فصل در قسمت و نشوز و شقاق

فصل در قسمت و نشوز و شقاق

براى هر يک از زن و شوهر حقى است بگردن ديگرى که واجب است باداء آنها قيام نمايد هر چند که حق شوهر عظيم تر است ، از جمله حقوق شوهر بر گردن زن اين است که او را اطاعت کند و از فرمان او سرنتابد و بدون اذن او از خانه اش بيرون نرود هر چند بديدن خويشاوندانش و حتى عيادت پدرش و يا مجلس ختم او باشد، بلکه در حديث آمده که او در مقابل شوهرش هيچ اختيارى در مال خودش ندارد و بدون اذن شوهر نمى تواند مال خود را صدقه دهد يا بکسى ببخشد و يا نذرى کند مگر در مسئله حج و زکاه يا احسان و کمک مالى بپدر و مادر و خويشاوندان نزديک و تفصيل همه اينها موکول است به محل خودش ، و اما حق زن برگردن شوهر اين است که او را سير کند و بپوشاند، و اگر نادانى کرد او را ببخشد و روى ترش نکند، همچنانکه در اخبار آمده و تفصيل آن نيز موکول است بمحل خودش .

مساءله 1 - کسيکه يک همسر دارد آن همسر حق شبخوابى و همخوابى در همه شبها را ندارد، بلکه بنابر اقوى در چهار شب يکبارهم حق ندارد، تنها حقى که دارد اين است که از او دورى نکند بطوريکه معلوم نباشد او شوهر دارد يا شوهرش طلاقش داده اين آنمقدار لازم است ، بله حق جماع دارد و آن در هر چهار ماه يکبار است که حکمش گذشت ، و اما اگر بيش از يک زن داشته باشد اگر شبى پيش يکى از آنان بماند واجب مى شود که نزد ديگران نيز يک شب بماند، پس اگر داراى چهار همسر است اگر نزد يکى از آنها شبى را سر کند واجب است براى هر يک ديگرى شبى را اختصاص دهد و يکى از آنان را بر ديگران ترجيح و برترى ندهد، و اما اگر چهار زن نداشته باشد برترى دادن يکى بر ديگران جائز است ، پس اگر همسرانش دو نفرند مى تواند دو شب نزد يکى و يک شب نزد ديگرى باشد، و اگر سه نفرند مى تواند دو شب نزد يکى و دو شب نزد آندو نفر ديگر باشد، مشهور اين است که اگر داراى يک همسر است در هر چهار شبش سه شب مال خود او است و يک شب مال همسرش ، و اگر همسرانى متعدد دارد واجب است هر چهار شب را بين آنها تقسيم کند، مثلا اگر همسرانش چهارنفرند هر شب نزد يکى بسر ببرد و چون يک دور چهار شنبه تمام شد دوباره از يکى ابتداء نموده دور را تمام کند، بنابراين او هيچ شبى مال خودش نيست ، بلکه همه شبهايش مال همسران او است ، و اگر همسرانش دو نفرند هر يک از آنها از چهار شب يک شب دارند، و اگر سه نفر باشند از هر چهار شب هر شبش مال يک همسرش و شب چهارمش مال خود او است ، و عمل کردن بفتواى مشهور باحتياط نزديکتر است خصوصا براى کسيکه بيش از يک همسر دارد، اما اقوى همانست که ما گفتيم مخصوصا در همسر واحد.

مساءله 2 - وجوب بودن نزد زن و همخواب شدن با او در جائيکه واجب است مخصوص به همسر دائم است ، پس ‍ همسر انقطاعى حق شب خوابى و همخوابى را ندارد چه يکنفر باشد و چه بيشتر.

مساءله 3 - در هر شبى که زن حق شب خوابى را دارد جائز است از حق خود صرفنظر نموده آنرا بشوهرش ببخشد تا آن را بهر مصرف که مى خواهد برساند، همچنانکه جائز است آنرا به هووى خود ببخشد و حق مال او بشود.

مساءله 4 - عروس بکر از شب اول عروسيش هفت شب حق اختصاصى دارد (يعنى اگر شوهرش زن ديگر دارد نبايد نزد آنها برود) و اگر عروس بيوه زن است سه شب حق اختصاصى دارد، و واجب نيست بر مرد که اين هفت شب يا سه شب را درباره ساير زنانش تلافى کند.

مساءله 5 - زنى که صغيره يا مجنونه است حق ندارد، چه ديوانه اطباقى که يکسره ديوانه است و چه ديوانه ادوارى در دور جنونش ، و اما در دور سلامتش حق دارد، و همچنين زن زناشزه از اين حق محروم است و حق قسمت و حق همخوابى در سفر ساقط است ، و بر شوهر واجب نيست آنرا قضاء کند.

مساءله 6 - وقتى مرد مى خواهد شروع به قسمت بين زنان کند اختيار دارد که بهر يک خواست ابتداء کند، و نيز اختيار دارد هر يک را خواست دوم و هر که را خواست سوم قرار دهد، هر چند که نزديکتر به احتياط و بهتر تعيين با قرعه است خصوصا در غير اولى .

مساءله 7 - رعايت مساوات بين همسران در مسئله نفقه دادن و التفات بآنان و گشاده روئى و جماع مستحب است ، و نيز مستحب است صبح آن شبى که پيش يکى از آنان بسر برده نيز نزد او باشد، و نيز مستحب است باو اجازه دهد در هنگام موت پدر و مادرش نزد آنان حاضر شود هر چند که حق جلوگيرى از اين کار و از عيادت آندو را دارد تا چه رسد بعيادت غير پدر و مادر، و نيز حق دارد بطور مطلق از بيرون رفتنش بجز بخاطر حقى واجب جلوگيرى نمايد.