نشود و هر ساله مال الاجاره آن را صرف مجالس عزادارى سيّدالشّهداء(عليه السلام) بنمايند و مدّت اجاره نيز مشخص و محدود باشد که بعد از پايان مدّت، مجدداً اجاره کنند.
سوال 149 :
آيا وسايلى را که متعلّق به مسجد است ولى مورد نياز نيست، مى توان فروخت و پول آن را خرج مسجد کرد؟
جواب :
چنانچه آن وسايل مورد نياز نباشد بفروشيد و صرف همان مسجد کنيدزيرا در اين گونه موارد آنچه اقرب به نظر واقف يا باذل است صرف در همان مسجد است و اگر آن مسجد احتياج ندارد مى توانيد در ساير مساجد صرف کنيد.
سوال 150 :
اگر با وام بانک زمينى رابراى احداث مسجد بخرند اقساط وام پرداخت نشود آيابانک مى تواندبراى استيفاىوام خود در زمين مسجد تصرف نمايد؟
جواب :
بانک حق ندارد زمين را به ملک خود درآورد، تنها حق مطالبه وام خود را دارد، مگر اين که در وام شرط شده باشد که اگر اقساط پرداخت نشود زمين را در اختيار بانک بگذارند، در ضمن بايد توجّه داشته باشيد که وام بايد طبق عقود شرعيّه باشد نه وام توأم با ربا.
سوال 151 :
آيا نمايش فيلم در مساجد جايز است؟
جواب :
اين کارها مناسب شأن مسجد نيست بلکه بايد محلّ جداگانه اى براى اين کار در نظر گرفت.
سوال 152 :
آيا تخريب مسجد قريه متروکه جايز است؟
جواب :
تخريب مسجد جايز نيست امّا اگر خودش خراب شود مصالح آن را مى توان به مسجد آن قريه يا قريه ديگر منتقل نمود.
سوال 153 :
پولهاى ختم و فاتحه خوانى بايد به چه مصرفى برسد؟ آيا خادم هم حقّى دارد؟
جواب :
پولهاى ختم و فاتحه خوانى بايد زير نظر متولّى يا امام جماعت (هرکدام که نظارت بر اين کار دارند) صرف مصالح مسجد گردد. خادم مسجد نيز مى تواند به مقدار متعارف با نظر آنها مصرف کند ولى توجّه داشته باشيد پولى در مقابل استفاده از مسجد نمى توان گرفت مگر اين که افراد با رضايت خود چيزى بدهند و يا در برابر خدماتى که انجام مى شود بگيرند.
سوال 154 :
مساجدى که در خيابانها واقع مى شود و همچنين مساجدى که دربيابانها و قراى متروکه واقع شده و به هيچوجه براى نماز قابل استفاده نيست و گاه مرکزى براى حيوانات نجس و آلودگيهاى ديگر مى شود حکمش چيست؟
جواب :
در مورد مساجدى که درخيابان افتاده اميد باز گشتى در آن نيست هم حکم مسجدبودن زايل مى شود و هم حکموقف بودن وشخصى که چنين کرده بايد معادل ثمن آن را صرف ساختن مسجد ديگر ياتعمير ساير مساجد کند و در حقيقت از قبيل اتلاف عين مال است ولى تا ضرورت فوق العاده شديدى نباشد
تخريب مسجد به هيچوجه جايز نيست و در مورد مساجد متروکه در بيابانها و قراى متروکه بايد آنها را طورى محفوظ کرد که هتک و بى احترامى نسبت به آنها نشود.
سوال 155 :
آيا منع دخول کفّار در مساجد لازم است؟
جواب :
احتياط واجب آن است که از ورود کفّار در مساجد جلوگيرى شود مگر در جايى که براى تحقيق اسلام و مانند آن باشد.
سوال 156 :
آيا کارهايى چون هبه وبخشش در مسجد جايز است در صورت جواز آيا نياز به حکم حاکم شرع دارد؟
جواب :
انجام اين گونه کارها در مسجد حرام نيست و نيازى به اجازه حاکم شرع ندارد ولى انجام کارهاى دنيوى در مسجد مکروه است و اگر مزاحمت براى نمازگزاران داشته باشد حرام است.
