خمس

:: خمس ::

سوال :

بر چه چيزهايى خمس تعلّق نمى گيرد؟

جواب :

هرچه که جزء مؤونه (هزينه) سال باشد خمس ندارد.

:: تعلق خمس به وسائل شخصى ::

سوال :

آيا هزينه، يعنى لباس، ماشين شخصى، منزل ومانند اينها خمس دارد؟

جواب :

تمام نيازهاى شخصى وخانواده تحت سرپرستى او (لباس، ماشين، خانه ولوازم منزل به قدر شأن خود) اگر در اثناى سال به دست بيايد وقبل از سرِسال مورد استفاده قرار گيرد خمس ندارد.

:: پول کنار گذاشته شده ::

سوال :

پولى قرض کرده ايم وکنار گذاشته ايم وسال خمسى برآن مى گذرد، البته کنار گذاشته شده تا به صاحبش بازگردانده شود آيا خمس دارد؟

جواب :

اگر در اموال قرضى تصرف نکرده باشد وکنار گذاشته که به صاحبش بازگردانده شود خمس ندارد.

:: سکه هاى قديمى ::

سوال :

شخصى از کودکى به جمع آورى اسکناس وسکه هاى مختلف علاقه داشته، بعضى از اين اسکناس ها سال ها از آن گذشته واز اعتبار ساقط شده ولى به خاطر قديمى بودن آن ارزش پيدا کرده آيا اين ها هم خمس دارد؟

جواب :

هر مالى که ارزش معاملاتى داشته باشد خمس دارد.

:: هزينه نسبت به خمس ::

سوال :

هزينه نسبت به خمس چيست؟

جواب :

هزينه، نيازهاى شخصى وخانواده وى مى باشد که از درآمد به مصرف مى رسد وهر درآمدى بيش از اين خمس دارد.

:: لباسى که يک بار استفاده شده است ::

سوال :

لباسى دارم که فقط يک بار آن را پوشيده ام وسپس به طور مثال تا دوسال از آن استفاده نکردم آيا خمس بر آن تعلق مى گيرد؟ ونيز اجناسى که خمس آن را پرداخت کرده ام وسال بر آن بگذرد واز آن استفاده نکنم آيا مجدداً خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

اگر پيراهن قبل از سرسال پوشيده شود خمس ندارد وهر چيزى که خمس آن پرداخت شده باشد استفاده از آن جايز است وپس از پرداخت خمس مشکلى ندارد.

:: سال خمسى ::

سوال :

مواد مصرفى مانند برنج، روغن، عطر ومانند آن اگر سال خمسى روى آنها گشت اما از نظر بازار هيچ قيمتى نداشته باشد، آيا باز هم در اين صورت خمس بر آنها تعلق مى گيرد؟

جواب :

هر چيزى که قيمتى داشته باشد گرچه اندک باشد خمس دارد.

:: تعلق خمس به اشيايى که خمس آن پرداخت شده است ::

سوال :

آيا بر اموال يا اشيايى که خمس آن پرداخت شده، مجدداً خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

خير، مجدداً خمس تعلق نمى گيرد، مگر آن که قيمت آنها گران تر شود.

:: حساب سال ::

سوال :

سالى که واجب است براى پرداخت خمس تعيين گردد، آيا هجرى است يا ميلادى؟

جواب :

بنابر احتياط مستحب هجرى قمرى باشد.

:: خمس مالى که خمس آن پرداخت شده است ::

سوال :

پولى که کنار گذاشته شده تا به مرجع تقليد داده شود وخمس آن داده شده، اما سال بر آن گذشته است، آيا خمس بر آن تعلق مى گيرد؟

جواب :

در فرض سوال خمس تعلق نمى گيرد.

:: خمس ::

سوال :

شخصى سر سال خمسى دارد ومى خواهد حج برود ولى هنوز سرِسالش نشده آيا بايد براى حج خمس خود را بپردازد؟

جواب :

آنچه انسان در اثناى سال هزينه مى کند خمس ندارد.

:: خوردنى ها وخمس::

سوال :

بيمه هايى که دولت هاى خارجى يا کشورهاى عربى مى پردازند چه حکمى دارد؟ آيا بايد خمس آن را پرداخت کرد؟

جواب :

بله، خمس دارد.

