گفتار در رمى جمره هاى سه گانه
مساءله 1 - رمى هر سه جمره يعنى جمره اولى و وسطى و عقبه در روزهائى که بيتوته شب آن واجب است حتى روز سيزدهم براى کسى که بيتوته شب آن بر او واجب است از واجبات منى است ، اما اگر آن را ترک کند حجش باطل نمى شود حتى اگر عمدا ترک کرده باشد حجش صحيح است چيزى که هست فقط گناهى مرتکب شده است .
مساءله 2 - در هر روزى که رمى واجب است بايد هر جمره را با هفت عدد سنگريزده رمى نمايد و در رمى جمرات سه گانه در هر روز معتبر است تمام آنچه که در رمى جمره عقبه بوده و بيانش گذشت و هيچ فرقى با آن ندارد.
مساءله 3 - وقت رمى از طلوع خورشيد تا غروب آن است بنابراين در حال اختيار جائز نيست که آن را در شب انجام دهد، واما با وجود عذرى چون ترس و بيمارى و يا عليلى و يا اشتغال به چوپانى در روز جائز است آنرا در شب آنروز و يا شب آينده اش انجام دهد.
مساءله 4 - در رمى جمرات رعايت ترتيب واجب است و بايد ابتداء ديگر جمره وسطى رارمى نموده سپس به رمى جمره عقبى بپردازد صحيح است و بايد برگردد و عمل رمى رابه هر نحوى که خواست تکميل کند لکن نزديکتر به احتياط براى کسى که عمدا چنين کرده اين است که دوباره از سر بگيرد، و همچنين جائز است رمى جمره متقدم با چهار ريگ و سپس به جمره بعدى بيايد و آنرا رمى کند پس مقدم داشتن رمى جمره متقدم در همه هفت ريگ واجب نيست .
مساءله 5 - اگر جمره اولى را با چهار ريگ رمى کند آنگاه با چهار ريگ ديگر جمره وسطى را رمى نموده سپس به رمى جمره عقبى بپردازد صحيح است و بايد برگردد و عمل رمى را بهر نحوى که خواست تکميل کند لکن نزديکتر به احتياط براى کسى که عمدا چنين کرده اين است که دوباره از سر بگيرد و همچنين جائز است رمى جمره متقدم با چهار ريگ و سپس بجمره بعدى بيايد و آنرا رمى کند پس مقدم داشتن رمى جمره متقدم در همه هفت ريگ واجب نيست .
مساءله 6 - اگر در يکى از اين روزها رمى جمرات را فراموش کند واجب است در روز ديگر آن را قضاء نمايد و اگر در دو روز فراموش نمايد در روز سوم قضاء مى کند و حکم در صورتى هم که عمدا ترک کرده باشد همين است و چون خواست قضاء کند واجب است قضاء را بر اداء مقدم بدارد، و نيز واجب است آن چه زودتر فوت شده زودتر قضاء کند، بنابراين اگر رمى روز عيد و روز يازدهم را ترک کرده در روز دوازدهم اول رمى روز عيد را قضاء مى کند و سپس رمى روز يازدهم را و در آخر روز دوازدهم را به نيت اداء مى آورد و خلاصه کلام همانطور که در اداء رعايت ترتيب واجب است در قضاء نيز واجب است هم در همه جمره ها و هم در بعضى از آن ها، پس اگر مثلا در روز يازدهم بعضى از جمره ها مثلا جمره اولى را ترک کرده و روز بعد به يادش آمده اول رمى روز قبل را انجام مى دهد بعدا آنروز را، بلکه احتياط آنست که اگر همه جمرات و بعضى از آنها باچهار ريگ رمى کرده و روز بعد يادش آمد اول قضاء را مى آورد بعد اداء را و اول آنچه قبلا قضاء شده مى آورد و سپس بعدى آنرا.
مساءله 7 - اگر در يکى از اين روزها برخلاف ترتيب رمى کرده و روز بعد متوجه شد بايد رمى را طورى اعاده کند که ترتيب روزهاى قبل حاصل شود آن گاه وظيفه روز حاضرش را بياورد.