سوال 157 :
مسجدى است سه طبقه وطبقه سوّم آن چندان مورد استفاده براى نمازنمى باشد مگر در ايّام ماه مبارک رمضان وامثال آن، حال آيا مى توان طبقه سوّم اين مسجد را قسمت بندى نموده هرقسمتى را براى يک واحد فرهنگى از قبيل دارالقرآن، مرکز تحقيقات و مطالعات دانشجويى به طور محصور اختصاص داد؟ جواب: چنانچه با وسايل متحرک، جداسازى شود که براى نماز در موارد لزوم قابل جابه جا کردن باشد و کارهاى دينى در آن منظور باشد مانعى ندارد.
سوال 158 :
از قديم حايلى مثل پرده بين زنان و مردان بوده و اکنون عدّه اى مى گويند پرده و ديوار بين زنان و مردان در حال نماز خواندن و موعظه کردن لزومى ندارد، نظر شما چيست؟
جواب :
اگر صفوف زنان پشت سر مردان باشد پرده لازم نيست ولى اگر در کنارهم باشد احتياط واجب نصب پرده است.
سوال 159 :
آيا داخل شدن کفّار در مسجد براى شنيدن مطالب اسلامى اشکال دارد؟
جواب :
هرگاه براى تحقيق جدّى از اسلام باشد مانعى ندارد.
سوال 160 :
چرا برنامه هاى مسجد را در حسينيّه و برنامه هاى حسينيّه را در مسجد نمى توان انجام داد؟ چون در صورت جواز مى توانيم يکى از اين دو را داشته باشيم تا از اسراف از نظر زمين و مخارج ساختن جلوگيرى شود.
جواب :
مسجد محدودّيتى براى زنان و گاه براى مردان دارد و در حسينيّه آزادى بيشترى وجود دارد، البتّه ثواب نماز در مسجد نسبت به حسينيّه بسيار تفاوت دارد و همين امر سبب تأسيس دو بنا شده است.
سوال 161 :
ايجاد شبستان بخصوص در طرف قبله در مسجدى که شبستان نداشته باشد چه صورت دارد؟
جواب :
در صورت نياز اشکالى ندارد.
سوال 162 :
اگر مسجدى چند متر بالاتر از زمين واقع شده باشد و زير زمين هم نداشته باشد آيا مى توانند زير مسجد را مغازه درست کرده و سرقفلى آن را بفروشند و خرج مسجد بکنند؟
جواب :
جايز نيست ولى اگر واقف از اوّل اين کار را مى کرد جايز بود ولى اگر اين کار براى مرافق مسجد مانند کتابخانه و غير آن انجام گيرد مانعى ندارد.
سوال 163 :
اگر مسجدى فرش يا لوازم اضافى داشته باشد آيا در صورت نياز نداشتن مساجد ديگر، مى توانند به مستحق بدهند؟
جواب :
جايز نيست ولى مى توان آن را فروخت و در نيازمنديهاى مشابه آن مسجد مصرف کرد.
سوال 164 :
اگر دو مسجد کنار هم و چسبيده به هم بنا کنند يک مسجد تابستانى و يک مسجد زمستانى و مسجد زمستانى به علّت کوچک بودن در مواقع ضرورى از جمله ماه محرم جوابگوى مردم نباشد آيا مى توانند از مسجد تابستانى جزء مسجد زمستانى کرده و ديوار را عقب بکشند؟
جواب :
اشکال دارد، ولى مى توانيد دربى از يک مسجد به ديگرى باز کنيد
سوال 165 :
اگر مسجد دربى داشته باشد که مردم از آن رفت و آمد مى کنند و در مواقعى مثل ماه محرّم که خانمها نيز مسجد مى روند نياز به درب ديگرى هم باشد آيامى توانند درب ديگرى نيز از يک طرف مسجد بگذارند تا در مواقع ضرورى از آن استفاده بکنند و بعد از رفع نياز باز از همان درب اوّل رفت و آمد بکنند؟
جواب :
اشکالى ندارد.