:: خمس ::

سوال :

ما گروهى از جوانان با ايمان هستيم که انجمنى اسلامى را تأسيس نموده ايم آيا مى توانيم حقوق شرعى (خمس) خود را در امور اين انجمن خرج نماييم؟

جواب :

شايسته است از افرادى که اهل کار خير هستند به صورت داوطلبانه پولى به عنوان تبرّع جمع آورى شود ونيز به صورت هفتگى از اعضاى انجمن، مبلغى به همان عنوان تهيه ودر امور انجمن هزينه شود ودر مورد نحوه مصرف حقوق شرعى بايد به وکيل مرجع تقليدتان در شهر خود مراجعه کنيد.

:: مصرف خمس در امور انجمن اسلامى ::

سوال :

شخصى مبلغى را به مجلس سوگوارى امام حسين عليه السلام کمک کرد، پس از خرج آن، معلوم شد که او خمس اموالش را نمى دهد، آيا بر ماست که خمس مبلغ کمکى را بپردازيم، يا او متحمّل اين گناه مى شود وما هيچ مسئوليتى نداريم؟

جواب :

در فرض سوال، چنانچه بدانيد بر اين مبلغ خمس تعلق گرفته است بر شماست که خمس آن را بپردازيد.

:: خمس حقوق بازنشستگى ::

سوال :

9% از حقوق هرماه کارمندان دولت ذخيره بازنشستگى مى شود که آن را يک جا يا به صورت ماهانه دريافت مى کنند، حال هنگام دريافت، خمس آن را فوراً يا سرسال خمسى بايد پرداخت کرد؟ با درنظرگرفتن اينکه کارمند مادامى که سر کار است حق دريافت اموال ذخيره شده را ندارد، توضيح دهيد.

جواب :

چنانچه اموال ذخيره شده تنها يک اتفاق طرفينى وقرارداد کارمندى است که اموال از ملکيت کارمند مادامى که سر کار است خارج مى باشد، خمس فورى به آن تعلق نمى گيرد، ولى اگر از ملکيت کارمند خارج نيست بلکه اموال اوست که براى بازنشستگى اش ذخيره مى شود، خمس آن فورى است.

:: حکم کمک هاى مالى که خمس آن پرداخت نشده است ::

سوال :

شخصى مبلغى را به مجلس سوگوارى امام حسين عليه السلام کمک کرد، پس از خرج آن، معلوم شد که او خمس اموالش را نمى دهد، آيا بر ماست که خمس مبلغ کمکى را بپردازيم، يا او متحمّل اين گناه مى شود وما هيچ مسئوليتى نداريم؟

جواب :

در فرض سوال، چنانچه بدانيد بر اين مبلغ خمس تعلق گرفته است بر شماست که خمس آن را بپردازيد.

:: آيا به زيورآلات زنان خمس تعلّق مى گيرد؟ ::

سوال :

دخترى مسلمان هستم وتقريباً بيست مثقال طلاجات دارم، پدرم زمانى که محصّل وتحت تکفّل او بودم، براى من خريده است، بعضى از اين زيورآلات را نمى دانم دقيقاً چندسال استفاده نکردم آيا خمس به آن تعلّق مى گيرد؟

جواب :

هر انسانى که به نوعى درآمد داشته باشد حتى اگر خرجى اى که پدرش به او مى دهد، بر او واجب است براى خود سال خمسى قرار دهد ودو کار انجام دهد: 1ـ خمس آنچه مالک هست ولى استفاده نکرده مثل پول، طلا، زيورآلات يا اثاثيه وامثال اينها را بپردازد. بطور مثال، اگر قيمت مواردى که خمس به آنها تعلّق مى گيرد 500 باشد، خمس آن 100 است، وبقيه که 400 است مخمّس او مى باشد براى سال آينده اگر چيزى بر اين 400 اضافه شد، خمس آن اضافه را مى دهد، وهمچنين سالهاى بعد. 2ـ موارد غيرپولى از قبيل زيورآلات، لباس، اثاثيه وغيره که مورد استفاده واقع شده، بايد جهت مصالحه به مرجع يا وکيل او رجوع کند.

:: خمس مال وابزارى که در تجارت مورد استفاده قرار مى گيرد ::

سوال :

آيا مال وابزارى که شخص در تجارت مورد استفاده قرار مى دهد، خمس دارد؟

جواب :

بله، خمس مال التجاره ونيز ابزارى که در کار تجارى مورد استفاده قرار مى گيرد، بايد پرداخت شود.

