خمس
سوال 803 :
ايا مى توانند سهم سادات را بدون اجازه حضرت عالى به سادات منطقه بپردازند ؟
جواب :
اگر سهم امام ( ع ) را تماما به ما برسانند مى توانند سهم سادات راخودشان به سادات فقير بدهند , واللّه العالم .
سوال 804 :
کسى که مقلد حضرت عالى است ايا مى تواند خمس خود را به مجتهد ديگر بدهد ؟
جواب :
اجازه شخصى لازم است و اجازه عموم نداده ايم , واللّه العالم .
سوال 805 :
ولى صغير مى تواند براى منفعت کسب صغير به راى مجتهد خودش عمل کند ؟
جواب :
ولى به فتواى مجتهد و مرجع خودش عمل مى کند , واللّه العالم .
سوال 806 :
کـسـى که بين چند فتوا احتياط مى کند وظيفه اش نسبت به پرداخت وجوهات چيست ؟
و بايد به کدام يک از افرادمراجعه کند ؟
جواب :
در صـورتـى کـه احـتمال اعلميت مختص به يکى نباشد , درپرداخت وجوه به يکى بايد از ديگران اجازه بگيرد , و در فرض عدم اجازه , بايد ان وجه را توزيع نمايد , واللّه العالم .
سوال 807 :
زن از مجتهدى , و مرد هم از مجتهد ديگر تقليد مى کند ,خمسى که مرد مى دهد ايا کفايت از خمس زن هم مى کند يازنش بايد خمس را به مجتهد خود بپردازد ؟
جواب :
بـنـابر احتياط واجب هر يک از زن و مرد بايد خمس اموال خود رابه مرجع تقليد خودش برساند , واللّه العالم .
سوال 808 :
امـام جـماعتى در مسجدى نماز مى خواند و حقوقى نداردچنانچه وجوهاتى بر ذمه خودش باشد مى تواند از سهم امام آن به مصرف نياز حاجت خانه خود برساند يا خير ؟
جواب :
با اذن مرجع تقليد يا وکيل وى مى تواند به مصرف برساند ,واللّه العالم .
سوال 809 :
شـخصى طلبه در قم يا يکى از شهرستانها مشغول تحصيل علوم دينيه است .
متدين است و نمى تواند با شهريه خود راتاءمين نمايد آيا مى شود بدون اجازه حاکم شرع سهم امام ( ع )به او داد يا خير ؟
جواب :
نمى توان بدون اجازه حاکم شرع به او سهم امام ( ع ) داد , واللّه العالم .
سوال 810 :
فـردى زمينى خريده براى ساختن منزل ولى مدتها است که نساخته آيا به اين زمين خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
اگـر از در آمـد بين سال آن زمين را خريده بايد زمين را به قيمت فعلى آن تخميس کند و اگر با پولى که سال بر آن گذشته زمين را خريده بايد خمس آن پول را بپردازد , واللّه العالم .
سوال 811 :
طلبه اى که سال سوم است مثلا , اگر کتابهاى سالهاى بعدو نيز کتاب فارسى که نياز شديد ندارد ولى مى خواهد در آينده داشته باشد و سه سال بر آن بگذرد , خمس دارد يا نه ؟
جواب :
در فرض سوال خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 812 :
کسى که 50000 تومان سرمايه دارد که خمس آن را داد .
و در سال بعدش 30000 هزار تومان باقى بماند و بقيه مصرف شود ولى سال بعدش سال سوم دوباره به 50000 تومان برسدآيا اين 20000 تومان خمس دارد ؟
جواب :
خمس بيست هزار تومان را که آخر سال دارد بايد بدهد , واللّه العالم .
سوال 813 :
طـلـبه اى که 60000 تومان پول مخمس دارد و ان را به برادر کارگرش که مشترک المنافع زندگى مى کند بدهد و سال بعد 20000 تومان دارد آيا اين پول خمس دارد يا نه ؟
جواب :
مالى را که در سال جديد پيدا کرده و بر آن سال گذشته بايدتخميس کند , واللّه العالم .
سوال 814 :
مـعـصـوم ( ع ) مـى فـرمايد :(( الخمس بعد المؤنه )) و نمونه آن در جلد2 استبصار باب 30 مـوجود هست .
چرا مراجع محترم آن را فورى نمى دانند و مهلت دستگردان مى دهند ,مهلت را از کجا استنباط مى کنند ؟
جواب :
آنـچـه را نـوشتيد ربطى به فوريت اخراج خمس ندارد .
لزوم اخراج خمس بعد از گذشت سال به خـاطر آن است که از جهت تعلق خمس مال بين مالک و اصحاب خمس مشترک مى شود .
ومالک نمى تواند در آن حالت تصرف کند , مگر با اخراج سهم شرکا , و لو اخراج آن به قرض گرفتن از آنها باشد , که ولايت آن با حاکم شرع است , واللّه العالم .
سوال 815 :
ارثـى کـه به انسان مى رسد و ارتقاى قيمت پيدا مى کند , آياارتقاى قيمت آن پس از فروش خممس دارد ؟
جواب :
خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 816 :
آيا سهم سادات را فقط بايد به سادات فقير داد ؟
جواب :
سهم سادات را بايد به سادات فقير برسانند , واللّه العالم .
سوال 817 :
آيا به کتاب هم خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
کتاب هم مثل بقيه اموال ؟
چنانچه از ارباح سال تهيه شده ياخودش ربح سال باشد و در سال ربح مورد احتياج شخص نبوده باشد , بايد تخميس گردد , واللّه العالم .
سوال 818 :
اگر پدرى پولى به فرزندش بدهد که خمس آن را نداده باشد , آيا بر پسر واجب است خمس آن را بدهد ؟
جواب :
اگـر بـه وى تمليک کند و مال زيادى باشد که از مخارج سال زيادبيايد , بايد خمس ان را بدهد , واللّه العالم .
سوال 819 :
اگـر انـسـان بـاغى را احيا نمايد درختانى را در آن بکارد , آيابه محض کاشتن خمس تعلق مى گيرد يا پس از به بارنشستن ؟
جواب :
چـنـانـچه باغ را با پول مخمس تهيه کرده , فقط بايد نمو درختها راتخميس نمايد ـ هر چند هنوز ثمر نداده ـ و اگر از درامد بين سال تهيه کرده , همه باغ به قيمت فعلى بايد تخميس شود و اگر بـاپـولـى که سال بر آن گذشته تهيه کرده , قيمت خريد درختها رابايد تخميس کند , و اگر نمو داشته بايد نمو درختها را هم تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 820 :
اگـر باغى يا زمينى را که مزروعى است به بهاى يک ميليون تومان خريده است و اينک پنج ميليون تومان ارزش آن است ,آيا به قيمت فعلى تخميس کند ؟
جواب :
چنانچه از درآمد بين سال آن را خريده , بايد به قيمت فعلى تخميس شود .
و همچنين است اگر با عـيـن پـولـى که سال بر آن گذشته خريده باشد , و چنانچه به ذمه خريده و با پولى که سال بر آن گذشته ثمن آن را ادا کرده به قيمت خريد تخميس مى شود ,واللّه العالم .
سوال 821 :
پـولـى را کـه در زمـانـى به سيدى داده , آيا بعد از مرگش مى تواند به عنوان سهم سادات حساب کند ؟
جواب :
اين امر در سهم سادات محل اشکال است , واللّه العالم .
سوال 822 :
زمينى که جزء مؤنه نيست , مالياتش را مى پردازد جاى گزين خمس مى شود؟
جواب :
بايد خمس آن را بپردازد , واللّه العالم .
سوال 823 :
آيا چهارپايان ,باغ و درخت بى ثمر براى مصارف شخصى خمس دارد ؟
جواب :
چـنـانـچه درخت بى ثمر را براى تاءمين سوخت منزل و باغ را براى علف گاو و گوسفند که براى مـؤنه دارد و حيوان براى حمل نيازات شخصى باشد جزء مؤنه حساب مى شود , خمس ندارد ,واللّه العالم .
سوال 824 :
بـاغـى کـه بـراى تـوسـعـه معاش خريده شده و بهاى آن راهنوز بدهکار است .
وى گاو و گوسفند دارد که اگر بفروشدقيمت باغ را مى تواند بدهد , آيا تخميس فعلى لازم است ؟
بااين که گاو و گوسفند براى مؤنه زندگيش مى باشد ؟
جواب :
ان مقدار از باغ که هنوز قرضش را نداده فعلا خمس ندارد , و لازم است که گاو و گوسفند زيادى از مؤنه خود و عيال را که تخميس نکرده , تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 825 :
آيا بخشش و جايزه , خمس دارد ؟
جواب :
اگر مال کم ارزشى باشد که نوعا تا آخر سال مصرف مى شود ,خمس ندارد .
والا بايد تخميس شود , واللّه العالم .
سوال 826 :
اگـر شـخـصـى نيازهاى زندگى او را پدرش فراهم مى کند ,وبه اندازه نيازش به او کمک مالى مى دهد .
آيا اين پول يااسباب خريدارى شده خمس دارد ؟
جواب :
اگر مطابق مؤنه و شؤون وى باشد , خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 827 :
آيا مقلدان حضرت عالى مجازند که وجوهات شرعيه رابه مراجع ديگر پرداخت نمايند ؟
جواب :
اگر بخواهند به جاى ديگرى بدهند احتياج به اجازه شخصى دارد , واللّه العالم .
سوال 828 :
آيـا بـر جـهيزيه دختران که از پيش خريدارى مى شود درصورتى که يک سال بماند خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
آنچه در سال ازدواج تهيه شده خمس ندارد .
و آنچه در سالهاى قبل تهيه شده بايد تخميس شود , بـلـى اگـر امـوالـى را قـبـل از بـلوغ دختر به او تمليک کرده , خمس آن بر دختر واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 829 :
زمـين بايرى که مشترک بين اهالى محل است , اگر کسى سهم خودش را بدون تصرف در زمين بفروشد , آيا خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
زمـيـنى که از اول آباد نيست , ملک کسى نيست تا آن را بفروشد .
و اگر در آن زمين حقى داشته بـاشـد , مـثـل ايـن کـه تـحجيه کند ياحريم ملکش باشد .
