:: فحش ولعن ::
سوال :
با آنان که بد زبان هستند وبه افرادى مانند مرحوم آيت الله العظمى شيرازى ناسزا مى گويند ـ با اينکه روايت شده گذشتگان خود را به خوبى ياد کنيد ـ چگونه برخورد کنيم؟
جواب :
به اميرمؤمنان سلام الله عليه خبر دادند که شخصى به آن حضرت ناسزا مى گويد، ايشان فرمود: ناسزايى در مقابل يک ناسزا، يا گذشت از گناه. وآن حضرت مى بخشيد ومى فرمود: دوست ندارم شما ناسزاگو باشيد، بنابراين گذشت بهتر وبرتر است.
:: ارشاد جوانان ::
سوال :
آيا با جوانى که التزام به دين ندارد بايد قطع رابطه کرد يا بايد او را به راه درست هدايت نمود؟ درحالى که مى دانيم اين کار به زمان زيادى احتياج دارد؟
جواب :
شايسته است با او قطع رابطه نشود بلکه بايد با او رابطه داشت واو را به نرمى وبا مدارا هدايت نمود. خداى متعال در ستايش پيامبرش مى فرمايد:"به رحمت الهى در برابر آنان(مردم) نرم ومهربان شدى..."
:: وجوب هدايت مردم ::
سوال :
جوانى هستم که مذهبم، مذهب اهل بيت عليهم السلام (تشيّع) مى باشد آيا بر من واجب است مردم را به تشيّع هدايت کنم تا آنان را از آتش جهنم برهانيم. اگر من از اين کار غفلت کنم حکمم چيست وآيا در صورت وجوب، وجوبش عينى است؟
جواب :
هدايت نمودن مردم به مذهب حقه تشيع (مذهب اهل بيت عليهم السلام) واجب کفايى مى باشد، يعنى هرگاه بعضى از مردم به اين واجب مبادرت کنند وجوب از بقيه مردم برداشته مى شود وتا زمانى که برخى از مردم به مقدار کافى به اين امر اقدام نکنند بر بقيه کسانى که مى توانند واجب عينى مى باشد.
:: هدايت جوانان با سخنان نيکو وحکمت آميز ::
سوال :
عده اى نظرشان در مورد جوانانى که از لحاظ نحوه پوشش وموى شان شبيه به غيرمسلمانان هستند اين است که آنان کافر هستند. نگرش اسلام نسبت به آنان چگونه است؟
جواب :
نگرش اسلام نسبت به آنان نگرش خيرخواهى ودلسوزى مى باشد مانند پدر مهربانى که فرزندانش را بوسيله حکمت وموعظه نيکو به پرهيزکارى ورها نمودن کارهايى که به آبرو وحيثيت آنان لطمه مى زند فرا مى خواند.
:: هدايت جوانان ::
سوال :
بسيارى از جوانان هستند که از غيرمسلمانان در لباس وغيره پيروى مى کنند، ولى در واقع جوانان پاکى هستند، چاره چيست، بايد از آنها دورى جست، يا با مدارا ونصيحت با آنها رفتار کرد؟
جواب :
بايد آنها را جذب کرد سپس با ملايمت ومدارا نصحيت وراهنمايى نمود، همانطورکه خداى متعال مى فرمايد: «بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ»، اى رسول ما، خلق را به حکمتِ برهان وموعظه نيکو به راه خدا دعوت کن.
:: بى رغبتى نسبت به زرق وبرق دنيا ::
سوال :
متأسفانه مشاهده مى کنيم برخى از روحانيون از تجملات دنيا چشم پوشى نمى کنند وما اين مسأله را در طلبه هاى قديم نمى ديديم. اين حالت باعث شده توده مردم به اين تصور برسند که برخى از طلبه ها (اگر نگوييم بيشترشان) با ديگر دنياطلبان فرقى ندارند. نظرتان در اين مورد چيست؟
جواب :
بر همه مؤمنين وبه ويژه طلاب علوم دينى لازم است به خاطر پيروى نمودن از معصومين عليهم السلام از زرق وبرق دنيا چشم بپوشند. همانگونه که خداى متعال در قرآن مجيد مى فرمايد: «همانا براى شما در پيامبر الگوى نيکويى است براى کسى که به خدا وروز قيامت ايمان دارد.»
:: استفاده از حالت دهنده مو ::
سوال :
استفاده از حالت دهنده مو، چه به وضو ضرر برساند يا نه، جايز است؟
جواب :
جايز است منتها اگر حايل باشد، بايد هنگام وضو آن را پاک کرد.
