گفتار در نیت روزه

گفتار در نيت روزه

مساءله 1 - شرط است در روزه داشتن نيت ، باينکه قصد کند انجام عبادتى را که در شريعت مقدسه اسلام بنام روزه آمده و تصميم بگيرد که بقصد نزديک شدن به خداى تعالى از هر چه که روزه را باطل مى کند خوددارى نمايد، و در صحت روزه شرط نيست که همه آن مبطلات را بطور تفصيل بداند پس اگر نيت کند که از هر چيز که روزه را باطل مى کند امساک نمايد کافى است هرچند نداند که مثلا تنقيه روزه را باطل مى کند و ياگمان کند که کارى روزه را باطل نمى کند ليکن آن کار را هم نکرده باشد، و همچنين اگر نيت کند که از اموريکه مى داند مفطرات جزء آن امور است امساک کند باز هم بنابراقوى روزه اش درست است .

در نيت روزه اضافه بر قصد قربت و داشتن اخلاص و تعيين روزه اى که قصد اطاعت امر آنرا دارد چيز ديگرى معتبر نيست و در روزه رمضان کافى است نيت کند که فردا را روزه مى گيرم و احتياج به تعيين ندارد، بلکه اگر نداند فردا جزء رمضان است و يا فراموش کرده باشد باز هم همينکه نيت روزه فردا را داشته باشد کافى است و بحساب رمضان واقع مى شود، بخلاف اينکه بداند فردا رمضان است که اگر غير رمضان را کند نه از رمضان واقع مى شود و نه از غير آن .

و در غير رمضان بنابراقوى بايد روزه اى را که مى خواهد بگيرد تعيين کند به اين معنا که صنف مخصوصى را که در نظر دارد قصد کند مثلا قصد کفار روزه قضاء يا نذر مطلق و بلکه نذر معين را نيز بنمايد و در اين تعيين توجه بهمه خصوصيات لازم نيست همينکه بطور اجمال آنرا تعيين کند کافى است مثلا اگر روزه ايکه بر ذمه اش هست يکى از اقسام نامبرده باشد و قصد کند: روزه اى که به ذمه ام هست بجا مى آورم کافى است .

در روزه مستحبى مطلق (نه مستحبى مخصوص )تعيين معتبر نيست پس اگر کسى قصد روزه مستحبى داشته باشد و نيت کند فردا را براى رضاى خدا روزه مى گيرم به دو شرط صحيح است اول اينکه زمان صالح براى روزه مستحبى باشد و دوم اينکه او کسى باشد که روزه مستحبى از او صحيح باشد، بلکه در روزه مستحبى معين نيز حکم همين است البته در صورتيکه تعيين به زمان خاص از قبيل ايام البيض و جمعه و پنج شنبه باشد بله اگر بخواهد ثواب خصوصيت را نيز بدست آورد بايد اولا بدست آورد که فردا همان روز است و ثانيا قصد روزه آنروز را بکند.

مساءله 2 - در قضاء روزه از طرف ديگرى نيت نيابت از او معتبر است هر چند که (روزه گير) هيچ روزه اى ديگر به ذمه اش نباشد.

مساءله 3 - در ماه رمضان روزه غير رمضان واقع نمى شود نه واجب و نه مستحب نه از مسافر که نمى تواند روزه رمضان را بگيرد و نه از غير مسافر بلکه در صوتى هم که نميداند و يا فراموش کرده که فردا از ايام رمضان است اگر نيت غير رمضان کند باز رمضان واقع مى شود.

مساءله 4 - اقوى اين است که نيت روزه واجب معين چه رمضان و چه غير آن شرعا وقت معينى ندارد بلکه معيار اين است که روزه از عزم و قصد ناشى باشد و آن قصد در دل باقى باشد هرچند که مکلف در اثر خواب و يا شدت گرفتارى بکلى از آن غافل شد و در ابتداء و شروع اين عزم هيچ فرقى نيست در اينکه مقارن طلوع فجر باشد و يا قبل از آن در شب آنروزيکه مى خواهد روزه بگيرد يا قبل از آن شب پس اگر از روز گذشته تصميم داشته که فردا را روزه بگيرد و تا آخر روز با اين تصميم بخواب بوده باشد روزه اش صحيح است بله اگر بخاطر عذرى از قبيل فراموشى و يا غفلت و يا جهل باينکه آنروز از ايام رمضان است ، يا بخاطر بيمارى و يا مسافرت اصلا نيت نکند اگر تا قبل از از ظهر متوجه شد و عذرش برطرف شد و قبل از آنکه مفطرى بياورد نيت کرد روزه اش صحيح است چون تا قبل از ظهر وقت براى نيت باقى است و اما اگر بعد از ظهر متوجه شد ديگر محل نيت فوت شده .