سوال 166 :
اگر مسجد نياز به آبدارخانه داشته باشد و آشپزخانه مسجد کوچک باشد آيا مى توان از خود مسجد، آبدارخانه درست کرد وآشپزخانه را بزرگ کرد؟
جواب :
اگر مزاحم نمازگزاران نباشد و جا را بر آنها تنگ نکند و از نيازهاى مسجد محسوب شود اشکالى ندارد.
سوال 167 :
شخص سرمايه دارى يک مسجد را حدود پانزده سال قبل بنا کرده است و فعلا آن مسجد درست و تکميل شده است و قسمتى از مسجد پايگاه نيروى مقاومت بسيج مى باشد. بانى مسجد راضى نيست که پايگاه بسيج در قسمتى از آن مسجد باشد در حالى که پايگاه براى امنيّت آن محل زحمت زيادى مى کشد آيا نمازخواندن و فعاليتهايى که در آن جا صورت مى گيرد صحيح است؟
جواب :
چنانچه کارهاى فرهنگى مثبت اسلامى انجام دهند و مزاحمتى براى نمازگزاران نداشته باشند جايز است و رضايت بانى اصلى شرط نيست.
سوال 168 :
در تهران بانوان در مجالس ترحيم مساجد شرکت مى کنند و بعضى از آنها عادت زنانگى دارند و در اثر جهل به مسأله با همان حال به مسجد مى روند و گاهى پس از پايان مراسم مشاهده مى شود که فرش مسجد نجس شده است اکنون نظر مبارکتان را مرقوم فرماييد.
جواب :
زنان در حال عادت زنانه حرام است که در مسجد توقّف کنند و اگر فرش مسجد آلوده شود بايد تطهير کرد و افراد ناآگاه را بايد به اين مسائل آشنا کرد.
سوال 169 :
عمارتى را کنار مسجد در طبقه فوقانى جهت بانوانى که از ورود به مسجد معذورند، ساخته اند و آن را فاطميّه ناميده اند اما صيغه وقف بر آن خوانده نشده است، البتّه با پولى که از مردم جمع آورى شده است، و اکنون ساختمان وسيعى به نام حسينيّه جنب مسجد احداث شده است نظر به اين که خادم مسجد که پنج نفر عائله دارد و از نظر جا و مکان در مضيقه است اجازه مى فرماييد آن عمارت قبلى را به خادم اختصاص دهند؟
جواب :
جايز نيست، بايد محل ديگرى براى او در نظر گرفته شود و آن محل در حکم وقف است.
سوال 170 :
در حيدرآباد کرج زمينى وقف مسجد گرديده و مردم به نيّت ساختن مسجد کمک کرده اند چندين سال در زيرزمين اين مسجد نماز برگزار مى گرديد اکنون که طبقه همکف ساخته شده است از زيرزمين براى نگهدارى وسايل مسجد استفاده مى شود و در ايّام محرّم و صفر به عزاداران اباعبداللّه(عليه السلام) غذا داده مى شود و افراد معذور وارد آن نمى گردند آيا مى توان از اين زيرزمين براى مکان ورزشى جوانان و نوجوانان استفاده و عوايد حاصل را صرف بناى همان مسجد کرد؟
جواب :
جايز نيست بلکه بايد براى مسجد و کارهاى مناسب مسجد استفاده شود.
سوال 171 :
مسجدى در زمين مشاعى که بين مالکين مسلمان و ارمنى مشترک بوده است با اجازه خودشان بنا شده است، اهل کتاب مراسم ختم امواتشان را در مسجد مسلمانان برگزار مى کنند و واعظ مسلمان در آن مجلس سخنرانى مى نمايد و خود ايشان هم در مجلس حضور دارند و همچنين در مراسم مسلمين که در مسجد منعقد مى شود شرکت مى کنند آيا حضور آنهادرمسجد هتک مقام مسجد محسوب مى شود؟
جواب :
اگر آمدن آنها به مسجد سبب علاقه بيشتر آنها به اسلام گردد مانعى ندارد.