و يا زمين اول آباد بوده بعد خراب شد ,مى تواند آن را بفروشد و چنانچه حريم منزل مسکونى باشد يازمينى باشد که حاصل آن را خودش مى خورد , خمس ندارد .
واگر حق است يا حريم زمينى است که از مؤونه حساب نمى شده خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 830 :
خـانـمـى از حـقـوق خود براى خود طلا و زيورآلاتى که هميشه خود را با آن زينت مى کند خـريـده اسـت .
شـوهرش پولى که وى بتواند در اين زمينه صرف کند , ندارد .
آيا دادن خمس اين گونه خريدها بر زن لازم است ؟
جواب :
در فرض مزبور , خمس آن لازم نيست , واللّه العالم .
سوال 831 :
بر چه مقدار طلا و چگونه خمس به آن تعلق مى گيرد ؟
جواب :
طـلا نيز مثل بقيه درآمدهاى سال در صورتى که زايد بر مؤنه سال بوده باشد , بايد تخميس شود , واللّه العالم .
سوال 832 :
جهيزيه زن اگر تا يک سال مورد استفاده قرار نگيرد , آياخمس ندارد ؟
جواب :
مـقدارى که از لوازم و مايحتاج زندگى بوده و مطابق شاءن زن مى باشد , خمس ندارد .
هر چند تا يک سال مورد استفاده قرارنگيرد , واللّه العالم .
سوال 833 :
کـسـى کـه خـمش مالش را با وکيل مجاز جناب عالى دستگردان نموده و مقدارى بدهکار است , آيا سال بعد که مى خواهد بدهى خود را بپردازد , بايد از پول خمس بدهد يااز درآمد سال بعد مى تواند بپردازد ؟
جواب :
اگر از درآمد سال بعد بپردازد , بايد خمس آن را هم بدهد , واللّه العالم .
سوال 834 :
اگـر خمس سرمايه کسى برآورد شد و با گذشت يک سال مالى , در اثر تورم حجم پول در گـردش افـزايـش يافت , و ارزش ريالى آن افزوده شد , آيا در اين جا ربح صدق مى کند ومشمول خمس مى شود يا خير ؟
جواب :
ربح صدق مى کند , تخميس آن لازم است , واللّه العالم .
سوال 835 :
آيا عيدى و پاداشى که به شکل پول نقد يا سکه , دولت به کارمندان مى دهد خمس دارد ؟
جواب :
چنانچه صرف در مؤنه سال نشود خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 836 :
تـکـلـيف کسانى که در دادن خمس تعلل سستى نموده اند ويا به واسطه غوطه ور شدن در امور دنيوى از اين عنل خداپسندانه غافل مانده اند چيست ؟
جواب :
افـراد مـزبـور بـراى اين که تصرفشان در اموال متعلق خمس , حلال بايد به حکم شرع يا وکيل او رجوع کنند و اموالشان را تخميس کنند ـ ولو به اين که دستگردان نمايند و تدريجا خمس اموالشان را بـپـردازنـد ـ و تصرف در اموال متعلق خمس قبل ازتخميس آن , حکم تصرف در مال غصبى را دارد , واللّه العالم .
سوال 837 :
آيا به هديه خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
اگـر مـال کـم ارزشـى بـاشد که نوعا تا آخر سال نمى ماند , خمس ندارد .
در غير اين صورت بايد تخميس شود , واللّه العالم .
سوال 838 :
برخى عالمان بزرگوار هنگام برآورد خمس , قبض هايى مى دهند ـ با توجه به اينکه حضرت امام ( ره ) معتقد بودند :وکيل بايد مسلم الوکالة باشد ـ نظر حضرت عالى راخواهانيم .
جواب :
سهم امام ( ع ) را بايد به مرجع تقليد يا به عالمى که قبض مرجع را به دهنده سهم تحويل مى دهد , رساند , واللّه العالم .
سوال 839 :
وجـوهـاتى از خمس که تا کنون پرداخت شده لکن قبض مرجع تقليد به دستمان نرسيده , چه بايد کرد ؟
جواب :
کـسانى که پول داده اند و قبض مرجع به آنها تحويل نشده است ,بايد به خود مرجع رجوع کرد و از مـرجع ـ براى وجوهى که قبلاداده اند ـ اجازه بگيرند .
و در هر صورت بايد از کسى سهم امام ( ع ) به او داده مى شود , قبض مرجع را مطالبه نمود , واللّه العالم .
سوال 840 :
آيـا خـمـس , خـمـس دارد ؟
شـهـريه طلاب چه حکمى دارد ؟
آيا چيزى که با پول شهريه مى خرند مالک مى شود ؟
جواب :
مالى را که انسان از راه خمس مالک آن شده , خمس دارد و درشهريه اگر محرز شود که از سهم مـبـارک امـام ( ع ) اسـت و عـيـن آن تـا آخـر سال باقى بماند خمس ندارد .
و در غير اين صورت خـمـس دارد .
و در صورتى که انسان مالى را به ثمن کلى بخرد و از سهم امام ( ع ) به عنوان وفاى دين آن را ادا کند مالک آن مى شود , واللّه العالم .
سوال 841 :
خـواربـارفـروشـى به دليل گوناگونى بارى که در مغازه دارد ,به آسانى نمى تواند حساب خمس آنها را به دست آورد .
تکليف چيست ؟
جواب :
بايد آنچه را که باقى مانده حساب کند و در موارد مشکوک باحاکم شرع يا با وکيل او مصالحه نمايد , واللّه العالم .
سوال 842 :
پـولـى را کـه فـرزنـد خـانـواده جمع مى کند تا به هنگام نياز ,مانند ازدواج به کار گيرد .
هـمـينطور طلايى که پيش از ازدواج کم کم مى خرد و کنار مى گذارد , چون نمى تواند پول مورد نيازرا يک جا تهيه کند و ناچار به چنين کارى است , آيا خمس دارد ؟
جواب :
خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 843 :
آيا طبق نظر جناب عالى مى شود سهم سادات را مستقيمابه سادات فقير در محل داد ؟
جواب :
مـانعى ندارد , ولکن در اين صورت بايد تمام سهم امام ( ع ) را به ما برسانند و مجاز نيستند چيزى از سهم امام ( ع ) را خودمصرف نمايند , واللّه العالم .
سوال 844 :
کسى که تاکنون خمس نداده , برآورد اموال او به چه صورت انجام مى گيرد ؟
جواب :
اموالى را که از درامد بين سال تهيه نموده و در سال تهيه مورداحتياج بوده خمس ندارد و نسبت به بقيه اموال مصالحه مى شود , واللّه العالم .
سوال 845 :
نفت و گازوئيل که معدنى است ـ اگر در سر سال از مؤنه زياد بيايد ـ تخميس لازم است ؟
جواب :
چـناچه نفت و گاز را خريده و از مؤنه زياد آمده , بايد تخميس کند .
و چنانچه خود شخص آنها را اسـتـخـراج کـرده داخـل خـمـس مـعـادن اسـت .
و چنانچه موقع استخراج تخميس کند , ديگر خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 846 :
پـولى را که به عنوان کمک هزينه تبليغ مى دهند , آياخمس دارد ؟
و سهم سادات بر طلبه سيد نيازمند چه حکمى دارد ؟
جواب :
اگر از خرج سالش زياد بيايد , خمس دار .
و سهم سادات رامى توان به سيد فقير داد .
و سيد فقير اگـر سـهـمـم سـاداتـى را گـرفـته و از خرج سالش زياد آمد احتياط آن است که زايد را بدهد , واللّه العالم .
سوال 847 :
خانه ايى که فروخته مى شود تا بهتر از آن خريدارى شودآيا خمس دارد ؟
جواب :
چنانچه خانه مزبور را قبلا خريده باشد , اگر با پولى که خانه رابه آن فروخته قبل از يک سال خانه يا چيز ديگر که از مؤنه است تحصيل نمايد , زيادى قيمت آن ـ نسبت به قيمت خريد ـ خمس ندارد .
و در صـورتـى کـه خـانه قبلى را به ارث يا هبه به دست آورده باشد پول فروش آن مطلقا خمسس ندارد , واللّه العالم .
سوال 848 :
دولـت زمين مجانى به کسى داده , وى براى ساختن خانه پنج هزار دينار اندوخته داشته و ده هزار هم قرض گرفته است , اينک که مى خواهد براى خود سال معين کند , آيا پيش از پرداخت بدهى خود سال برگزيند يا پس از پرداخت ؟
جواب :
بـايـد خمس پنج هزار دينار را بدهد .
و چنانچه خانه را ساخته ودر آن ساکن باشد , پرداخت فرض ده هـزار دينار از مؤمة حساب مى شود و متعلق خمس نيست , اما اگر قبل از ساکن شدن درخانه اقساط قرض يا بعض آنها را پرداخت کند , بايد آن مقدار راتخميس کند , واللّه العالم .
سوال 849 :
شـرکـت خـانه اى را به صورت اقساط به کارگر خودوامى گذارد .
همچنين گاهى دولت ساختمانى را به کارمنداجاره مى دهد .
هنوز قسط خانه به پايان نرسيده و يا مهلت اجاره کارمند سر نرسيده که ساختمان را به آنها مى بخشند ,اينان چه گونه سال خمسى برگزينند ؟
جواب :
چـنـانـچه در خانه ساکن بوده و اقساط را پرداخت نموده , خمس ندارد , ولى اگر ساکن نبوده و پرداخت کرده است , بايد خمس آنها را بدهد .
و راجع به اصل خانه در هر صورت بايد به حاکم شرع مراجعه و با وى مصالحه کند , واللّه العالم .
سوال 850 :
از سهم امام ( ع ) جهت تهيه مخارج و مصالح مسجد ,اجازه مى فرماييد ؟
جواب :
مورد صرف سهم امام ( ع ) در بنا و تعمير مساجد نيست , ولى دربعض موارد که تبليغ احکام دين مـوقوف شود به بنا يا تعمير ازجهت نبود مسجد و مال ديگرى , مثل زکات و تبرعات نباشد ,صرف بعضى از سهم امام ( ع ) را بعد از استجازه اجازه مى دهيم , واللّه العالم .
سوال 851 :
آيـا جـا دارد با سهم امام يا سادات مؤسسه و شرکت ياکارخانه اى به کار انداخت که مؤمنين بـى کـار و مـحتاج دست به کار شوند و با سود آن کارهاى خير انجام داد يا بايد به نظرمرجع تقليد وقت رساند ؟
جواب :
بايد در سهم امام به نظر مرجع تقليد عمل کرد , واللّه العالم .
