مهـريه
سوال 1014 :
ـ شخصى مهريه همسر خود را مقدار معينى سکه بهار آزادى و يک حج تمتع با نرخ متعارف قرار داده است، آيا اين مهر صحيح است؟
جواب :
بلى، صحيح است.
سوال 1015 :
ـ شخصى يک خانه دو طبقه دارد و مهريه زن خود را بدهکار است و ادعا مى کند که خانه و منزل مسکونى از مستثنيات دين مى باشد، حکم شرعى را بيان فرماييد.
جواب :
اگر منزل او دو طبقه مستقل باشد به طورى که با يکى از آنها نياز او مطابق شأنش مرتفع مى شود، طبقه دوم جزء مستثنيات دين نيست و همينطور اگر منزل او گران قيمت باشد و بتواند آن را بفروشد و با مقدارى از پول آن منزل ارزانتر و مناسب شأن خود خريدارى کند، بايد چنين کند و مهر همسر خود را بدهد.
سوال 1016 :
ـ چنانچه زن ناشزه باشد و نسبت به شوهر خود تمکين نکرده و ترک منزل کند و از طرفى طلاق نگرفته، آيا مى تواند تنها خانه اى که شوهر در آن سکونت دارد و تلفن و اثاثيه اى که جزء مايحتاج اوليّه زندگى است به عنوان مهريه توقيف و به فروش برساند؟
جواب :
مهريه نيز دين مى باشد و احکام ساير ديون را دارد، و فروش مستثنيات دين که شرح آن در مسأله 1172 جلد اوّل جامع المسائل آمده،
----------
(صفحه384)
براى گرفتن مهريه جايز نيست و اگر اختلاف وجود دارد به دادگاه رجوع شود.
سوال 1017 :
ـ مردى در حال بيمارى زنى را به عقد خود درآورده است و قبل از دخول با همين بيمارى مرده است آيا مهريه اين زن ثابت است؟
جواب :
خير، مهريه ثابت نيست، عدّه هم ندارد. ارث نيز نمى برد. بلى چنانچه بهبود يافت و پس از آن به هر جهت، قبل از دخول فوت کرد نصف مهر ثابت است، ارث هم مى برد.
سوال 1018 :
ـ ازدواجى صورت گرفته و منجر به طلاق گرديده و ذيل عقدنامه توسط پدر داماد امضا گرديده، زوج مدعى است که چون ذيل عقدنامه را امضاء نکرده ام تعهدى نسبت به مهريه ندارم. پدر زوج هم حاضر به پرداخت مهر نيست، در اين رابطه مهريه برعهده چه کسى است؟
جواب :
امضاى عقدنامه مدخليت ندارد، لذا اگر داماد اجازه عقد خواندن را داده است، مهر زن را مديون شده و در صورت طلاق دادن بايد نصف مهر را در فرض عدم دخول و تمام آن را در فرض دخول بپردازد و چنانچه پدر داماد در وقت عقد ضامن مهريه شده، ضامن است و بايد از عهده برآيد.
سوال 1019 :
ـ آيا مشروط کردن عقد نکاح به اينکه در صورتى که زوج در آينده صاحب خانه گرديد، نصف آن را به تملک زوجه درآورد و به نام او ثبت کند صحيح است؟
جواب :
چنانچه شرط مذکور به عنوان مهريه باشد (به سبب مجهول بودن شرط) لازم الوفاء نيست، و منتقل به مهرالمثل مى شود و عقد صحيح است و نيز چنانچه به عنوان شرط مستقل (يعنى بدون ارتباط به مهريه) در ضمن عقد باشد، لازم الوفاء نيست، مگر اينکه منصرف به متعارف باشد.
----------
(صفحه385)
سوال 1020 :
ـ زن به مرد مى گويد در صورتى که جداى از مهريه مقدارى معين طلا به من بدهى حاضر به ازدواج با تو هستم و مرد قبول مى کند بعد از ازدواج مرد زن را طلاق مى دهد، آيا زن مى تواند جداى از مهريه آن مقدار طلا را هم مطالبه کند؟
جواب :
اگر چنين شرطى در ضمن عقد ازدواج شده باشد، يا عقد مبنى بر آن واقع شده که به منزله شرط ضمنى بوده است واجب الوفاء است و زن مى تواند علاوه بر مهريه طلا را هم بگيرد. ولى اگر شرط ابتدايى بوده است واجب الوفاء نيست. و زن حق مطالبه الزامى طلا را ندارد، گرچه بهتر است زوج به شرط عمل کند.
سوال 1021 :
ـ مهرالسنة و مهر حضرت زهرا(عليها السلام) چه مقدار بوده؟ و به پول زمان ما چه مقدار مى شود و منشأ اينکه در بعضى از قباله هاى ازدواج مى نوشته و مى نويسند، مهرالسنة بيست و شش تومان و دو قران و نيم، چه بوده و به چه حسابى است؟
جواب :
از روايات(1) استفاده مى شود که مهرالسنة پانصد درهم است (2) و مستحب است مهريه پانصد درهم نقره باشد(3) و از خطبه حضرت جواد(عليه السلام) و خطبه حضرت امير(عليه السلام) و بعضى از روايات ديگر استفاده مى شود که مهريه حضرت زهرا سلام الله عليها پانصد درهم نقره بوده است و درهم شرعى برابر 6/12 نخود نقره سکّه دار است، بنابراين پانصد درهم نقره معادل دويست و شصت و دو مثقال و نيم به مثقال صيرفى (24 نخودى)
----------
1 ـ وسائل الشيعه، ج 15، ص 5 ـ 8 .
2 ـ همان.
3 ـ بحارالانوار، ج 43، ص 112 .
----------
(صفحه386)
نقره سکه دار مى شود و ظاهراً به قِران قديم ايران، معادل بيست و شش تومان و دو قران و نيم بوده و مهريه ها را طبق آن محاسبه و تعيين و در قباله ها مى نوشته اند و قيمت آن در هر زمان تابع نرخ همان زمان است و در زمان ما (سال 77) حدود 100 هزار تومان مى باشد.
سوال 1022 :
ـ عقدى بر اساس مهر السنه خوانده شده و مقدار آن تعيين نشده و يا به زوج نگفته اند، و ذهنيّت غلط اين بوده که مهر السنه مبلغ ناچيزى است و پس از چند سال فهميده که مهر السنه پانصد درهم است و چيزى بيش از يکصد هزار تومان مى باشد. سوال اينکه مهر السّنه واقعى را بدهکار است يا همان مقدار کمى را که بر اساس ذهنيت خود به آن رضايت داده است؟
جواب :
در فرض سوال که عقد روى مهر السنه خوانده شده است، همان مهر السنه واقعى را بدهکار است، اگر چه خيال مى کرده مقدار آن کم است.
----------
(صفحه387)