مهريه
سوال 1479 :
مهريه خانمى شصت سکه بهار آزادى بوده است، چند سال قبل زن مطالبه کرده، و هر سکه به دوازده هزار تومان قيمت شده است. ولى زوج نپرداخته، حال آيا زوج مکلّف به دادن شصت سکه است يا بايد قيمت آن را بدهد؟ و اگر بايد قيمت را بدهد، قيمت چه زمانى را؟ آيا آن روز که قيمت گذارى شده يا قيمت روز ادا را؟
جواب :
لازم است يا خودِ شصت سکه بهار آزادى پرداخت شود، يا قيمت روزِ مطالبه، مگر آنکه قبلا بين آنها مصالحه اى روى قيمت شده باشد.
سوال 1480 :
اگر پدر شوهر مهريه عروس را قبول کند، آيا بر او واجب مى شود يا بر عهده شوهر است. و اگر بميرد مهريه ساقط مى شود يا از مال او بايد بدهند يا به عهده شوهر انتقال
(صفحه391)
پيدا مى کند؟
جواب :
بر عهده پدر شوهر است و حکم ساير ديون را دارد.
سوال 1481 :
اگر مهريه زن، يک جلد کلام الله باشد، آيا هنگام طلاق همان را به زن بايد داد؟
جواب :
همان قرآنى که مهر قرار داده شده، بايد به او بدهد.
سوال 1482 :
مهرى که در عقد ازدواج در سالها قبل تعيين شده و اکنون ارزش پول کاسته شده به چه ميزان بر ذمّه زوج ثابت است؟ اين سوال در مورد هرنوع دين ديگر نيز جارى است؟
جواب :
به همان مقدارى که در ابتدا بر ذمّه آمده است. و کم شدن ارزش آن يعنى قدرت خريد نقشى ندارد. زيرا که پول از مثليات است نه قيميّات.
سوال 1483 :
در محضر رسمى براى زوجه حين العقد مبلغى صداق جهت ازدواج دائم تعيين گرديده است. و پس از گذشتن زمانى زوجه از زوج خود در شرايط نامساعدى مبلغى اسناد رسمى بعنوان افزايش مهريه که در سند قيد شده گرفته است. حال بفرماييد هرگاه زيادى مهريه قابل مطالبه نباشد، آيا در حکم بذل زوجه است و شرعاً زوجه مى تواند بعنوان رجوع به بذل خود آن را مطالبه کند يا خير؟
جواب :
زايد بر آنچه در عقد ذکر شده حق مطالبه ندارد. مگر آنکه به يکى از عقود لازمه زوج متعهد شده باشد آن را بپردازد. يا در مقابل چيزى که ماليت دارد تعهد کرده باشد.
سوال 1484 :
در مهرنامه مهريه خانمى به اين صورت ذکر شده است و ظاهراً عقد هم بر اين معنى واقع شده است. «مقدار بيست مثقال طلا به قيمت ده هزار تومان». حال سوال اين است که آيا مهريه بيست مثقال طلا است يا ده هزار تومان؟
جواب :
ظاهر از تعيين مقدار طلا آن است که مهريه همان مقدار طلا است. و تقدير قيمت ميزان نيست بنابراين فعلا همان مقدار طلا بر ذمه زوج است. و چنانچه بخواهد قيمت طلا را بدهد، بايد قيمت فعلى آن را بدهد.
(صفحه392)
سوال 1485 :
خانمى در اثر زنا حامله شده است و ادعا مى کند که مکرّه بوده است. اما مرد زانى منکر است، آيا زانيه مستحق مهرالمثل مى باشد؟ آيا حد زناى اکراهى بر زانى جارى مى شود يا خير؟
جواب :
اگر زن نتواند اکراه را اثبات کند، مى تواند مرد را قسم بدهد. و اگر مرد قسم را به او رد کند و او قسم بخورد حکم اکراه نسبت به حق او جارى مى شود; يعنى استحقاق مهرالمثل را دارد و حد نمى خورد، ولى بر مرد حد اکراه جارى نمى شود.
سوال 1486 :
اينجانب از شوهر خود طلاق خلعى گرفته بودم. در زمان عدّه رجوع انجام گرفته و با توافق هم مهريّه جديدى معيّن شد. آيا از نظر شرعى ايرادى بر مهريه جديد است يا خير؟
جواب :
عنوان مهريه و مقدار آن تغييرناپذير است. ولى در مفروض سوال، زن مى تواند در مقابل رجوع در بذل که زمينه جواز رجوع شوهر را آماده مى کند چيزى مطالبه کند، به عنوان مصالحه يا هبه يا امثال آنها. به اين نحو که زن بگويد در مقابل رجوع در بذل فلان مقدار به يکى از عناوين فوق به من منتقل شود.