سوال 852 :
آيا کسى که داراى دو منزل در دو شهر باشد , خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
چنانچه در هر دو سکونت داشته باشند , ولو در بعضى ازماههاى سال خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 853 :
شـخـصـى سـال مـعين دارد و يک ماه پيش از سالش مبلغ صد دينار به دست مى آورد , آيا خمس اين مبلغ را بايد بدهديا اين که سال بر آن بگذرد ؟
جواب :
مـى تـوانـد براى آن سال مستقل قرار دهد .
چنانچه سال مستقل قرار داد , ضرر و دين سابق از آن استثنا نمى شود , واللّه العالم .
سوال 854 :
شـخـصـى مى خواهد سال معين کند و مبلغ يک هزار ديناردارد که بيش از يک سال بر آن گـذشـتـه و چـهـار صـد ديـنـار سه ماه قبل به دست آورده , آيا خمس همه را بايد بدهد يا فق ط مبلغ نخست را ؟
جواب :
خـمـس يک هزار دينار را بايد بدهد , و نسبت به چهار صد دينارچنانچه تا آخر سال صرف در مؤنة کند , خمس ندارد .
و اگرصرف نشد , بايد خمس آن را بدهد , واللّه العالم .
سوال 855 :
شخصى يک خانه با اثاث و يک ماشين خصوصى دارد ,با دو هزار دينار مى خواهد سال معين کند حج برود , آيا به منزل و اثاث و ماشين خمس تعلق مى گيرد يا فقط به دو هزاردينار ؟
جواب :
خـمـس دو هـزار دينار را بايد بدهد .
و اما نسبت به امورى که ذکرشده است , به وکيل اين جانب مراجعه شود تا نسبت به آنهامصالحه کند , واللّه العالم .
سوال 856 :
سال شخصى دوازدهم ماه محرم است .
اول محرم ازمحل کارش ماهانه گرفته , آيا خمس آن را هم بايد بپردازد ؟
جواب :
اگر در اثناى سال براى مؤنة قرض کرده باشد يا از مال مخمس سالهاى قبل , در مؤنة صرف کرده و بخواهد آنها را از ربح جديداستثنا کند , بايد ربح مذکور را تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 857 :
فـروشـنـده مغازه اى به خريدار مى گويد : اگر بدهى دارايى را بپذيرى , سرقفلى آن چهار ميليون تومان , اگر به گردن نگيرى پنج ميليون تومان است .
اگر خريدار آن را بخرد , وبخواهد حساب خمس را برآورد کند , چهار ميليون تومان راءس المال است يا پنج ميليون تومان ؟
جواب :
چـنـانـچـه خـريـدار بـبـخواهد مغازه را بفروشد , به طور متعارف به پنج ميليون تومان مى خرند راءس الـمـال او پنج ميليون تومان است , ولو بايد قسمتى از مال خود را بعد از فروش ماليات بدهد ,واللّه العالم .
سوال 858 :
شـهرى که به مقدارى قرآن جهت تعليم قران نياز دارد ومؤمنان نيازمند نيز دارد که خرج ازدواج ندارند , آيا مى شودسهم امام ( ع ) به اين راهها اختصاص يابد ؟
جواب :
صـرف سهم امام نياز به اجازه خاص از مرجع تقليد دارد .
و درصورتى که اجازه نگرفته به مصرف ازدواج و غيره برسانندضامن هستند , واللّه العالم .
سوال 859 :
ماليات را مى توان به جاى خمس پذيرفت ؟
جواب :
از خمس محسوب نمى شود , واللّه العالم .
سوال 860 :
شخصى که 15 سال پيش بيست راءس گوسفند و بيست راءس بز داشت و آن تمام دارايى او بـود , و وى از پشم و شيرآنها استفاده مى کرد .
مسئله در اين جاست که 15 سال پيش خمس آنه را حـساب کرده بود و از آن سال تا حال ديگر خمس آنها را حساب نکرده و فعلا 15 راءس گوسفند و بز دارد , آيااحتياج به تخميس است يا اين سسرمايه است ؟
جواب :
اگـر گـوسفند و بزهاى فعلى بچه هاى گوسفندان قبلى بوده وبچه ها را نگه داشته و مخمس را مصرف کرده , خمس ندارد .
و درغير اين صورت مصالحه با حاکم شرع بايد بکند , واللّه العالم .
سوال 861 :
آيا يک مقلد متدين به جاى ارسال خمس به مجتهدخودش در جاهايى که به نظرش درست است , و به مصرف برساند صحيح است ؟
جواب :
قبل از رجوع به مرجع تقليدش , نمى تواند به مصرف برساند ,واللّه العالم .
سوال 862 :
پـولى که انسان جمع مى کند تا با آن منزلى بخرد يا بسازد ,آيا خمس دارد ؟
اگر خمس آنرا بـپـردازد , در تـکـمـيل ساختمان خود با مشکل کمبود بودجه مواجه مى شود , آيا راهى براى حل مشکل او هست ؟
جواب :
خـمـس دارد و در صـورت مواجهه با مشکل با حاکم شرع دستگردان مى کند و مهلت مى گيرد , واللّه العالم .
سوال 863 :
آيا پرداخت سهم سادات , احتياج به اجازه از مرجع تقليد است ؟
جواب :
سـهم سادات را خود مکلف مى تواند به سيد فقير بدهد .
و اگر دادبه مقدار سهم سادات ذمه او از خمس برى مى شود , اگر چه احتياط مستحب استجازه از مرجع تقليد است , واللّه العالم .
سوال 864 :
اگـر پـولـى از سهم يا ساير وجوه نزد شخصى باشد , آيامى تواند با معادل آن عوض يا صرف کند ؟
جواب :
اگـر شـخـصـى از وجـوه شـرعيه نزد اوست مجاز يا وکيل از طرف حاکم شرع باشد , اجازه داده مـى شـود مـعـادل آن را بـه جـاى آن بـگـذارد , ولى اگر از مالک وجوه را وصول کرده و هنوز به حـاکـم شرع يا وکيل او ايصال ننموده , بايد از مالک در اجازه بگيرد .
وزکاتى که عزل شده است از طـرف مالک نيز قابل تبديل نيست .
ودر تصرف احتياج به اجازه حاکم شرع يا وکالت از فقير دارد ,واللّه العالم .
سوال 865 :
اگر زن حقوق خود را بعد از دريافت بخواهد به شوهرببخشد تا صرف مخارج زندگى کند يـا سرمايه کسبش قراردهد , آيا خمس آن بر زن واجب است ؟
تکليف شوهر نسبت به آنچه زنش به او بخشيده چيست ؟
جواب :
در صـورتى که شوهر به آن احتياج داشته باشد و صرف درمؤنة بنمايد , خمس آن مال بر هيچ يک از زن و مرد واجب نيست و در غير اين صورت زن بايد آنچه را که به شوهر مى بخشدتخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 866 :
دادن سهم امام ( ع ) به طلاب علوم دينى , در صورت احتياج اينده , چگونه است ؟
جواب :
شـخـصـى کـه فـعلا خدمات دينى دارد يا در آينده خدمات دينى مى کند , ولو احتياجى در آينده داشـتـه بـاشـد , مـى تـوانـد سـهـم امـام ( ع ) را بگيرد و فقر شرعى فعلى در اخذ سهم امام ( ع ) اعتبارندارد , اما در اخذ سهم سادات معتبر است , واللّه العالم .
سوال 867 :
افـرادى کـه خـمس نمى پردازند و در انجام فرائض , مثل نماز و روزه کوتاهى مى کنند , آيا مى توان در منزل آنها را غذاخورد ؟
جواب :
مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 868 :
آيا مى توان خمس را به روحانى که مورد اطمينان است داد تا به مرجع تقليد برساند ؟
جواب :
چنانچه روحانى قبض مرجع تقليد را مى اورد مانعى ندارد واللّه العالم .
سوال 869 :
کسى که تا کنون سال خمسى نداشته , و اکنون داراى خانه , ماشين , زمين و مانند آن است , چگونه خمس مالش راحساب کند ؟
جواب :
امـوالـى غـيـر از خـانه مسکونى , وسايل منزل و ماشينى که براى رفت و آمد خود و عيالش به آن احتياج دارد ـ که جزء مؤنة نيستند و به عنوان سرمايه زندگى در اختيار دارد ـ بايد آنها راتخميس کـنـد , الـبته در تخميس آنها مقدار مؤنة يک سال استثنامى شود .
و اما آنچه را مثل خانه و وسايل منزل و.. .
جزء مؤنة هستند , بايد در آنها با حاکم شرع مصالحه کند , واللّه العالم .
سوال 870 :
سـيـادتـى را کـه شيعه معتبر دانسته , آيا فقط به ذريه پيامبر( ص ) اطلاق مى شود يا اولاد هاشم به بعد را هم شامل مى شود ؟
و منظور حضرت عالى از سيد فقير در رساله چه کسى مى باشد ؟
نـيـز کسى که از ناحيه مادر منتسب به رسول اکرم ( ص ) است , در صورت فقير بودن , مى شود خمس داد ؟
جواب :
مـقصود از سيد که در صورت فقير بودن مى تواند سهم سادات بگيرد , کسى است که از طرف پدر منسوب به هاشم باشد و اولادرسول اکرم ـ صلى اللّه عليه و آله ـ بودن شرط نيست , واللّه العالم .
سوال 871 :
اگـر بـدانـيم ميزبان غذايى را از پول خمس نداده تهيه کرده ,صرف اين غذا بر مهمان چه حکمى دارد ؟
جواب :
براى ميهمان اشکال ندارد , ولى صاحب خانه ضامن است , واللّه العالم .
سوال 872 :
شوهرم نماز نمى خواند و خممس نمى پردازد , آيا من مى توانم از آن پول استفاده کنم ؟
جواب :
براى شما جايز است , واللّه العالم .
سوال 873 :
کارگرى کارکرده , اما اجرتش را يک سال بعد پرداخت نمودند , تکليف خمس او چه گونه است ؟
جواب :
اگر براى شخص خاص يا شرکت خصوصى کارکرده , بايد درهمان سال که کارکرده تخميس کند .