:: حکم افراد خانواده اى که سرپرست آن خمس نمى پردازد ::

سوال :

هرگاه پدر يا سرپرست خانواده خمس نپردازد، آيا نماز وديگر اعمال افراد خانواده مشکل خواهد داشت؟

جواب :

لازم است براى تصرف در اموال شان از حاکم شرع اجازه بگيرند.

:: هدايا ::

سوال :

آيا انواع گوناگون هدايا نظير اسباب بازى کودکان، لباس و... اگر سال خمسى فرا رسد ومورد استفاده قرار نگرفته باشند، مشمول خمس قرار مى گيرند؟ وآيا مى توان برآورد قيمت اين اشيا را ملاک قرار داد؟

جواب :

در فرض مذکور به اين اشيا خمس تعلق مى گيرد وقيمت اين اشيا در هنگام وجوب خمس ملاک است.

:: خمس وقرض ::

سوال :

کسى که تاکنون خمس نپرداخته وپولى قرض کرده وآن مبلغ را در دست دارد آيا بايد خمس بدهد؟

جواب :

در قرض خمس واجب نيست.

:: اقساط خودرو ومسأله خمس ::

سوال :

آيا اقساط خودروى مورد استفاده شخص جزء مؤونه است يا خمس؟

جواب :

اتومبيلى که انسان براى زندگى شخصى بدان نياز دارد، جزء مؤونه است.

:: شخصى که مصالحه نموده ولى فراموش کرده است يک قطعه زمين دارد ::

سوال :

شخصى هنگام تحصيل پدرش برايش قطعه زمينى در يک منطقه غيرمسکونى خريد. اين شخص بعدها با يکى از وکلا درخصوص مسأله خمس مصالحه نمود ولى در آن هنگام فراموش کرد که يک قطعه زمين دارد، لذا از آن ياد نکرد. اکنون پس از چندين سال قيمت آن قطعه زمين اندکى افزايش پيدا کرده است. وظيفه اين شخص در قبال خمس اين زمين چيست؟

جواب :

بايد قيمت فعلى قطعه زمين را ملاک قرار دهد.

:: قرض کردن براى سفر حج ::

سوال :

بنده دانشجويى هستم که خانواده ام هزينه تحصيل مرا مى پردازند وهنوز نتوانسته ام اين مبالغ را بازپس دهم. از سوى ديگر سال خمسى ندارم وقرض مدت دار گرفته ام. اين جانب قصد دارم به سفر حج بروم ولى خرج سفر را ندارم. آيا جايز است پيش از پرداخت بدهى خود، از دوستانم پولى براى سفر حج قرض کنم؟

جواب :

بجاى آوردن حج با پول قرض جايز است ولى مجزى از حِجة الاسلام نيست.

:: بدهکار وحج ::

سوال :

کسى که بدهکار است وبدهى خود را نپرداخته، آيا مى تواند با اندوختن مبلغى از هزينه تحصيلى به حج برود؟

جواب :

هرگاه خرج سفر حج را به طور کامل به دست آورد، يا خانواده اش خرج سفر را بدهند مى تواند به حج برود ومجزى از حجة الاسلام خواهد بود.

:: بازخريد ::

سوال :

آيا مبلغى که بيمه به کارگران بازخريده شده مى پردازد، مشمول خمس مى شود؟

جواب :

بله مشمول خمس مى شود. اگر مبلغ هديه است وگيرنده آن حساب سال دارد، خمس آن را در ابتداى سال شرعى بپردازد. ولى اگر حساب سال ندارد، يا اين پول از حقوق او به تدريج کسر مى شده، هنگام دريافت مبلغ بايد خمس آن را بپردازد.

:: اندوخته مالى ::

سوال :

کسى که اندک اندک پولى مى اندوزد تا روزى با آن خانه اى بخرد. آيا به اين مال زکات تعلق مى گيرد؟

جواب :

زکات فقط مربوط به موارد نه گانه اى است که در باب زکات ذکرشده ولى احتياط واجب آن است که خمس اين مال را بپردازد.