سوال 172 :
در بعضى از مساجد شهر اردکان تعدادى قرآن خطّى و حزب قرآن مجيد وجود دارد که اکثر آنها خراب و ناقص گرديده و بقيّه در حال از بين رفتن است و حتى ممکن است به سرقت برود آيا جايز است که به عنوان امانت به نام همان مسجد در موزه اردکان نگهدارى شود؟
جواب :
اگر در مسجد قابل استفاده نيست يا در حال از بين رفتن است مى توان آن را تبديل به احسن کرد يعنى به موزه يا غيرموزه بفروشند و به جاى آن قرآن نو خريدارى کنند و وقف آن مسجد کنند.
سوال 173 :
در بعضى از مساجد و تکايا تعداد زيادى چراغ نفتى(لامپا و غيره) وجود دارد که فعلا بدون استفاده مى باشد و اکثر آنها در انبار مسجد افتاده و شکسته يا در آينده ممکن است شکسته شود و بعضى از آنها نيز توسط مسؤولين به فروش رسيده و به اصطلاح تبديل به احسن گرديده آيا نگهدارى اين قبيل اجناس به نام همان مسجد در موزه جايز مى باشد؟
جواب :
از جواب بالا روشن شد.
سوال 174 :
در اردکان نظرکرده اى بوده به نام فاطميّه که در مسير خيابان قرار گرفته و تعدادى چراغ قديمى و آيينه و غيره از آن باقى مانده که در انبار مخروبه اى نگهدارى مى شود و موردى براى استفاده ندارد و ممکن است بر اثر فروريختن سقف انبار، کلّيه آنها از بين برود آيا نگهدارى آنها در موزه جايز مى باشد؟
جواب :
مطابق مسأله سابق عمل کنند و اگر پول آن قابل مصرف در آن فاطميه نيست در حسينيه ها يا مساجد مصرف خريد اجناس مشابه نمايند.
سوال 175 :
ما يک مسجد قديمى در روستايى به نام خوليخان از شهرستان مبارکه اصفهان داريم به علّت اين که چندمسجد جديد وبزرگ بعد از انقلاب اسلامى ساخته شده ديگر از اين مسجد به طور کلّى استفاده نمى نمايند،در ضمن صيغه وقف هم براى اين مسجد خوانده نشده است، ولى چند سال است که عدّه اى از ورزشکاران اين روستا چون جايگاه ورزشى نداشته از اين مسجد به عنوان باشگاه ورزش باستانى استفاده مى نمايند حال با توجّه به اين که ورزش باستانى يکى از ورزشهاى سنّتى است ازاوّل تا آخر اين ورزش فقط ذکر يا على(عليه السلام) و صلوات بر محمد(صلى الله عليه وآله) و امثال اينها ياد مى شود آيا ورزش کردن و تصرف در اين مسجد صحيح است؟
جواب :
مسجد را به هيچ وجه نمى توان از مسجد بودن خارج کرد يا تبديل به ورزشگاه نمود امّا ورزش در آن اگر موجب وهن مسجد نباشد و مزاحمت براى نمازگزاران نداشته باشند جايز است.
سوال 176 :
آيا شعار مذهبى دادن و نعره حيدرى گفتن که در بعضى از مساجد پاکستان گفته مى شود از مکروهات است؟
جواب :
شعارهايى که داراى محتواى صحيح و مذهبى بوده باشد مانعى ندارد به شرط اين که مزاحمتى براى نمازگزاران توليد نکند و صداهايى که موجب وهن مسجد شود در آن نباشد.
سوال 177 :
آيا زينت کردن مساجد و حسينيه ها جايز است؟
جواب :
اگر تزيين به طلا يا با عکس موجودات زنده نباشد و جنبه اسراف نيز پيدا نکند اشکالى ندارد.