:: فرق درآوردن موى مرد ::
سوال :
آيا فرق درآوردن موهاى سر مرد، براى زيبايى وبه قصد تشبه به غيرمسلمين نباشد، جايز است؟
جواب :
در فرض مذکور، جايز است.
:: پوشيدن لباسهاى غربى ::
سوال :
آيا پوشيدن لباسهاى غربى که متداول است ومصداق تشبّه به غيرمسلمان نمى باشد، جايز است؟
جواب :
در فرض مذکور، جايز است.
:: بد اخلاقى کردن با والدين ::
سوال :
شخصى اعصاب ضعيفى دارد ورفتار خيلى تندى با پدر ومادرش مى کند حکم او در صورتى که سر پدر ومادرش فرياد بکشد چيست؟
جواب :
بداخلاقى وخشم آنگونه که در روايات آمده از شيطان است وموجب خشم خدا مى شود وانسان بايد از آن بپرهيزد به ويژه با پدر ومادر. زيرا خداى متعال احترام گزاردن بر آنان را بر فرزندان واجب نموده وبه آنان اجازه نداده است حتى يک "اف" به آنان بگويند چه برسد به اينکه سر آنان داد بزنند. بنابراين او بايد توبه واظهار پشيمانى کند وتصميم بگيرد ديگر به طرف اين گناه برنگردد وبايد از پدر ومادر عذرخواهى نموده وآنان را از خود راضى کند، ومطمئن باشد که اگر انسان خودش را به بردبارى بزند ان شاءالله بردبار خواهد شد.
:: پوشيدن شلوار «کلاسک» ::
سوال :
آيا پوشيدن شلوار «کلاسک» که جلب توجه کند جايز است؟ اگر جلب توجه نکند چطور؟
جواب :
اگر لباس شهرت نبوده وفتنه انگيز نباشد، جايز است.
:: فعاليت بر اساس زدوبند وخويشاوندسالارى ::
سوال :
کسانى که براساس زدوبند وپارتى بازى وخويشاوندسالارى فعاليت مى کنند از نظر شرعى چه حکمى دارند؟
جواب :
برمسلمانان واجب است که با اخلاص وپاکدامنى، براى خدا ودر راه او فعاليت وکار کند.
:: صله رحم با خويشاوندان منحرف ::
سوال :
حکم صله رحم با خويشاوندانى که به افکار منحرف از اهل بيت عليهم السلام گرايش پيدا کرده اند، چيست؟ آيا بايد به صله رحم ادامه داد يا از آن پرهيز کرد، چرا؟
جواب :
بايد به صله رحم ادامه داد، وتلاش کرد تا آنها را با ملايمت وتدبّر ودر فرصت مناسب به مذهب اهل بيت عليهم السلام که خداى متعال در قرآن مجيد به پيروى از آنها دستور داده، هدايت کرد. آيه شريفه مودّت مى فرمايد: «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَى» شورى/ آيه 23، «بگو من از شما اجر رسالت نمى خواهم جز مودّت ودوستىِ خويشاوندانم»، گفتند: اى پيامبر خدا، کيستند اين خويشاوندان تو، که واجب گرديده بر ما مودّت ودوستى آنان؟ پيامبر صلى الله عليه وآله فرمودند: على وفاطمه وفرزندان ايشان حسن وحسين ونُه معصوم از نسل حسين» درود خدا بر آنها باد، مذهب آنها مذهب حق است که مذهب اهل بيت عليهم السلام است. سپس بايد به اين خويشاوندان کتابهايى که در رابطه با حقّانيت مذهب اهل بيت عليهم السلام است، اهدا کرد، از قبيل کتاب «مراجعات» علامه شرف الدين، وکتاب «الغدير» علامه امينى، وکتاب «شبهاى پيشاور» سلطان الواعظين و....
:: توبه جوان از گناه ::
سوال :
جوان مسلمانى هستم که بعضى از اوقات مرتکب برخى گناهان مى شوم سپس از خدا طلب بخشش مى کنم. به نظر شما چه مى توانم بکنم تا نفسم را تنبيه نموده وتوبه ام را نشکنم وبه طرف گناهان باز نگردم؟
جواب :
گناهان باعث روسياهى در دنيا وآخرت مى شوند وغل وزنجيرى هستند که انسان را اسير خود مى کنند واو را از پيشرفت باز مى دارند. گناهکار بايد از گناهانش پشيمان شود وتصميم بگيرد آنها را ترک نمايد وديگر به طرف آنها برنگردد وطلب بخشش نمايد، زيرا در حديث شريف است: کسى که از گناهانش توبه نمايد مانند کسى است که گناهى مرتکب نشده.