و اگر براى دولت اجيرشده , هر وقت گرفت از ارباح آن سال حساب مى شود , واللّه العالم .
سوال 874 :
آيا اجازه مى فرماييد از سهم امام ( ع ) و زکات کلاسهاى قرآن داير شود ؟
جواب :
صـرف زکات در موارد فوق جايز است , ولکن صرف سهم امام آعليه السلام ـ جايز نيست , مگر در مـوارد خـاص که احتياج به اجازه خاص در آن مورد دارد .
و اجرت گرفتن معلم قرآن براى تعليم قرآن محل اشکال است , اما به عنوان هديه مانعى ندارد ,واللّه العالم .
سوال 875 :
سـربلندى و پيشرفت اجتماع در گرو فراهم ساختن نيازهاى مهم افراد آن است .
براى اين کـار بـايـد هـمه تلاشها رابراى اولويت ها متمرکز ساخت .
بنابراين براى رسيدن به اين مهم از بين مـوارد زيـر کـدام يـک اسـاسى تر است : ساختن درمانگاه , مدارس روزانه , مسجدها , حسينيه ها , کمک به بى چيزها , و رسيدگى به حوزه هاى علميه يک جامعه ايجاب مى کند که آن جامعه از تمام ضـروريـات و امـکانات برخوردارباشد ولى براى نگه داشتن تمام مساعى طبق اولويتها ازمعظم له سوال داريم که در امور خيريه از قبيل تاءسيس درمانگاه , ساختن مدارس روزانه , بنا کردن مساجد و مدارس ,کمک به فقرا و مستمندان و ايجاد و رسيدگى به حوزه هاى علميه کدام يکى نسبت به ديـگـرى مـهـم تر و اساسى ترمى باشد ؟
بالخصوص وقتى که امور مزبور با پول خمس انجام شوند و آنهم در کشورهايى که يا اصلا حوزه ندارند يا به اندازه کافى ندارند .
جواب :
سـهـم سـادات را بـايد به سادات فقير برسانند .
و سهم امام ـ عليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليد بـرسـانـند .
و اگر بخواهند در جاى ديگر صرف کنند , بايد از مرجع اجازه خاص بگيرند , و مرجع هم مادامى که مدارس علميه و احتياجشان برآورده نشده در غيرموارد ضرورت , صرف سهم امام ـ عليه السلام ـ را در بقيه موارد اجازه نمى دهد , واللّه العالم .
سوال 876 :
آيا بدهى شرعى را به غير از مجتهد خود مى توان داد ؟
جواب :
اذن مرجع تقليد لازم است , واللّه العالم .
سوال 877 :
اشـخاصى فقير و مستمند از زکات فطره و صدقات استفاده مى کنند , و بعضى ها هم از راه گدايى , گذران زندگى مى کنند گاهى از هزينه سالشان بيشتر است , آيا خمس آن اضافه را بايد بپردازد ؟
جواب :
بايد خمس آن را بدهند , واللّه العالم .
سوال 878 :
مالى که تخميس شده , ولى قيمت آن ترقى کرده آيا بازهم خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
چنانچه به قصد تجارت آن مال را خريده زيادى قيمت را بايدتخميس کند .
واگر به قصد تجارت نـخريده , هر وقت فروخت زيادى قيمت از ارباح سال فروش حساب نمى شود و اگر صرف در مؤنه ان سـال شـود بـايـد تـخـميس گردد .
واگر اصل مال را از راه هبه به دست آورد و خمس آن را پـرداخـت , زيـادى قيمت ان پس ازفروش هم خمس ندارد , و همچنين اگر خمس مال را از غير ان خـارج کرده است نه اينکه خمس را به قيمت داده باشد , زيادى قيمت ولو بعد از فروش خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 879 :
آيـا پـولى که براى نام نويسى حج پرداخته و هنوز قرعه به نامش اصابت نکرده , خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
اگر سال بر آن گذشت خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 880 :
کسانى که اهل کشورهاى بيگانه اند و دسترسى به مرجع تقليد يا وکيل او را ندارند , آيا اجازه مى فرماييد صرف حوزه هاى علميه همان کشورها بنمايند ؟
جواب :
اجـازه مـى دهـم تـا اضطرار باقى است به حوزه هاى علميه نياز به سهم امام ـ عليه السلام ـ دارند سهم را مصرف نمايند , و سهم سادات را به فقراى سادات مؤمن برسانند , واللّه العالم .
سوال 881 :
وامـى کـه از بانکها گرفته مى شود , در صورتى که صرف نشده باشد سر سال بايد تخميس شـود .
لـطـفـا بـفـرماييد اگر وامى گرفته شد وو صرف در سرمايه کسبى شد , به اين معنى که يـک ميليون تومان گرفته و راءس المال قرار داده و در ازاى آن به بانک بدهکار است , اين سرمايه هم بايد تخميس شود ؟
جواب :
چنانچه وام گرفته شده از بانک تماما زايد بر مؤنه سالتان باشد , مثل اين که عايد ديگرى که وافى بـه مؤنه سال باشد , از هرطريق سرمايه قرار دادن آن وام داشته و داريد , لازم است تمام مقدار وام را , ولـو بـه صـورت سـرمايه باشد تخميس کنيد .
و اگربعض آن زايد بد مؤنه سال باشد , بايد آن مـقـدار بعض راتخميس کنيد .
و در هر صورت از عايد هر سالى در همان سال قسط وام را به بانک بپردازيد , خمس ندارد .
و از مؤنه همان سال حساب مى شود , واللّه العالم .
سوال 882 :
ته مانده هاى , مثل برنج , روغن و جز اينها اگر سال بر آنهابگذرد , آيا خمس دارد ؟
جواب :
آنـچـه از جـنـس بـاقى مانده و بر آن سال گذشته , خمس دارد .
وآنچه از عين سهم امام ـ عليه الـسـلام ـ اسـت و باقى مانده خمس ندارد .
و از شهريه و غير آن که مشکوک است که از سهم امام آعليه السلام ـ است ياغير آن , چنانچه تا آخر سال باقى بمناندخمس دارد , واللّه العالم .
سوال 883 :
زمـيـنى که خريدارى شده تا از محصول آن خود و خانواده بهره مند شوند , آيا تخميس پول آن زمـيـن لازم است ؟
اگر زمين ارتفاع قيمت داشته باشد در هنگام تخميس ارزش قبل يا بعدرا بايد حساب نمود ؟
جواب :
چنانچه خود و عيال او از عين محصول زمين استفاده مى کنند ,اگر بر پول خريد آن سال نگذشته و زمـيـن هـم در همان سال محصول داد , تخميس پول لازم نيست .
و تخميس مقدار گران شده قـبـل از فروش زمين هم لازم نيست .
و اگر زمين را به قيمت گرانتر از قيمت خريد فروخت آن زيادى , چنانچه در مؤنه سال صرف نشود , بايد تخميس شود .
و اگر محصول زمين رامى فروشد و بـا آن مـعاش خود و عيالش را تاءمين مى کند , زمين مزبور سرمايه محسوب مى شود .
چنانچه پول آن را از درآمـدبـيـن سال داده , بايد بعد از استثناى مؤنه يک سال , به قيمت فعلى تخميس شود .
واگـر بـر پـول خـريـد آن سال گذشته , بايد خمس آن پول را بدهد و زيادى قيمت زمين قبل از فروش خمس ندارد .
وهمچنين اگر پول خريد زمين را تخميس کرده زيادى قيمت زمين قبل از فـروش خـمس ندارد .
و چنانچه بعضى از محصول راخودشان مى خورند و بعضى را مى فروشند , بالنسبه حساب مى کنند .
و در موارد مشکوک بايد با حاکم شرع مصالحه کنند ,واللّه العالم .
سوال 884 :
اگر پولى که سال گذشته به کسى قرض داد آيا بايد خمس آن را هم بدهد ؟
جواب :
اگر بر پول سال بگذرد و بعد آن را قرض بدهد , بايد آن راتخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 885 :
کتابهايى است که طلاب خريده اند و در طول يک سال ازآنها استفاده نکرده اند , آيا مشمول خمس مى باشد ؟
اگرخمس لازم باشد , آيا مطلق است يا تنها شامل کتبى که از غيرپول سهم امام ( ع ) خريدارى شده و به قيمت روز خريدبرآورده مى شود ؟
جواب :
اگـر در سـال مورد نياز باشد و اتفاقا در سال استفاده نکرده باشد , خمس ندارد .
و همچنين اگر فـقـط دوره اى قـابل تهيه است وبعض از اجزاء آن در سال مورد نياز باشد کفايت مى کند که مورد خمس نباشد , و در غير اين صورت خمس دارد و اگر ازربح ضمن سال خريده قيمت فعلى را بايد بدهد .
و اگر بعد ازگذشت سال خريده خمس پول آن را بايد بدهد , و نيز اگر از سهم امام ـ عليه السلام ـ خريده و مورد نياز در ان سال نبود بايد به قيمت فعلى تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 886 :
ايـا جـمع آورى وسايل زندگى براى فرزندان که در آينده نزديک ازدواج مى کنند , خمس دارد ؟
جواب :
اموالى که قبل از سال عروسى کنار گذاشته مى شود , خمس دارد , چه براى پسر باشد و چه براى دختر , واللّه العالم .
سوال 887 :
آيا مى توان از درآمد سال بعد جبران استهلاک وسايل وماشين آلات سال قبل را نمود ؟
جواب :
چنانچه استهلاک گذشته در طريق تحصيل ربح سال جديدباشد , از ربح جديد قابل جبران است .
والا جبران نمى شود , واللّه العالم .
سوال 888 :
صورت دستگردان را توضيح دهيد ؟
جواب :
حاکم شرع يا وکيل از طرف او , خمس را قبض مى کند و به پرداخت کننده قرض مى دهد به وکالت از حـاکم , و پرداخت کننده قبول قرض مى کند و خمس به ذمه پرداخت کننده مستقرمى شود , و تصرفش در مال خارجى جايز مى گردد , واللّه العالم .