سوال 178 :
يک باب مسجد قديمى واقع در گوشه روستاست که حريم آن مقدارى زمين باير و بدون استفاده مى باشد حدود 30 سال قبل چند جنازه کودک در آن دفن گرديده و هيچ گونه مدرکى مبنى بر وقف بودن آن وجود ندارد ،لذا هيأت محبّان چهارده معصوم(عليهم السلام) با رضايت اهالى محل تصميم گرفتند که دور اين زمين را حصار کشى نموده حسينيّه اى در آن جا احداث کنند و آن مسجد قديمى که در حال تخريب است را بازسازى و توسعه دهند آيا از نظر شرعى اين کار جايز است؟
جواب :
اگر دليلى بر وقف بودن آن زمين در دست نيست و بناى حسينيّه موجب نبش قبر نمى شود مانعى ندارد.
سوال 179 :
مسجدى در حدود 60 يا 70 سال پيش ساخته شده ولى از نظر مکانى در جاى مناسب نيست يعنى در زمستان به قدرى سرد است که مردم محله قدرت رفتن به مسجد و نمازخواندن را ندارند اين مسجد در نزديک زمين فردى است که خودش فوت کرده اما فرزندان او ادّعا دارند که مسجد به زور اربابان محل ساخته شده در حالى که آنها زمينهاى اطراف مسجد و زمين خود مسجد را که زمين موات بوده احيا کرده اند، به طورى که تا نزديک درب مسجد زمين کشاورزى درست کرده اند به همين جهت مردم محل مدتى است که در يک جاى مناسب مسجد ديگرى ساخته اند و مسجد قبل به مخروبه تبديل شده، تکليف مردم در اين زمينه چيست؟ آيا مى توانند مسجد را خراب کنند و جاى آن را درخت بکارند و حاصل آن درختان را مصرف مسجد جديد بکنند در ضمن تعداد مردم اين محل زياد نيست که دو مسجد داشته باشند؟
جواب :
مسجدرانمى توان خراب کرد ولى اگر خودش خراب شود و مصالح آن در معرض خطر باشد مى توان آن را در مسجد ديگر مصرف کرد و اگر خراب شد و زمين آن به هيچوجه قابل استفاده نبود استفاده از آن زمين به نفع مسجد ديگر اشکالى ندارد و قول مالکين اطراف زمين بدون مدرک شرعى پذيرفته نيست.
سوال 180 :
مسجدى است که داراى پايگاه فرهنگى است، اين پايگاه گاهى به خاطر جذب نونهالان و نوجوانان به مسجد و آشنا کردن آنها با تعاليم اسلام، اقدام به آوردن ويديو و نمايش فيلمهاى مجاز (جمهورى اسلامى) در مسجد مى کند آيا اين عمل جايز است؟
جواب :
نمايش دادن فيلمهاى سالم و مفيد براى هدايت جوانان و نوجوانان مانعى ندارد، ولى محلّ ديگرى غير از مسجد را انتخاب کنيد مگر اين که در سالن مخصوص کتابخانه مسجد باشد.
سوال 181 :
آيا اعضاى هيأت امناى مسجد مى توانند براى تعمير مسجد و ساير تصرّفات بدون اجازه متولّى اقدام کنند؟
جواب :
احتياط آن است که از متولّى اجازه بگيرند ولى اگر متولّى نسبت به مصالح مسجد مخالفت يا بى اعتنايى کند از حاکم شرع اجازه بگيرند.
سوال 182 :
آيا مى شود از طبقه زير ساختمان مسجد جهت استفاده هاى مطلوب براى مسجد مثل ساختن موتورخانه شوفاژ استفاده کرد؟
جواب :
اشکال ندارد.
سوال 183 :
آوردن ميز تنيس به فضاى مسجد از قبيل زيرزمين، حياط و... جهت انجام فعاليتهاى سالم فرهنگى ورزشى در کنار آموزش تعاليم دينى (آموزش قرآن، احکام و عقايد) چه حکمى دارد؟
جواب :
استفاده از وسايل فوق در شبستان يا فضاى مسجد مجاز نيست ولى اگر سالنهايى براى کتابخانه يا فعاليتهاى فرهنگى در مسجد ساخته شده، از فضاى آن مى توان براى اين کار استفاده کرد.