مساءله 8 - اگر رمى هر سه جمره رافراموش کند تا داخل مکه شود اگر در ايام تشريق بيادش بيايد واجب است در صورت تمکن به منى برگردد و با نبودن امکان نائب بگيرد، واگر بعد از ايام تشريق بيادش بيايد و ياعمدا آنرا ترک کرده باشد تا بعد از ايام تشريق احتياط آنست که هم آن چه گفتيم انجام دهد (يعنى در صورت تمکن برگردد ودر غير آن صورت نائب بگيرد)و هم در سال بعد در همان ايامى که از او فوت شده آنرا قضاء کند يا خودش و يا نائبش و اگر بعد از خارج شدن از مکه بيادش بيايد احتياط آنست که در سال بعد ولو با نائب گرفتن آنرا قضاء کند حکم فراموش کردن بعضى از سه جمره نيز حکم فراموشى هر سه جمره را دارد بلکه احتياط حکم کسى هم که کمتر از هفت ريگ را به هر سه جمره و يا بعضى از آنها زده حکم فراموش کردن همه آنست .
مساءله 9- کسانى که معذورند مانند بيمار و عليل و غير قادر بر رمى مانند طفل بايد نائب بگيرند، و اگر خود قادر بر نائب گرفتن نيز نيست نظير بيهوش ولى او و يا فردى ديگر برايش نائب مى گيرد، و احتياط آنست که نائب عمل رمى را انجام ندهد مگر بعد از آن که از تمکن منوب عنه نااميد شود، بهتر آنست که اگر امکان دارد معذور را به محل رمى ببرد و در حضور او رمى انجام دهد و در صورت امکان سنگريزه را در دست خود او بگذارد و با دست او به جمره بزند بنابرآنچه گفته شد اگر بعد از انجام رمى به وسيله نائب عذر معذور برطرف شد اگر نائب با نوميدى ازرفع عذرش نيابت کرده اعاده واجب نيست وگرنه واجب است خود او آنرا اعاده کند.
مساءله 10 - اگر غير معذور (مثلا ولى او)از برطرف شدن عذر معذور ماءيوس شود واجب نيست ، در نائب شدنش از او اجازه بگيرد هرچند که به احتياط نزديکتر است و اما اگر قادر بر کسب اجازه نباشد اجازه معتبر نيست .
مساءله 11 - اگر بعد از برگشتن روزى شک کند در اينکه روز قبل رمى را انجام داده يا نه اعتنائى به شک خود نمى کند و همچنين اگربعداز داخل شدن در رمى جمره بعدى شک کند در اينکه جمره قبلى را رمى کرد يا نه يا شک کند در اينکه صحيح رمى کرده يا نه ، به شک خود اعتناء نمى کند، همچنانکه اگر بعد از فراغت و يا تجاوز عملى شک کند در اينکه آيا صحيح انجام داده يانه بنا را بر اين مى گذارد که صحيح انجام داده ، و اگر شک کند در عدد هفتگانه رمى و احتمال دهد که شايد کمتر از هفت بوده اگر قبل از شروع به رمى جمره بعدى باشد بايد آن کمبودى که احتمال مى دهد بياورد وبنابراحتياط اگر از رمى منصرف هم شده و به کارى ديگر مشغول شده باشد بايد آن کمبود را بياورد، واما اگر شکش بعد از شروع به رمى جمره بعدى بوده ، اگر برايش محرز است که چهار ريگ انداخته و در بقيه شک دارد بنابراحتياط بقيه را هم بياورد بلکه همچنين است اگر شک او بعد از رمى جمره بعدى هم باشد و اما اگر شک در عدد چهار هم داشته باشد يعنى شک کند در اينکه چهار ريگ انداختم يا کمتر بنا مى گذارد بر اينکه چهار را انداخته و بقيه را مى آورد.
مساءله 12 - اگر بعد از گذشتن يک روز يقين کند به اينکه روز قبل يکى از سه جمره را رمى نکرده و نداند کدام بوده همينکه درقضاء آن جمره عقبه را رمى کند کافى است و نزديکتر به احتياط آنست که هر سه جمره را قضاء کند، و اگر بعد از رمى هر سه جمره يقين کند که يکى ازسه جمره سه ياکمتر از آن کمبود داشته واجب است آن مقدار کمبود را جبران نموده و هر سه جمره را به آن تعدا رمى کند و اگر در همين فرض يقين کند که از يکى از سه جمره چهار عدد کم شده بعيد نيست جائز باشد اکتفاء به رمى جمره عقبه و تکميل آن کمبود، ولى نزديکتر به احتياط آنست که همه وظيفه جمره عقبه را بياورد باز هم نزديکتر به احتياط اين است که عمل رمى رادر هر سه جمره از سر بگيرد.
مساءله 13 - اگر بعد از گذشتن اين سه روز يقين کند به اينکه عمل رمى را در يکى از آن روزها ترک کرده و نمى داند کدام روز بوده واجب است رمى هر سه روز رابا رعايت ترتيب قضاء کند هر چند که احتمال دارد اکتفاء به قضاء وظيفه روز آخر جائز باشد.