بله در جريان اين حکم (بمعنى امتداد وقت نيت تا زوال )در تمامى عذرها اشکال است ، بله در خصوص بيمارى خالى از اشکال نيست هر چند که خالى از قرب هم نيست ، او اما در روزه غير معين وقت نيت تا ظهر امتداد دارد نه بعد از ظهر پس اگر با تصميم به افطار داخل در صبح شود ولى چيزى افطار نکند بعدا قبل از رسيدن ظهر تصميم بگيرد روزه بگيرد جائز و صحيح است حال چه اينکه روزه قضا رمضان نيت کند و چه کفاره و چه نذر مطلق و اما بعد از ظهر ديگر نمى تواند نيت کند بخلاف روزه مستحبى که وقت معين نيت آن تا لحظاتى قبل از غروب يعنى بقمداريکه بتواند نيت کند باقى است .

مساءله 5 - در يوم الشک يعنى روزيکه نمى داند از ماه شعبان است و يا از ماه رمضان بنا را بر اين مى گذارد که از شعبان است و در نتيجه روزه آنروز واجب نيست واگر به نيت مستحبى روزه بگيرد بعد معلوم مى شود که از رمضان بوده از روزه رمضانش کافى خواهد بود و همچنين اگر قضا و يا نذر را نيت کرده باشد، بلکه اگر اينطور نيت کرده باشد که اگر فردا از رمضان باشد روزه ام واجب و اگر از شعبان باشد مستحبى بعيد نيست که صحيح باشد و ترديد در نيت در اين مقام ضررى ندارد، بله اگر به نيت اضافه از رمضان است ، روزه گرفته باشد صحيح نيست نه از رمضان واقع مى شود و نه از غير آن .

مساءله 6 - اگر در يوم الشک تصميم دارد افطار کند - يعنى روزه نگيرد - بعد در اثناء روز و قبل از ظهر معلومم شد که از رمضان است و مفطرى هم نياورده واجب است بقيه روز را امساک کند و و اگر مفطر آورده و يا بعد از ظهر معلوم شد از رمضان است واجب است بقيه روز را بمنظور رعايت ادب امساک کند و قضاء آنروز را نيز بجاى آورد.

مساءله 7 - اگر در يوم الشک به نيت روز آخر شعبان روزه بگيرد و در اثناء روز فراموش کند که روزه است و مفطرى بياورد و بعد معلوم شود که رمضان است کافى از روزه رمضان است ولى اگر روزه خود را با ارتکاب رياء و امثال آن فاسد کرده باشد از روزه رمضان او کافى نيست هرچند قبل از ظهر بفهمد که رمضان است و نيت خود را تجديد کند.

مساءله 8 - همانطور که داشتن نيت در ابتداء روزه (يعنى قبل از فجر) واجب است ادامه دادن آن در اثناء روز نيز واجب است پس اگر در روزه واجب که روزه نباشد روزه اش باطل مى شود هرچند که تا قبل از ظهر دوباره به نيت روزه برگردد و همچنين اگر فکر کند در روزه اش خللى وارده شده و به اين جهت تصميم بگيرد روزه نباشد و قبل از شکستن معلوم شود خللى نداشته .

و نيز يکى از چيزهاييکه با استدامه نيت منافات دارد تردد در ادامه روزه و يا صرفنظر کردن از آنست و همچنين باطل است در صورتيکه ترديدش در ادامه روزه ناشى از شده باشد از اين که آيا کاريکه مثلا انجام داده مبطل است يا نه . اما روزه غيرواجب معين اگر تصميم بگيرد روزه نباشد و قبل از ظهر از تصميم خود برگردد روزه اش صحيح است و همه اينها که گفته شد درباره بناگذارى بر روزه نبودن است و اما صرف تصميم به آوردن قاطع مستلزم نيت قطع نيز هست ، بله اگر نيت قاطع بکند يعنى تصميم بگيرد که مثلا فلان مفطر را انجام دهد و متوجه اين معنا باشد که قصد قاطع کردن قصد قطع (يعنى روزه نبودن )نيز هست و قهرا به نيتى مستقل قطع را نيز نيت کرده ، در اينصورت اقوى آنستکه روزه اش باطل مى شود.