سوال 889 :
ايـن جـانـب خـانه ام را در وسط سال فروخته ام ـ با توجه به اين که خانه مزبور را از درآمد , وسـط سـال گـذشـتـه خـريـده بـودم آاکـنـون کـه مى خواهم خانه ديگرى را بخرم ولکن هنوز خـانـه مناسبى پيدا نکرده ام که سال خمس اين جانب فرا مى رسد ,اينک وظيفه حقير درباره پول موجود به لحاظ خمس چيست ؟
جواب :
مـى توانيد براى خانه سال مستقلى قرار دهيد که مبداء سال ,هنگام فروش خانه مى باشد .
و پس از گـذشت سال اگر مازاد برقيمت خريد خانه را صرف در مؤنه نکرده ايد بايد آن را تخميس کنيد , واللّه العالم .
سوال 890 :
خـريـدن بـرخـى لـوازم زندگى که گاه نياز دارد و گاه به کارنمى آيد , يا يک سال به آن نـيازمند است , ولى اصلا به کارنبرد , در اين صورت پس از يک سال بايد خمس بپردازد ؟
نيزاگر چند بار تکرار شود به همان تعداد بايد خمس رد کند ؟
جواب :
اگر از ابتدا که آن چيز را خريده تا يک سال مورد استفاده قرارنگيرد , خمس به آن تعلق مى گيرد , واللّه العالم .
سوال 891 :
پرداخت سهم امام ( ع ) و سادات به مراجع از چه زمانى شروع شد , ومدرک آن چيست ؟
جواب :
در زمـان حـضـور ائمه ـ عليهم السلام ـ خمس را به وکلاى ايشان مى دادند .
و در غيبت کبرى به فـقـهـا مـراجـعه مى شده است .
و آنان يا آن را اخذ مى کردند و يا اجازه صرف مى دادند .
و مدرک فـقهى آن را در آخر درس اجتهاد و تقليد ذکر نموده ايم که مى توانيدنوارهاى آن را تحصيل کنيد , واللّه العالم .
سوال 892 :
آيا مى توان از سهم مبارک امام ( ع ) جهت کمک به احداث ساختمان روحانى محل که سيد نيست , داد ؟
جواب :
احتياج به اجازه خاص دارد , واللّه العالم .
سوال 893 :
کـارمـندى که به تقاضاى شغل خود گاهى از شهرى به شهرديگر مى رود و خانه خويش را نيز مى فروشد و ديگر بارمى خرد , آيا پول فروش آن خمس دارد ؟
جواب :
در صورتى که خانه دوم را قبل از گذشت يک از سال از فروش خانه اول خريده , خمس ندارد .
در غير اين صورت بايد زيادى قيمت فروش خانه اول ـ نسبت به قيمت خريد آن ـ تخميس شود ,واللّه العالم .
سوال 894 :
از بين کتابهايى که براى تحقيق خريدارى مى گردد , گاه بعضى از آنها استفاده نمى شود يا فرصت آن دست نمى دهد ,آيا خمس به انها تعلق مى گيرد ؟
جواب :
اگر در همان سال خريدن در معرض حاجت باشد , خمس ندارد ,واللّه العالم .
سوال 895 :
پولى که در دراز مدت در بانک گذاشته مى شود تا وام خريد خانه دريافت شود , آيا اين پس انداز خمس دارد ؟
جواب :
بايد آن پول را تخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 896 :
مـنـزلـى خـريـدارى شـد , سپس به دليل کوچک بودنش , آن را فروخته , خانه اى بزرگتر خريدارى گردد , اين مبلغ فروش خمس دارد ؟
جواب :
پـول فـروش مـنزل اول خمس ندارد , مگر آن که آن را بزياده بفروشد و زياده از قيمت خريد آن تا آخر سال بماند , واللّه العالم .
سوال 897 :
پول يا جنسى را که براى جهيزيه کنار گذاشته , متعلق خمس است ؟
جواب :
آنـچـه از درآمـد سـال ازدواج به عنوان جهيزيه کنار گذاشته مى شود ـ چه پول باشد چه جنس ـ خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 898 :
کـسـى که پولى را در بانک گذارده و سال بر آن گذشته ,اينک مى خواهد خمس آن را از عـين آن پول ندهد , بلکه ازارباح که تازه به دستش آمده بدهد , آيا صحيح است يا بايدخمس ارباح را بدهد بعد از آن خمس پول بانک را بدهد ؟
جواب :
بايد ربحى را که به عنوان خمس پول موجود در بانک مى دهدتخميس کند , واللّه العالم .
سوال 899 :
ايا به مالى که انسان به صورت هديه دريافت مى کند ,خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
چنانچه مال با ارزشى باشد و صرف در مؤنه سال نشود , خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 900 :
آيا لازم است انسان حتما سهمين را به مرجع تقليد خودتحويل دهد ؟
جواب :
سـهـم امـام ـ عـليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليد برساند , واگربخواهند در جاى ديگرى صرف کنند , احتياج به اجازه خاص دارد , واللّه العالم .
سوال 901 :
گاهى در بين سال به سادات فقير بابت خمس مبلغ هايى رامى دهند , البته بدون اين که به نيت قرض باشد , و هنگام حساب سال خمس , مى خواهند آن را به عنوان خمس حساب نمايند , آيا صحيح است ؟
و در صورت صحيح نبودن مبالغى را که چنين عمل نموده اند , تکليف چيست ؟
جواب :
اگر بعد از ظهور ربح به عنوان خمس داده باشد صحيح است ,واللّه العالم .
سوال 902 :
آيا مى توان از سهم امام ( ع ) جهت تکفين و تجهيز اهل علم استفاده نمود ؟
جواب :
اگر کسى ديگر مخارج مذکور را از سهم امام ـ عليه السلام آمى دهد , بايد از حاکم شرع يا وکيل او اجازه بگيرد , واللّه العالم .
سوال 903 :
در رساله فرموده ايد : اگر از غير کسب مالى به دست آيد وچيز کم نباشد بايد خمس بدهد .
منظور از چيز کم يعنى چه ؟
جواب :
مـنـظـور , چيز کم ارزشى است که نوعا تا آخر سال نمى ماند , مثل يک پيراهن و امثال اينها , واللّه العالم .
سوال 904 :
از ثـلـث سـهـم مـبـارک امام مى توان به غير از اهل علم مثلا به فقير داد که ازدواج نمايد , هـمـچـنـيـن بـه دخـتـر و بـه يک نفر که خانه ندارد داد که منزل درست کند يا به امور خيريه , مانندساختن پل و تعمير مسجدى کمک کرد ؟
جواب :
سـهـم امام ـ عليه السلام ـ بايد در ترويج دين و مذهب و اداره حوزه هاى علميه و تاءمين ضرورات اهـل عـلـم صرف شود , مگر دربعضى موارد که شخص مؤمن در زندگيش مضطر شود وصاحب وجه بخواهد در آن مرد صرف نمايد که در اين صورت صاحب وجه مى تواند اجازه شخصى بگيرد و بر طبق اجازه درآن مورد صرف کند و اين اجازه کلى نيست , واللّه العالم .
سوال 905 :
حقوقى که به کارمندان باز نشسته تعلق مى گيرد , خمس دارد ؟
جواب :
در صورتى که از زمان دريافت آن تا يک سال باقى بماند , بايدتخميس شود , واللّه العالم .
سوال 906 :
کسى که مشغول بافتن فرش است , ولى با قرض , موادخام مورد نيازش را مى خرد , در پايان فرش را مى فروشد , آياوقتى يک سال گذشت خمس دارد ؟
جواب :
اگـر از زمانى که مشغول بافتن قالى شده است تا يک سال گذشته باشد , خمس آن واجب است , الـبـتـه در صـورتـى کـه بـراى مـخارج آن سال قرض کرده باشد , اداى قرضش را مى تواند از اين مال استثنا کند , و خمس بقيه را بعد از ادا بدهد , واللّه العالم .
سوال 907 :
کـشـاورزى که سر سال خمسش را ادا مى کند , اما زراعتش دو ماه ديگر به دست او مى آيد , بنابراين چگونه محاسبه نمايد ؟
جواب :
چـنـانـچـه بـخـواهـد در سال خمسى , آن را تخميس کند , بايد زراعت موجود را به قيمت فعلى مـحاسبه کرده ـ پس از کسر مخارجى که خمس آن را داده است ـ باقى را به قيمت فعلى تخميس نمايد ,واللّه العالم .
سوال 908 :
لباسى را حدود 5 سال پيش خريده و به کارش نيامد .
اينک با توجه به افزايش قيمت , خمس چه زمانى را حساب کند ؟
جواب :
اگر از درآمد بين سال خريده , بايد به قيمت فعلى تخميس کند .
واگر با پولى خريده که سال بر آن گذشته , به قيمت خريد تخميس مى شود , واللّه العالم .
سوال 909 :
کـسى که ازدواج نکرده از در آمد بين سال رفته رفته لوازم ازدواج را تهيه مى کند , چون در وقت حاجت تمکن ندارد , آياجزء مؤنه حساب مى شود يا خمس دارد ؟
جواب :
آنچه را در غير سال ازدواج تهيه کرده بايد تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 910 :
آيا سيگار از مؤنه سال است يا خمس آن حساب شود ؟
جواب :
از مؤنه حساب مى شود و خمس آن واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 911 :
بـعـضـى از طلاب خيلى پى گير درس و بحث نيستند ,شهريه براى اين گونه افراد چگونه است ؟
جواب :
اهـل عـلم اگر بخواهد در اين زمان رضايت امام زمان ـ عليه السلام ـ را به دست آورد , بايد تلاش نـمـايـد و در تحصيل علم جدى باشد که مذهب تشيع نياز شديد به خدمت افرادى دارد که از نظر علمى و عملى شرايط لازم را داشته باشند , واللّه العالم .
سوال 912 :
طفلى که هنوز بالغ نشده و داراى اموالى هست , آيا لازم است که ولى او خمس اموال طفل را بپردازد ؟
آيا پس از بلوغ بر خود او واجب است ؟
جواب :
در غـيـر مال مختلط به حرام ـ چه بر ولى و چه بر صبى پس ازبلوغ ـ بر اموال صبى خمس واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 913 :
آن که هيچ گاه خمس نداده آيا ورثه او بايد خمس مالش رابدهند ؟
جواب :
چنانچه بدانند خمس در ذمه متوفى مى باشد و خمس , دين شده است , بايد از اصل مالش استثناء شود .
واگر متعلق خمس عين باشد , دادن خمس آن بنابر احتياط واجب بر ورثه کبار واجب است , واللّه العالم .