:: مسائل اجتماعى – کمک کردن به مادر ::
سوال :
آيا دخترى که مادرش از صبح تا شب به گردش با دوستانش مشغول است، انجام تمامى کارهاى خانه بر او واجب مى باشد؟
جواب :
همانطورى که از نظر علمى ثابت شده است، کار، به خصوص کارهاى خانه از مهمترين عامل سلامتى وتندرستى دختر و زن مى باشد، به علاوه اينکه کمک به پدر ومادر، به ويژه مادر، داراى اجر بزرگى نزد خداى متعال مى باشد، مخصوصاً اگر کمک دختر به مادرش از دل برآيد، که در احاديث شريف آمده است: خدمت دختر به مادرش وکمک کردن او در کارهاى خانگى که منجر به خشنودى قلبى مى شود، باعث خوشبختى وسعادت آن دختر در دنيا ورسيدن به بهشت در آخرت مى گردد، حتى اگر مادر براى او دعا نکرده باشد.
:: صحبت کردن در گوشى ::
سوال :
صحبت کردن در گوشى چه حکمى دارد؟
جواب :
نجوا يا صحبت کردن به خودى خود جايز است ولى بهتر آن است که از اين کار خوددارى شود، به خصوص اگر انسان بدين واسطه در معرض اتهام قرار گيرد.
:: تکفير ::
سوال :
کسى که خود را مسلمان مى داند، درچه صورتى تکفير او جايز است؟
جواب :
تکفير شخص مسلمان جايز نيست، مگر اين که خودش اعتراف کند کافر شده، يا کارى کند که به واسطه آن از اسلام خارج شود؛ مثل بغض ودشمنى با اهل بيت پيامبر عليهم السلام که خداى متعال دوستى وولايت آنان را برمسلمانان واجب فرموده است.
:: قطع رابطه با والدين ::
سوال :
شخصى به اين دليل که پدرش با وجود مادر آن شخص، ازدواج مجدد کرده ونسبت به خانواده اش بى اعتنا وسخت گير شده، با پدرش قطع رابطه کرده است. حکم اين کار از نظر شرعى چيست؟
جواب :
قطع رابطه با پدر ومادر جايز نيست ولازم است که انسان با والدين خود به نيکى معاشرت کند. خداى متعال حتى درخصوص پدر ومادر غيرمسلمان نيز سفارش فرموده است که با آنان به نيکى واحسان رفتار شود، چه رسد به پدر ومادرى که مسلمان باشند.
:: زنان وفريضه امربه معروف ونهى از منکر ::
سوال :
زنان چگونه بايد امربه معروف ونهى از منکر کنند؟
جواب :
در مسأله امربه معروف ونهى از منکر وآداب وشروط آن ميان زن ومرد فرقى نيست.
:: ستيزه کردن با مسلمان به علت گناه ::
سوال :
مشاجره با مسلمان به علت ارتکاب گناه چه حکمى دارد؟
جواب :
مطابق روايات پيشوايان دين عليهم السلام انسان بايد با گناهى که از مسلمان رخ مى دهد دشمنى کند، نه با خود او. واين مسأله درمورد هرانسانى درقبال همنوع خود صادق است.
:: استحباب فروخوردن خشم ::
سوال :
يک معلم، دانش آموز درس خوان وکوشايى دارد که متأسفانه تقلب مى کند ودر امتحانات به دانش آموزان تنبل کمک مى کند وهرچند معلم او را نهى مى کند، دست از اين کار برنمى دارد. در صورتى آموزگار بداند يا احتمال قوى بدهد که کم کردن از نمرات اين دانش آموز يا لغو کامل آن، باعث مى شود که دست از اين کار بردارد، چنين کارى براى معلم جايز است يا نه؟
جواب :
بايد به او هشدار داد ودراين خصوص توبيخ نمود ونبايد با کاستن از نمراتى که براثر شايستگى به دست آورده، حق او را زيرپا نهاد.