:: دادن خمس به غيرمرجع ::

سوال :

آيا شخصى که مقلد مرجعى است مى تواند خمس خود را به مرجع ديگرى بپردازد؟

جواب :

احوط آن است که خمس خود را به همان مرجعى بپردازد که از او تقليد مى کند، مگر اين که بداند آن مرجع نيز پول خمس را در همان راه مصرف مى کند.

:: قرض وخمس ::

سوال :

شخصى سال ها بدهکار بود و براى پرداخت بدهى خود قطعه زمينى را فروخت حکم قيمت اين زمين چيست؟

جواب :

اگر در اثناى سال بدهى خود را پرداخته، يا براى مخارج خود وعيالش قرض کرده بود، خمس بدان تعلق نمى گيرد.

:: حقوق بگيران ماهانه وخمس ::

سوال :

کسى که حقوق ماهانه اش، به بانک واريز مى شود وتاکنون نمى دانسته بايد خمس بپردازد واز حقوق ماهانه اش چيزى اضافه نمى ماند چه وظيفه اى دارد؟

جواب :

بايد روز خاصى مانند اول ذى حجة 1424 به عنوان ابتداى سال مالى خود قرار دهد و در آن خمس تمام پول خود را بپردازد. براى مثال اگر کل موجودى او در اين روز 10.000 تومان است بايد خمس اين مبلغ يعنى 2.000 تومان را بپردازد و باقيمانده يعنى 8.000 تومان را در دفتر خاصى يادداشت کند. سال بعد در همان روز يعنى اول ذى حجة 1425 اگر اموال او از 8.000 تومان بيشتر بود بايد خمس مقدار اضافه شده را بپردازد وهرسال به همين نحو عمل کند.

واشيايى که مورد استفاده هميشگى است نظير لباس، خوردنى ها، وسايل منـزل ومسکن بايد در ليست جداگانه اى ثبت ودر خصوص آن با مرجع مصالحه شود.

:: خريد خانه وپرداخت خمس ::

سوال :

از دولت وبانک وام گرفتم وبا آن خانه اى خريدم وتاکنون اقساط وام از حقوق ماهانه خودم وهمسرم ـ که هردو حساب سال داريم وخمس مى پردازيم ـ کسر مى شود اکنون مى خواهيم خانه را بفروشيم وبا پول آن خانه ديگرى بخريم باتوجه به اين که ما هرساله خمس مى پرداختيم ومى خواهيم خانه اى با پول خمس داده بخريم آيا لازم است خمس پول خانه را بپردازيم؟

جواب :

اگر خمس اموال تان به طور کامل پرداخت شده يا خانه جزء مؤونه است يعنى پس از فروش خانه وقبل از فرارسيدن سال خمسى، با پول آن خانه اى بخريد ودر آن سکونت کنيد، خمس به شما تعلق نمى گيرد وگرنه به مقدار زائد خمس تعلق مى گيرد.

:: مال نذرى وخمس ::

سوال :

زنى مالى را به شخصى قرض داده است ووصيت کرده است قسط هايى که آن شخص ماهانه پرداخت مى کند هرسال در ماه محرم جهت امام حسين عليه السلام مصرف شود. آيا به اين شخص پول خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

اگر اين مال بى کم وزياد همان باشد که مورد وصيت قرارگرفته خمس ندارد ولى اگر از طريق شرعى افزايش يافته (براى مثال در کارى اقتصادى سرمايه گذارى شده است) به مقدار اضافه شده خمس تعلق مى گيرد.

:: خمس در سيره پيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم ::

سوال :

آيا درست است که حضرت امير عليه السلام هنگام خلافت شان از شيعيان خمس دريافت نمى کردند؟ اگر جواب مثبت است علت نگرفتن حقوق شرعى چيست؟

جواب :

اين مطلب ثابت نيست. بلکه پيامبر اکرم صلّى الله عليه وآله وسلّم وحضرت اميرالمؤمنين عليه السلام خمس مى گرفتند.

:: بى حساب بودن هنگام سررسيد سال مالى ::

سوال :

بنده دانشجويى هستم که براى تعمير منـزل از بانک وام گرفتم. اکنون پولى ندارم تا در انتهاى سال مالى به عنوان خمس بپردازم. تکليف بنده چيست؟

جواب :

هرگاه ابتداى سال مالى فرارسيد ودارايى او نسبت به سال پيش افزايش يافته بود خمس آن را ـ هرچند اندک ـ بپردازد ولى اگر افزايش صورت نگرفته بود حساب را به سال آينده موکول کند. مبلغ کارمزد يا سود بانکى را نيز به نيت هديه به بانک بپردازد تا گرفتار شومى ربا نشود واستغفار کند که باعث آسانى وفرج مى گردد.