سوال 1487 :
در عقد متعه شوهر نصف مدت را مى بخشد، آيا مهر هم تقسيط مى شود يا همه مهريه را بايد بپردازد؟
جواب :
پس از تحقّق دخول، تمام مهر را بايد بپردازد. و مهر تقسيط نمى شود.
سوال 1488 :
هرگاه زن بعد از عقد و قبل از دخول خود را آتش بزند و خودکشى کند، آيا تمام مهر را مى برد يا نصف را؟
جواب :
به نظر اينجانب ورثه زن مى توانند تمام مهر را مطالبه کنند.
سوال 1489 :
هرگاه زنى به خانه شوهر آمده و پس از مدت کمى خانه شوهر را بدون جهت و اجازه شوهر ترک کند و به خانه پدرش برود و ديگر حاضر به آمدن به خانه شوهر نباشد و تقاضاى طلاق کند، آيا حقى به مهريه دارد يا نه؟
جواب :
پس از انجام عروسى زن تمام مهر را مالک مى شود. و بايد شوهر آن را
(صفحه393)
تأديه کند. ولى اگر زن تقاضاى طلاق کند چون امر طلاق با مرد است و توافق کنند که مرد در مقابل بذل تمام يا قسمتى از آن، زن را مطلقه به طلاق کند، جايز و بى اشکال است.
سوال 1490 :
مهريه خانمى که 40 سالِ قبل، ازدواج کرده، در قباله و مهرنامه 2000 تومان ذکر شده و عقد براين اساس واقع شده است. زن مى گويد، مهريه من، نيم دانگ آب و زمين بوده است و چون مشکل ثبتى داشت به 2000 تومان تبديل شد، و حال شوهر بايد آب و زمين را بدهد. و زوج اين را قبول دارد و مى گويد مهر شما 2000 تومان است نه آب و زمين، آيا زن حق دارد بيش از 2000 تومان مهريه بگيرد يا نه؟
جواب :
به نظر اينجانب پول داراى ارزش اعتبارى مستقل است. و وجود پشتوانه دليل اين نيست که ارزش پول با آن مقايسه شود و با زياد و کم شدن قدرت خريد تفاوت کند. و در يک کلام پول از مثليات است، و در مثليات ترقى و تنزّل قيمت مطرح نيست. مگر اينکه بطور کلى از ماليت و اعتبار خارج شود. بنابراين در مورد سوال، آنچه در نهايت شرعاً و قانوناً مهريه واقع شده و عقد روى آن خوانده شده مبلغ دو هزار تومان بوده است. با توجه به بيان فوق زوج بيش از اين مبلغ مديون نيست. بلى اگر عقد روى آب و منزل خوانده شده بود و در آن زمان قيمت آنها دو هزار تومان محاسبه مى شد. فعلا زوج آب و خانه را مديون بود نه چيز ديگر را. و در عين حال مناسب است زوج رضايت همسر را تحصيل کند.
سوال 1491 :
آيا پدر داماد مى تواند مهريه عروس خود را مستقيماً به عهده بگيرد و بپردازد؟ يا بايد مهريه را به پسر خود ببخشد و پسر خودش مهريه را بدهد؟
جواب :
هردو طريق جايز است.
سوال 1492 :
آيا پدر داماد مى تواند ملکى يا مالى از اموال خود را مستقيماً (بدون اينکه ابتدا به فرزند خود ببخشد) صداق عروس خود قرار دهد؟
جواب :
بلى مى تواند، ولى بهتر است ابتدا آن را تمليک داماد کند و داماد خود
(صفحه394)
آن را صداق قرار دهد.
سوال 1493 :
آيا زن مى تواند در عقد ازدواج شرط کند که داماد علاوه بر مهريه مقدارى پول هم به پدر يا مادر عروس بدهد؟ و آيا چنين شرطى لازم الوفا است؟
جواب :
شرط مزبور جايز و لازم الوفا است.
سوال 1494 :
آيا شيربها که در بعضى بلاد مرسوم است جزء مهريه مى باشد، که اگر طلاق قبل از دخول صورت گرفت، پرداخت نصف آن لازم باشد؟
جواب :
اگر شيربها جزيى از مهريه درنظر گرفته شده که بايستى نقداً پرداخت شود، به طلاق قبل از دخول تنصيف مى شود. ولى اگر غير از مهريه و غير از شرط در ضمن عقد باشد، دادن آن بر مرد لازم نيست. و بر فرض که داده باشد، مادامى که عينش موجود است مى تواند بنابر تفصيلى که در مسأله 1499 خواهد آمد، پس بگيرد.