سوال 914 :
آيا اجازه مى فرماييد از سهم امام ( ع ) قرآن تهيه و به هيئتها قرآن هديه نمايم ؟
جواب :
مواردى که ضرورت باشد و از وجوه ديگر تاءمين نشود , به اجازه خاص احتياج است , واللّه العالم .
سوال 915 :
آيا جواهراتى که پدر به عروس خود مى خرد , خمس آن بر پسر واجب است ؟
جواب :
واجب نيست , واللّه العالم .
سوال 916 :
کسى قطعه زمينى ـ در حدود يک صد و پنجاه متر , يا يک باب مغازه ـ دارد , ولى آن زمين يـا مـغازه در محلى است که فعلاچندان ارزشى ندارد .
در عين اين که عيال مند است ,مى گويد : اگـر مـن آن را بـفروشم مصلحت من نيست , شايد درآينده ترقى کند .
اکنون جز آن زمين يا آن مغازه , چندان امکان مالى ندارد , آيا مى شود در حال ضرورت از سهم سادات يا ازسهم امام ( ع ) به اين نوع اشخاص کمکى نمود ؟
جواب :
اگـر مبلغ زمين مزبور به مقدار مؤنه سال مالک است , به چنين سيدى سهم سادات نمى رسد .
و در پرداخت سهم امام ـ عليه السلام ـ به اشخاص , احتياج به اجازه خاص است , واللّه العالم .
سوال 917 :
آيا عشريه ريشه اسلامى دارد و کفايت از خمس مى کند ؟
جواب :
عـشـريـه بـه خمس ارتباطى ندارد .
کسى که خمس بر او واجب شد ,بايد خمس را بدهد .
واصل عـشـريه که در بعضى از مذاهب يا ازطرف بعضى از حکومتها گرفته مى شود , زکات که از جميع امـوال مـى گـرفـتند .
ولکن به حسب مذهب اماميه زکات در اموال نه گانه واجب است و در مال التجارة و بعضى از حبوبات هم بنابرمشهور مستحب است , واللّه العالم .
سوال 918 :
فروشنده اى چند کارگر دارد .
هنگام پرداخت حقوق آنها ,سهم امام ( ع ) را کم مى کند , آيا اين عمل صحيح است ؟
جواب :
جايز نيست .
و حقوق ايشان را بايد از مال خودش بپردازد , واللّه العالم .
سوال 919 :
کفنى را به قيمت هزار تومان خريده و اينک 1500 تومان شده , خمس چه وقتى را بدهد ؟
جواب :
اگر کفن با پولى ـ که بر آن سال گذشته خريدارى شود ـ بايدمبلغ پول مزبور را تخميس کند .
و اگر پول کفن از ربح سالى بوده که بر آن سال نگذشته , بايد کفن را به قيمت فعلى تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 920 :
رفـت آمـد در خـانـه اشـخـاصى که نماز نمى حوانند , خمس و زکات نمى دهند , و کارهاى ناپسند انجام مى دهند , چه حکمى دارد ؟
جواب :
مانعى ندارد , ولکن واجب است آن اشخاص را امر با معروف ونهى از منکر کند , واللّه العالم .
سوال 921 :
اگر کسى با قرض چيزى را بخرد که کمى بالاتر از شانس است , مثلا خانه 550000 روپيه اى بخرد , در حالى که اين اندازه کمى بالاتر از شاءن اوست , آيا خمس اين اضافه را بايدبدهد ؟
جواب :
خمس زايد را پس از پرداخت , بنابر احتياط بايد بدهد , واللّه العالم .
سوال 922 :
اگـر کسى جنسى بخرد , ولى از درآمد سال بعد وجه آن رامى پردازد .
اگر آن جنس مؤنه نباشد , آن را از منافع سال قبل بايد حساب کند و خمس بدهد يا از منافع سال دوم که سال پرداخت ثمن است ؟
جواب :
خـمس ثمن را بپردازد , وآن خمس را اگر از ربح سال جديدپرداخته جزء مؤنه سال جديد حساب نکند , واللّه العالم .
سوال 923 :
اگـر سـهـم سـادات را بـا سيدى مستحق دستگردان کرده و به گردن گرفته , آيا هنگام پرداخت , به همان سيد بايد بدهد يابهه ديگرى هم مى تواند بدهد ؟
جواب :
اگر به مقدار مؤنه اش باشد دستگردان صحيح است و به همان سيد بايد بدهد , واللّه العالم .
سوال 924 :
اگـر خـود نـماينده که با او دستگردان شده بميرد , خمس دستگردان شده را به چه کسى بدهد ؟
جواب :
به مرجع تقليد فعلى يا نماينده وى بپردازد , واللّه العالم .
سوال 925 :
آيـا شخصى که وجوهات شرعى چون خمس , سهم امام ( ع ) , زکات و کفاره بدهکار است , مى تواند احسان مستحبى نمايد ؟
يا نخست بايد بدهى شخصى خويش را بدهد ؟
جواب :
چـنـانـچـه عين مال متعلق حق شرعى باشد , نمى تواند آن را به عنوان احسان به ديگرى واگذار نمايد .
و اگر حق شرعى در ذمه باشد , تاءخير آن جايز نيست , واللّه العالم .
سوال 926 :
اگر اراضى موات قبل از نزول آيه (( انفال )) داخل در انفال وملک امام ( ع ) است , چگونه با تسلط مسلمانان بر کفار واستيلاى بر اراضى آنها , ملک مسلمين مى گردد ؟
جواب :
بنابر مشهور اراضى موات از مفتوحه عنوة داخل در ملک مسلمين نمى شود .
و در ملک امام ـ عليه السلام ـ باقى است ,واللّه العالم .
سوال 927 :
اراضى موات قبل از نزول آيه انفال داخل در مباحات اوليه است يا داخل در انفال است ؟
جواب :
از اول داخل در انفال بوده است , وليکن با احيا داخل در ملک محيى مى شود , واللّه العالم .
سوال 928 :
شخصى که خمس نمى دهد , اگر هنگام حج مقدارى ازمال خود را جدا کند و خمس آن را بدهد و صرف امور حج بنمايد , آيا تا اين اندازه تصرفش جايز و حج او صحيح است ؟
جواب :
حج صحيح است , ولى شرط قبولى را ندارد , واللّه العالم .
سوال 929 :
شـخـصـى خـانـه مـسکونى را تبديل به محل کسب و پاساژمى کند , چگونگى خمس آن را بپردازد .
جواب :
اضافه قيمتى که محل در اثر تعميرات جديد ـ که از ربح ضمن سال بدون تخميس براى آنها خرج کـرده ـ پـيـدا شـده , هـمـان خـمس را دارد .
و اگر بعد از تخميس خرج کرده اضافه قيمت هم تانفروخته خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 930 :
آيا مى شود پول خمس را جدا کرد و در بقيه مال تصرف کرد ؟
جواب :
تصرف جايز نيست , مگر به اذن حاکم شرع , واللّه العالم .
سوال 931 :
کسى تا کنون خمس دارايى خود را برآورد نکرده و اينک عازم حج مى باشد , آيا مى تواند فق ط آن انـدازه از وجـوهى که صرف اين سفر مى شود بپردازد و پس از بازگشت بقيه اموال رامحاسبه کند , زيرا در اين فرصت , حساب کردن همه اموال مشکل است , يا خريد و فروش نمى شود يا ضرر دارد ؟
جواب :
شـخـصـى کـه فـقط مصارف حج را تخميس مى کند , گر چه حج وى صحيح است , ولکن درک فـضـيـلـت و ثـواب حـج و قـبـولـى ان منوطبه آن است که ديون شرعيه را ادا کرده باشد .
و در صـورت مـشقت يا عدم تمکن از پرداخت تمامى ديون شرعيه , مى توانددستگردان نمايد و ديون را بعد از مراجعه و رفع عذر ـ ولو به نحو تدريج ـ ادا کند , واللّه العالم .
سوال 932 :
جـلـوتـر از ايـن مقلد مجتهدى بودم که در يمينه سهم امام ( ع ) مى فرمود : آن را يا بايد با مـجـتـهـد جـامـع شـرايـط داد يـا اگـرمـى خـواهـد به مجتهد ديگر غير از مجتهدش بدهد در صورتى مى تواند بدهد که بداند آن مجتهد در مصرفى مى رساند که مرجعش مصرف مى کند .
اگر نداند آن مجتهد سهم امام ( ع ) رادر اين مصرف مى کرده يا نه ؟
تکليف چيست ؟
جواب :
آنـچـه را کـه سابقا داديد اجازه مى شود , ولکن سهم امام ـ عليه السلام ـ را بايد به مرجع تقليدتان بـرسانيد .
واگر بخواهيد به مجتهد ديگر بدهيد بايد قبل از دادن از مرجع تقليد اجازه بگيريد ,ولو مصرف در نظر آنها يکى باشد , واللّه العالم .
سوال 933 :
اگـر فـرزنـد بالغ بعد از فوت پدرش پى ببرد پدرش اهل خمس نبوده و يا بداند ميزبان اهل خمس نيست تکليف چيست ؟
جواب :
در هر دو صورت براى شخصى که استفاده کرده محذورى نيست و ضمانى ندارد , واللّه العالم .
سوال 934 :
آيا سال خمس را مى توان به سال خورشيدى قرار داد يابايد به سال قمرى باشد ؟
جواب :
سال شمسى هم صحيح است , واللّه العالم .
سوال 935 :
زمين ارثى پس از فروش قيمتش چند برابر شده , اياخمس دارد ؟
جواب :
زيادى قيمت در زمينى که به ارث رسيده حتى پس از فروش آن خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 936 :
سکه طلا که هديه است اگر به شخصى قرض داده شود ,بعد از يک سال خمس به آن تعلق مى گيرد ؟
جواب :
آنـچـه کـه بـه عـنـوان هديه به شخص داده شود با قرض دادن آن ازهديه بودن خارج نمى شود و بنابراين اگر حطير بوده باشدخمس دارد , واللّه العالم .
سوال 937 :
ايـن که مى فرماييد هبه و هديه اگر شى ء يسير باشد خمس ندارد , منظور چه مقدار است ؟
توضيح بفرماييد و اگر معين فرماييد موجب امتنان است ؟
جواب :
مـنـظـور از شى ء يسير چيز کمى است که نوعا تا آخر سال مصرف مى شود , مثل يک پيراهن , واللّه العالم .