:: زيورآلات ولباس هايى که يک سال مورد استفاده قرار نگرفته است ::

سوال :

بنده هرسال خمس اموالم را مى پردازم. آيا به طلاجات ولباس هايى که يک سال مورد استفاده قرار نگرفته، خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

اگر قبلاً مورد استفاده بود ولى تصادفاً پس از آن يک سال بى استفاده ماند خمس ندارد. ولى اگر از ابتدا هرگز مورد استفاده قرار نگرفته است، به آن خمس تعلق مى گيرد.

:: حقوق ماهانه وخمس ::

سوال :

در خصوص حقوق ماهانه، آيا هر ماه بايد خمس آن را پرداخت يا فقط پرداخت خمس مقدار اضافه برخرج سال کافى است؟

جواب :

بله کسى که حساب سال ندارد بايد خمس مبلغ را فوراً بپردازد ولى کسى که حساب سال دارد وهرسال خمس مى پردازد، فقط کافى است خمس مقدار اضافه برسال پيش را بپردازد.

:: امورى که به آنها خمس تعلق مى گيرد ::

سوال :

وقتى بخواهيم براى اولين بار روزى را به عنوان ابتداى سال مالى مشخص کنيم وبه اصطلاح حساب سال داشته باشيم، آيا بايد همه دارايى هاى نقدى وجنسى نظير: وسايل منـزل، پوشاک و اتومبيل را نيز مدنظر قرار دهيم؟

جواب :

بايد تمام اموال نقدى ونيز آن قسمت از اموال غيرنقدى که تاکنون مورد استفاده قرار نگرفته، مدنظر قرار گيرد. اما در خصوص اثاث منـزل، پوشاک، اتومبيل وچيزهايى که مورد مصرف قرار گرفته بايد با مرجع يا وکيل او مصالحه صورت گيرد.

:: خمس جايزه تحصيلى ::

سوال :

آيا به جوايزى که به دانشجويان ممتازى که در برنامه ها ومسابقات علمى ودرسى برنده مى شوند، خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

اگر حساب سال نداشته باشند، خمس آن را فوراً بپردازند. ولى اگر حساب سال دارند، پرداخت خمس مقدارى که از مخارج سال اضافه مى آيد، لازم است.

:: حساب سال براى کسانى که به تازگى مکلف شده اند ::

سوال :

دخترى که به تازگى به سن تکليف پانهاده است آيا بايد روزى را به عنوان ابتداى سال مالى قرار دهد؟ آيا لازم است خمس ومسائل گذشته، لباس هاى مستعمل، نوشت افزار ودارايى قلکش را بپردازد يا فقط خمس اشياى جديد را بدهد؟ آيا پول خمس را از پدرش بگيرد يا از پول به اصطلاح توجيبى خود بپردازد؟

جواب :

روزى را که نه سالش تمام شده ابتداى سال مالى خود قرار دهد وخمس پول خود واشياء جديدى که استفاده نکرده، بپردازد. اگر ارزش پول واشياء جديد استفاده نشده پانصدتومان باشد، مقدار صدتومان خمس به آن تعلق مى گيرد ومبلغ چهارصد تومان را در دفترى که بدين کار اختصاص مى دهد يادداشت کند. سال بعد در همين روز اگر پول و درايى اش از چهارصد بيشتر بود خمس مقدار اضافه را بپردازد. وهمين طور سال هاى بعدى إن شاء الله.

:: پرداخت خمس براى اولين بار در عمر ::

سوال :

کسى که با قرض خانه خريده آيا واجب است خمس خانه را بپردازد؟ آيا بهاى گذشته خانه ملاک است يا قيمت فعلى آن؟

جواب :

اگر حساب سال ندارد و مى خواهد براى اولين بار خمس بدهد بايد خمس آن را بپردازد وبر ثلث خمس مصالحه کند و قيمت فعلى را ملاک قرار دهد.

آنچه گفتيم درباره غيرقرض بود اما در خصوص قرض، بر قرض گيرنده، پرداخت خمس واجب نيست بلکه قرض دهنده بايد مبلغ مورد قرض را بپردازد.