:: دشنام دادن به غيرمؤمن ::
سوال :
دشنام دادن به غيرمؤمن چه صورتى دارد؟ آيا اين درست است که دشنام دادن به مؤمن حرام ودشنام دادن به کسى که مؤمن نيست جايز است؟ آيا دشنام دادن به صحابه ودشمنان اهل بيت عليهم السلام جايز است؟
جواب :
دشنام دادن به مؤمن حرام است. اما درخصوص غيرمؤمن بايد دانست که خداى متعال کسانى را که او وپيامبر صلّى الله عليه وآله وسلّم را آزار دادند وبا آزردن اهل بيت پيامبر عليهم السلام موجبات آزار آن حضرت را فراهم کردند، لعنت کرده وفرموده است: «إن الذين يؤذون الله ورسوله لعنهم الله في الدنيا والأخرة واعدلهم عذابا مهينا؛ بى گمان کسانى که خدا وپيامبر او را آزار مى رسانند، خدا آنان را در دنيا وآخرت لعنت کرده وبرايشان عذابى خفت آور آماده ساخته است».(احزاب (33)، آيه 57)
با اين حال درباره دشنام دادن، اميرمؤمنان عليه السلام فرمودند: «اني اکره لکم ان تکونوا سبابين؛ دوست ندارم که شما دشنام دهنده باشيد».(نهج البلاغه (صبحى صالح)، خطبه 206)
:: هدايت مردم به آيين اهل بيت عليهم السلام ::
سوال :
بهترين راه براى هدايت مردم به راه راست چيست؟
جواب :
راه هاى هدايت مردم به مذهب حق گوناگون وهمگى مطابق عقل ومنطق است. به گونه اى که هرانسان خردمندى که دچار تعصب هاى کور نباشد وبا حق عناد نورزد آنها را مى پسندد ومى پذيرد. از جمله اين راه ها ـ ومهم ترين آنها ـ قرآن کريم است. در قرآن آيات بسيارى وجود دارد که برمذهب حق دلالت دارد ودر اين جا از باب مثال به يکى از آيات اشاره مى کنيم. خداى متعال در سوره حمد مى فرمايد: «اهدنا الصراط المستقيم؛ ما را به راه راست هدايت فرما».(حمد (1)، آيه 3).
ما اين آيه را درهر نماز مى خوانيم واز خدا مى خواهيم ما را به راه راست هدايت کند. اما اين صراط مستقيم که خدا به ما فرمان داده که از او بخواهيم تا ما را بدان هدايت کند، چيست؟ در شواهد التنزيل نوشته حکانى از علماى اهل سنت در قرن پنجم هجرى به نقل از ابوبريره وذيل آيه «اهدنا الصراط المستقيم» آمده است: «صراط مستقيم، صراط محمد [صلّى الله عليه وآله وسلّم] و خاندان او [عليهم السلام] است». (شواهد التنزيل، ج1، ص 57 و58.)
در همين کتاب آيات ديگرى وجود دارد که مراجعه به آنها وديدن تفاسيرى چون مجمع البيان در اين زمينه راه گشاست.
يکى ديگر از اين راه ها احاديث وروايات متواتر وروشنى است که مذهب حق را نشان مى دهد. مثلاً رسول گرامى اسلام صلّى الله عليه وآله وسلّم در حديث ثقلين مى فرمايند: «من در ميان شما دوچيز گرانبها به جاى مى گذارم: کتاب خدا وخاندانم. مادامى که به اين دوچيز تمسک کنيد گمراه نخواهيد شد واين دوچيز از هم جدا نخواهند شد تا اين که در کنار حوض [کوثر] برمن وارد شوند».
شايسته است در اين زمينه به کتاب هايى چون الغدير نوشته علامه امينى (11جلد)، شب هاى پيشاور نوشته سلطان الواعظين ومراجعات نوشته شرف الدين مراجعه کنيد. گفتنى است مراجعه به خطبه اى که خانم فاطمه زهرا عليهاالسلام پس از ارتحال پدرشان در مسجد ايراد فرمودند براى کسانى که اهل تدبر باشند سودمند وراه گشا باشد وان شاء الله موجب هدايت آنان به سوى حقيقت گردد.
:: عطر زدن زنان به قصد پاکيزگى ::
سوال :
دخترى هنگام رسيدن به دانشگاه يا مدرسه براى پاکيزگى عطر زد وپس از اتمام ساعات درسى مشاهده کرد که هنوز مقدارى از عطر در بدن او باقى است ومرد رهگذرى آن را استشمام نمود، آيا اين دختر زناکار به شمار مى آيد؟
جواب :
عطر زدن براى غير شوهر مکروه است وحرام نيست، مگر اين که از جهت ديگرى مستلزم حرام شود. در فرض مذکور زناکار شمرده نمى شود ولى مستحب است غسل توبه به جا آورد.