سوال 938 :
از مـحـضـر شـريـف خواستاريم که راجع به اموال ذيل معين فرماييد خمس دارند يا خير ؟
گـوسـفـنـد : 17 راءس , حـمار :2راءس , دستگاه فرش آهنى : 1 دستگاه , دستگاه فرش چوبى : 1 دسـتـگاه , علاوه بر اينها بيست هزار تومان پول نقد دارد , درحالى که قرض بانکى مبلغ صد هزار تومان مى باشد .
پسر ودختر دم بخت هم دارد .
جواب :
چـنانچه از شير و پنير و پشم گوسفندها فقط براى مصرف درخانه خود , و از الاغها براى بارکشى آذوقه و سوارى براى خانواده و منزل استفاده مى کند , هم چنان که ظاهر سوال است ,خمس ندارد .
دسـتگاه فرش آهنى و چوبى .
وپول نقد خمس دارد .
و هر مقدار از اقساط بانکى را در ضمن سال کـه پـول بـانکى رابراى مخارج آن قرض کرده بود بپردازد , خمس ندارد .
و چنانچه دستگاه فرش آهـنى و چوبى که براى مخارج سال از درآمد آنهااستفاده مى کند قيمتش به اندازه مخارج سالش نـمـى رسـد و ازچـيز ديگر هم مخارجش تاءمين نمى شود , اين دو دستگاه هم خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 939 :
دادن ماليات به شهردارى آيا موجب مى شود که خمس وزکات خانه داده نشود ؟
جواب :
ماليات جاى خمس و زکات محسوب نمى شود , واللّه العالم .
سوال 940 :
دادن خمس به طلاب , فقير يا به مسجد , چه حکمى دارد ؟
جواب :
بايد از مرجع تقليد خود اجازه بگيريد , واللّه العالم .
سوال 941 :
شـخـصـى چـند قطعه زمين را از پدرش به ارث برده بود وبعد آنها را فروخته و با پول آنها زمينهاى زراعى ديگرى راخريدارى نمود حالا مى خواهد خمس اموالش را بپردازد آياقيمت فعلى زمـينها را حساب کند يا قيمت زمان خريد آنها .
باتوجه به اين که زمينهاى به ارث رسيده مخمس نبوده اند ؟
جواب :
آنچه را که با پول زمينهاى ارثى خريده تخميس آن واجب نيست مگر اين که آنها را بفروشد که در ايـن صـورت زيادى قيمت آن متعلق خمس است و اگر براى خريد زمينها علاوه بر پول زمينهاى ارثـى پـول ديگر هم داده چنانچه بر آن پول اضافى سال گذشته و بعد در خريد زمين صرف شده تـخـمـيـس آن اضـافه واجب است و اگر سال نگذشته بايد مقدار زمينى که در مقابل اضافه واقع مى شود به قيمت فعلى تخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 942 :
پولى که براى سرمايه گذارى به کسى يا جايى داده مى شود به ان خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
هنگام رسيد سال خمسى بايد آن ره تخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 943 :
طـلابـى کـه در مـدارس دينى مشغول تحصيل هستند و نيازمبرم به کتاب و مخارج ديگر دارند , مى شود سهم امام ( ع ) راشخصا به آنها پرداخت نمود ؟
جواب :
بايد طبق نظر مرجع تقليد خودشان عمل کنند و با اجازه اوصرف شود , واللّه العالم .
سوال 944 :
در بعضى از مناطق درخت چنار و بيد و مانند انها را براى ساختمان سازى استفاده مى کنند .
اگر درخت چنار و بيد رابراى رفع نياز خود ببرند , خمس دارد ؟
جواب :
درخـت چنار و بيد تا سالى که صرف در ساختمان شود , نمو آن متعلق خمس است .
و اگر خريده شـده بـراى صـرف در سـاختمان و يا به او هبه شده , چنانچه در آن سال صرف شود , مؤنه بوده و خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 945 :
آرايـشـگرى که تيغ هم مى زند , اگر پس از کوتاه کردن مو ,بقيه پول را بخواهد پس دهد , چون به حرام مخلوط است , آياگرفتن آن جايز است ؟
جواب :
مانعى ندارد , ولى مالى را که از او گرفته در صورتى که احرازکند که مخلوط به حرام است , بايد تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 946 :
طـلبه اى جانباز هستم .
مبلغى به عنوان حقوق بازنشستگى از دولت دريافت مى کنم .
وغير از درس شغل ديگرى ندارم , آيا مى توانم از شهريه استفاده کنم ؟
جواب :
در صورتى که قصدتان عالم دينى شدن است و مشغول تحصيل علوم دينى هستيد , مانعى ندارد , واللّه العالم .
سوال 947 :
مسجدى به علت گازکشى و لوله کشى آب , مقروض شده است خواهشمند است بفرماييد : آيا مى شود از وجوهات شرعيه براى پرداخت بدهى مسجد استفاده کرد ؟
جواب :
کـسى که براى مسجد خرج کرده يا قرض گرفته , مى تواند خرج خود يا قرضش را از ساير خيرات مثل زکات و اموالى که براى مخارج مسجد داده مى شود بردارد .
و با امکان ان صرف سهم امام جايز نيست , واللّه العالم .
سوال 948 :
کـانـونى فعال در زمينه مسائل فرهنگى , و احکام دينى ومعارف قرآنى در راستاى فعاليت خـود , اقـدام بـه خـريد وسايلى از جمله : کامپيوتر , ويدئو و.. .
در جهت جذب جوانان به فراگيرى فرهنگ غنى اسلامى کرده است , آيا مى شود براى اداى قرضى که در اين رابطه به وجود آمده است از وجوهات شرعيه استفاده نمود ؟
جواب :
در بـعـض موارد که ضرورت اقتضا مى کند , اجازه داده مى شود ,ولى کسى که مى خواهد از سهم امام ـ عليه السلام ـ در اين مواردبپردازد بايد از مرجع تقليد خود اجازه بگيرد , واللّه العالم .
سوال 949 :
وام گـرفتن از بانک , اگر خرج مؤنه شود بعد از پرداخت وام هم خمس ندارد .
و اگر براى غـيـر مـؤنـه , مـثـل اين که زمين خريده باشد , متعلق خمس است .
ولى پول اضافه اى را که بانک مى گيرد , مثلا 200000 تومان گرفته , ولى تا پايان بايد300000 تومان پرداخت نمايد .
آيا سرانجام بايد خمس اضافه بر اصل وام را هم بپردازد ؟
جواب :
در صـورتى که معامله اش با بانک شرعى بوده و به صورت قرض ربوى نبوده باشد , مقدار اضافه بر اصل وام را چنانچه ازدرآمد سالش بپردازد , خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 950 :
مالياتى که شخص براى مثلا زمينى که جزء مؤنه نيست ,مى پردازد , آيا خمس آن را هم بايد بپردازد ؟
جواب :
بايد خمس آن را بپردازد , واللّه العالم .
سوال 951 :
به سيدى که بيشتر از مخارج سالش داشته باشد , مى شودخمس داد ؟
جواب :
در مـصـرف سـهـم سادات فقر معتبر است .
و مراد از فقر همان فقرى است که در مستحق زکات معتبر است , واللّه العالم .
سوال 952 :
قـرضـى که يک ساله داده شده بود و بيشتر از آن طول کشيديا کمتر از يک ساله داده شده بود و بيشتر از آن شد , آيا هنگام پس گرفتن , خمس آن لازم است ؟
جواب :
اگـر از اربـاح سـال است که خمسش را نداده , بايد به مجرد اين که به دستش آمد تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 953 :
اگر کالا يا يک جنسى را هديه دهند قيمت آن چند برابرشود , در اين صورت خمس دارد ؟
جواب :
در صـورتى که هديه خطير باشد و خمس آن را داده باشد زيادى قيمت آن خممس ندارد .
و هديه در صـورتـى کـه هديه خطير نباشدخمس ندارد .
وچنانچه هديه خطير باشد و خمس آن را نداده ,بايد به قيمت فعلى تخميس شود , واللّه العالم .
سوال 954 :
کسى که سرمايه اى براى کسب گذاشته , آيا به طور مطلق مى تواند به مقدار مؤنه يک سال را کم کند يا مقيد به قيودى است ؟
و اگر هست , چه قيودى ؟
جواب :
مـالـى را کـه انـسـان احـتـياج دارد , آن را سرمايه کسب قرار دهد وکسب ديگرى ندارد که وافى مؤنه اش باشد , در تخميس آن مال مقدار مؤنه يک سال کم مى شود , واللّه العالم .
سوال 955 :
کـسـى کـه از مـجتهد جامع الشرايط اجازه دارد , آيا مى تواندخمس مؤدى خمس را طبق فتواى مجتهدى که از او تقليدنمى کند حساب کند ؟
همچنين در صورت نياز به مصالحه واجازه , مصالحه و اجازه نمايد , با اين که از مقلد مؤدى اجازه ندارد ؟
جواب :
اگـر مـجـتـهـدى کـه اجازه داده محرز باشد که تقليد از او متعين است , مى تواند .
و در غير اين صورت بايد اجازه از مقلد مؤدى خمس باشد و بر طبق فتواى او تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 956 :
اگـر انـسـان احتياطا مبلغى را اضافه خمس حساب کرد بعدمتوجه شد مالى را که حساب نموده خمس آن را پرداخت کرده بود , آيا مى تواند حساب کند ؟
جواب :
اگـر آنـچه را که حساب کرده براى برائت ذمه اش از خمسهاى احتمالى بوده و مال مذکور در آن وقت ملک او بوده , لازم نيست خمس آن را دوباره بدهد , واللّه العالم .
سوال 957 :
شـرکـت بـراى شـخـصى منزل قسطى مى خرد , يا دولت به او خانه ايى اجاره مى دهد براى بيست و پنج سال اگر بعد ازپرداخت قسمتى از اقساط , شرکت منزل را به او بخشيد .
درخصوص خمس اين خانه راهنمايى فرماييد ؟
جواب :
چـنـانـچـه در خانه ساکن بوده و اقساط را پرداخت نموده خمس ندارد , ولى اگر ساکن نبوده و پـرداخـت کـرده اسـت , بـايـد خـمـس آنها را بدهد و راجع به اصل خانه در هر دو صورت بايد به حاکم شرع مراجعه و با او مصالحه کند , واللّه العالم .