:: کسى که حساب سال ندارد ::

سوال :

مبلغى خمس برگردن بنده واجب شده ولى تاکنون روز خاصى را به عنوان ابتداى سال مالى براى خودم معين نکرده ام ونمى دانم چگونه وبه چه کسى خمس بپردازم وآيا جايز است خمس را به يکى از روحانيون يا سادات محل خود بدهم يا لازم است اين مبلغ به يکى از وکلاى مراجع تسليم شود؟ آيا تأخير در پرداخت خمس عقوبت اخروى را به دنبال دارد؟

جواب :

لازم است روز مشخصى را به عنوان ابتداى سال مالى معين کنيد ودر آن، خمس کليه اموال نقدى وغيرنقدى خود را بپردازيد ودر خصوص خوراک وپوشاک وسکنى که تاکنون استفاده کرده ايد با يکى از مراجع يا وکيل او مصالحه نماييد. در خصوص اموال نقدى وغيرنقدى که تاکنون از آنها استفاده نکرده ايد، اگر به عنوان مثال هزارتومان ارزش دارند، بايد خمس آن يعنى دويست تومان را بپردازيد ودر دفترى که به اين امر اختصاص مى دهيد باقيمانده يعنى هشتصد تومان را يادداشت فرماييد. يک سال بعد وقتى اين روز مشخص فرا رسيد اگر دارايى شما از هشتصد بيشتر بود خمس مقدار اضافه را بپردازيد. واين کار را هرسال در ابتداى سال مالى انجام دهيد.

خمس را به مرجع تقليد يا وکيل او بپردازيد. بله، تأخير عمدى در پرداخت خمس جايز نيست.

:: افزايش قيمت زمين ارثى ::

سوال :

شخصى درگذشت وقطعه زمينى به جا گذاشت که آن را بيست سال قبل با مبلغ اندکى خريدارى کرده بود ولى اکنون قيمت آن چند برابر شده است. اين زمين در دست مستأجر بود وسالانه بابت آن اجاره مى پرداخت. با توجه به اين که آن شخص حساب سال مالى داشت وخمس مى پرداخت آيا واجب است پيش از تقسيم آن ميان ورثه خمس زمين پرداخت شود. همچنين مبلغ مال الاجاره چگونه بايد بين ورثه تقسيم شود؟

جواب :

اگر زمين را از پولى خريدارى نموده که خمس آن پرداخت شده است، فقط بايد خمس قيمت افزايش يافته پرداخت شود ولى اگر چنين نباشد بايد پيش از تقسيم ميان ورثه خمس آن محاسبه شود. مبلغ اجاره نيز مانند ديگر ماترک وبراساس قوانين ارث وخارج کردن قرض ها ووصيت ها تقسيم مى شود.

:: خمس حقوق ::

سوال :

آيا خمس اولين حقوق را بايد همان زمان پرداخت يا پس از گذشت يک سال؟

جواب :

اگر حساب سال ندارد، خمس اولين حقوق را بپردازد وهمان را ابتداى سال مالى خود قرار دهد. ولى اگر حساب سال دارد، اين کار را به سرسال خود موکول کند.

:: املاک به جاى مانده از شخصى که سر سال داشته است ::

سوال :

شخصى حساب سال داشت وخمس مى پرداخت. پس از فوت او، املاکى از او به جا ماند، آيا پيش از تقسيم اين املاک بين ورثه واجب است خمس کل ماترک را پرداخت کنند؟ يا هر کدام از وراث وظيفه دارند خمس سهم خودشان را بپردازند؟

جواب :

هرگاه نسبت به وجود خمس در اين املاک علم داشته باشند بايد پيش از تقسيم، خمس آن را بپردازند ولى اگر علم ندارند، خمس تعلق نمى گيرد.

:: خمس زمينى که با پول ارث خريدارى شده است ::

سوال :

از مرحوم پدرم مالى به من ارث رسيد که با آن زمينى خريدم. اکنون با گذشت پنج سال آيا بابت اين زمين برمن خمس واجب است؟

جواب :

پرداخت خمس زمين واجب نيست مگر اين که بدانيد پدرتان خمس نمى داده است، يا قيمت زمين افزايش يابد که ظاهراً بايد خمس مقدار افزايش يافته را بپردازيد.