سوال 958 :
نظر مبارک خود را در خصوص خمس سر قفلى بيان فرماييد ؟
جواب :
اگـر سرقفلى را از ربح بين سال خريده يا با پولى که سال بر ان گذشته خريده و معامله شخصيه بـوده يـا ايـن کـه بـه ديـن خـريـده و تـدريـجا از درآمد سال دين آن را ادا نموده , بايد به قيمت فـعـلـى تـخـميس کند .
و چنانچه از پولى بخرد که سال بر او گذشته ومعامله به ثمن کلى باشد چـنـانـکـه مـتعارف است , به قيمت خريدتخميس مى شود , مگر اين که آن را بفروشد که در اين صورت زيادى قيمت هم خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 959 :
اشـخـاصـى که سال براى خود قرار نداده اند و شروع کسبشان معلوم نيست با فرض علم به زيـادى ربـح از مؤنه سال فى الجملة آيا مقتضاى علم اجمالى احتياط به وجوب خمس جميع ارباح سال است يا اعطاء خمس يک روز از سال کفايت مى کند و در صورتى که علم به زيادى ربح از مؤنه سنه نداردحکم چيست ؟
جواب :
مـقـدارى را که مى داند ربح داشته بايد تخميس نمايد مگر اين که بداند صرف در مؤنه همان سال نـمـوده اسـت و اگـر در اثـنـاء سـال چيزى خريده که مؤنه نبوده خمس قيمت فعلى آن را بدهد وچنانچه پس از گذشت سال خريده فقط خمس آن ربح را بايدبدهد و در موارد شک بنابر احتياط با حاکم شرع مصالحه نمايد ,واللّه العالم .
سوال 960 :
اگـر پـولى از دستگاه حکومتى غير اسلامى به دست آيدتصرف در آن چه حکمى دارد ؟
چه زمانى بر آن خمس تعلق مى گيرد ؟
جواب :
آنچه تا آخر سال باقى مى ماند بايد تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 961 :
حقوقى که بعد از بازنشستگى پرداخت مى گردد خمس دارد ؟
جواب :
به مقدارى که داده اند پس از گذشت سال هر چه باقى ماند خمس آن واجب است , اللّه العالم .
سوال 962 :
هديه اى که در طول سال مورد استفاده قرار نگيرد خمس دارد ؟
جواب :
هديه کم ارزش خمس ندارد ولى اگر خطير باشد و تا يک سال صرف در مؤنه نشود خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 963 :
با پول ارث سهم کارخانه اى خريدارى مى شود , آيا سودحاصل از سهم خمس دارد ؟
جواب :
در صورتى که سهم کارخانه را به پول ارث بخرد زيادى آن بعداز فروش , و همچنين منافع و سود کارخانه که تدريجا حاصل مى شود , چنانچه زائد بر مؤنه سال باشد خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 964 :
خـانم جهيزيه خود را در خانه شوهر تنها به پذيرايى ويژه از مهمان , اختصاص داده , خمس دارد ؟
جواب :
در فرض مزبور خمس آنها لازم نيست , واللّه العالم .
سوال 965 :
اگـر کـسـى مقدارى پول به شخصى ببخشد وى با آن پول چيزى بخرد که قيمت آن چند برابر شود , آيا بر اضافه بر آن خمس واجب مى شود ؟
و چه وقت ؟
جواب :
اگـر آن چيز را به قصد تجارت و فروش خريده باشد زيادى قيمت آن را در آخر سال بايد تخميس نـمايد .
و چنانچه آن را براى نگه داشتن خريده ـ نه براى فروش ـ هر وقت آن را فروخته بايدزيادى قيمت آن را تخميس نمايد , واللّه العالم .
سوال 966 :
بـيشتر کارگران با تلاش توان فرسايى , پس از سالهاتوانسته اند خانه اى به اندازه شاءن خود بـسـازنـد .
بـعضى در آن هنگام فکر خمس نبودند يا جاهل به احکام بوده اند .
اکنون متوجه اشتباه شده اند و مى خواهند سال معين کنند , ولى بعضى از نمايندگان آنها را تحت فشار قرار مى دهند , و ممکن است متنفر گردند .
استدعا دارد آنها را از خمس منزل و ماشين خصوصى عفو فرماييدد , با اين شرط که در آينده اگر توانايى مالى پيدا کردند , بپردازند ؟
جواب :
آنـچـه از پـس انداز سال بر ان گذشته خمس دارد .
و ماشين واثاث البيت اگر از پولى که خمس داشـت خـريـده خـمـس نـدارد , ولى خمس پول را بايد بدهد و اگر خانه را شرکت يا دولت به او داده اگر همان موقع در آن ساکن شده ـ ولو بعدا اقساط او را بدهد آخمس ندارد .
و اصل خانه را با حاکم شرع به مقدار کمى مصالحه کند , واللّه العالم .
سوال 967 :
سـرقـفـلـى مـغـازه اى که 15 سال پيش خريده ايم , آيا خمس آن را بايد به قيمت فعلى بايد بپردازيم يا به قيمت همان سال قبل ؟
جواب :
اگـر از پـولـى کـه سال بر آن گذشته سرقفلى را بخرد , خمس همان پول را بدهد .
واگر از ربح ضـمـن سـال خـريده , قيمت فعلى راتعيين کرده خمس قيمت فعلى را مى دهد .
واگر از هر دو خريده ,هر کدام را به نسبت حساب مى کند , واللّه العالم .
سوال 968 :
شـخـصى در مدت چند سال خانه مسکونى مورد نياز خودرا از راه وام يا درآمد کارمندى يا کارگرى پيش پدر , مدت يک سال و چندى قسمتى از آن را ساخته و در آن ساکن شده , و دريک يا چند سال ديگر قسمتهاى ديگر آن را مى سازد .
و در اين بين مقدارى از ابزار ساختمان آن از آهن يا چيزهاى ديگر سال بر آن مى گذرد , آيا خمس به آنها تعلق مى گيرد ؟
جواب :
آنـچه از مصالح را قبل از سکونت در ساختمان به کار برده , ياباقى مانده , چنانچه از ربح بين سال پـولـش پرداخته , بايد خمس را به قيمت فعلى بنا و اجزاى باقى مانده بپردازد .
و اگر از ربحى که سال بر آن گذشته و خمس آن را نداده پولش را پرداخته خمس همان مبلغ پرداختى را بايد بدهد .
وآنـچـه از اقـسـاط وام قـبـل از سکونت از ربح پرداخته , خمس آنها را نيز بايد بدهد وآنچه بعد از سکونت از ربح همان سال ساخته خمس ندارد , ولى زايد پس از سال خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 969 :
آيا هديه خمس دارد ؟
اگر هديه را به پول مبدل نمود , بازهم خمس دارد ؟
جواب :
اگـر هديه چيز محقرى باشد يا پول را تبديل به چيزى که مجردنياز است بنمايد , خمس ندارد .
و اگر محقر نباشد و تبديل به چيزى شود که از قبل از مؤنه نيست , بايد تخميس شود , واللّه العالم .
سوال 970 :
کـتابهايى که يک طلبه براى تحقيقات , تدوين مقالات ,تاءليف کتب و.. .
خريدارى مى کند , اگر زياد هم باشد , خمس آنها چه حکمى دارد ؟
جواب :
چنانچه مورد نياز باشد خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 971 :
اگر با صرفه جويى از شهريه طلاب , در پايان سال چيزى اضافه آيد , خمس دارد ؟
جواب :
اگر معلوم نباشد که از سهم امام ـ عليه السلام ـ است يا نه بايدتخميس شود , واللّه العالم .
سوال 972 :
اگـر مـيت از مجتهدى تقليد مى کرده و وارث از مجتهدديگر , آيا مالى را که قبل از فوت , خمس به آن تعلق گرفته , به چه کسى بپردازد ؟
جواب :
ورثه , خمس آن اموال را , على الاحوط , بايد به مرجع تقليد خودبدهند , واللّه العالم .
سوال 973 :
اگـر انـسـان چيزى را يقينا براى هديه خريدارى کرده , کنارگذاشت .
اهدا نکرده است تا سال خمس رسيد با توجه به اين که آن را قطعا هديه خواهد کرد خمس دارد ؟
جواب :
خمس دارد , واللّه العالم .
سوال 974 :
مـالـى کـه انسان ارث مى برد و ترقى قيمت پيدا مى کند , اگرآن را بفروشد , مبلغ افزوده خمس دارد ؟
جواب :
خمس ندارد , واللّه العالم .
سوال 975 :
ايـا زمـينى که با پول غير مخمس خريدارى شده خمس دارد , و اگر خمس دارد به قيمت خريد يا به قيمت فعلى ؟
جواب :
اگر با پولى که سال بر آن گذشته , خريده شده خمس آن پول رابايد بپردازد .
و چنانچه آن زمين را به قصد فروش خريده زيادى قيمت آن را هم بايد تخميس کند , واللّه العالم .
سوال 976 :
کـشاورز هنگام بذرپاشى , خمس بذر را پرداخت نکرده ,ايا خمس همه بذر را براورد کند يا همان مقدار بذر را ؟
جواب :
بايد خمس بذر را ـ به قيمتى که در وقت پاشيدن داشت ـ بدهد ,واللّه العالم .
سوال 977 :
مـصالحه در حقوق شرعيه را تعريف کنيد و چيزهايى که مصالحه مى شود نام ببريد و تعريف کنيد چگونه مصالحه بشود ؟
جواب :
مصالحه با حاکم شرع در موارد شک در تعلق حق شرعى يا شک در مقدار آن است که حاکم شرع يا وکيل او بمقدار مناسب بامورد مصالحه مى کند .
و مواردى که تعلق حق مقدار آن معلوم است جاى مصالحه نيست , واللّه العالم .
سوال 978 :
آيـا اجـازه مـى فـرمـاييد از سهم امام ـ عليه السلام ـ قرآن خريده و به هيئتهاى قرآن هديه نماييم ؟
جواب :
مواردى که ضرورت باشد و از وجوه ديگر تاءمين نشود , به اجازه خاص احتياج است , واللّه العالم .