:: مالکيت دو خانه ::

سوال :

شخصى دو خانه دارد که خود در يکى، وفرزندش در ديگرى ساکن است. آيا به خانه دوم خمس تعلق مى گيرد؟

جواب :

اگر سکونت فرزند در خانه دوم در شأن پدر باشد، به خانه دوم نيز خمس تعلق نمى گيرد.

:: کار آزاد در کشور بيگانه ::

سوال :

کار آزاد در کشورهاى بيگانه که توسط پناهندگان وبدون اجازه کشورها صورت مى گيرد چه حکمى دارد وحکم پولى که از اين راه به دست مى آيد چيست؟ آيا بايد خمس مقدارى که از مخارج سال بيشتر است پرداخت کرد؟

جواب :

جايز است، وواجب است خمس مقدارى را که از مخارج سالانه اضافه مى آيد سرسال خمسى بپردازد واگر سال خمسى ندارد خمس آن پول را بپردازد وبعد درآن تصرف کند.

:: بورسيه تحصيلى وخمس ::

سوال :

بنده دانشجويى هستم که با استفاده از بورسيه تحصيلى در انگلستان درس مى خوانم ودانشگاه ماهانه مبلغى به من مى دهد تا صرف خوراک، پوشاک، نوشت افزار، اجاره مسکن وبليط کنم. البته هزينه تابستان ها برعهده من است. زيرا وزارت متبوع خرج تابستان ها را به ما نمى دهد. با توجه به اين که در کشور غربى زندگى مى کنم ونمى دانم خداى ناکرده در صورت بروز حادثه اى ناخواسته به چه چيزهايى نياز دارم آيا برمن واجب است که خمس اموالى را که دريافت مى کنم بپردازم؟

جواب :

بايد براى خودتان يک روز مشخص ـ مثلاً اول محرم 1425ق. ـ را به عنوان سال مالى تعيين کنيد ودر آن خمس پول خود را بدهيد. براى مثال اگر مجموع پول شما هزار تومان است خمس آن دويست تومان خواهد بود ودر دفتر مستقلى که براى امور خمس اختصاص مى دهيد مبلغ 800 تومان را يادداشت کنيد. سال بعد يعنى در اول محرم 1426ق. اگر پولتان بيش از 800 تومان است خمس مقدار اضافه شده را بپردازيد.

:: خمس خانه واثاث ::

سوال :

کسى که حساب سال ندارد ومى خواهد خمس خانه اش را بپردازد آيا شامل اثاث خانه هم مى شود؟

جواب :

بله، اثاث خانه را نيز شامل مى شود.

:: خمس زيورآلات ::

سوال :

آيا پرداخت خمس زيورآلات واجب است؟

جواب :

اگر جزء مؤونه است، خمس ندارد.

:: معنى مصالحه ::

سوال :

مصالحه به چه معنى است؟

جواب :

مصالحه بين فقيه (يا وکيل او) از يک سو ومکلف از سوى ديگر صورت مى گيرد وطى آن مقدارى از خمس که برذمه مکلف است اسقاط مى شود.

:: خمس کتاب ::

سوال :

پيش از فرارسيدن موعد پرداخت خمس کتاب هاى متعددى خريده ام آيا بايد خمس کتاب هايى را که نمى توانم بخوانم بپردازم؟ آيا خواندن يک صفحه از هر کتاب به معناى استفاده است وخمس را ساقط مى کند؟

جواب :

اگر کتاب هاى خريدارى شده چنان باشد که در زمان نزديک مورد نياز خواهد بود، خمس ندارد.

:: حقوق پناهندگان اجتماعى ::

سوال :

حقوقى که به پناهندگان اجتماعى پرداخت مى شود در صورتى که از مخارج سالانه شخص بيشتر باشد، مشمول خمس خواهد بود؟

جواب :

بله در صورتى که حساب سال دارند، بايد خمس مقدارى را که از مخارج سالانه شان اضافه مى آيد، بپردازند واگر حساب سال ندارند، پس از دريافت حقوق خمس آن را بپردازند وپس از آن در آن مال تصرف کنند.

:: سپرده گذارى در بانک ::

سوال :

آيا سپرده گذارى در بانک براى به دست آوردن سود معلوم جايز است يا معامله ربوى است؟

جواب :

به شرط آن که خمس سود دريافتى پرداخت شود، جايز است.