گفتار در صد و حصر در اعمال حج يا عمره
مساءله 1 - مصدود عبارت است از کسيکه دشمن و يا مانعى نظير آن از انجام عمره يا حج او جلوگيرى کند ومحصور عبارت است از کسى که بيمارى مانع او شود.
مساءله 2 - کسى که براى عمره وياحج محرم مى شود واجب است که آن را تمام کند واگر تمام نکند همچنان در احرام مى ماند، بنابراين اگر براى عمره احرام ببندد ولى دشمن و يا نظير دشمن چون کارکنان دولت و ياغير دولت او را از رفتن به مکه جلوگيرى شود و راه ديگرى غير از آن راه بسته شده به سوى مکه وجود ندارد، و يا اگر دارد هزينه مسافرت آن راه را ندارد جائز است براى حلال شدن آنچه برايش حرام شده و بيرون آمدن از احرام در همانجا که هست گاو و يا گوسفند و يا شترى قربانى کند، و نزديکتر به احتياط آن است که هنگام ذبح قصد حلال شدن محرمات را بکند، و همچنين احتياط اين است که تقصير هم بکند که بعد از اين دو کار همه محرمات احرام حتى زنان برايش حلال ميشود.
مساءله 3 - اگر با احرام عمره داخل مکه معظمه شود ولى در همان مکه دشمن و يا مانعى ديگر نگذارد اعمال عمره را بجاى آورد حکم مسئله قبل رادارد و با همان کارهائى که گفته شد از احرام در مى آيد، بلکه بعيدنيست ، در صورتى هم که ممنوع از طواف يا سعى شود حکمش همين باشد، واگر ظالمى او را حبس کند يا طلبکارى ياسعى شود حکمش همين باشد و اگر ظالمى او را حبس کنديا طلبکارى او را بخاطرطلبى که او قدرت پرداخت آنرا ندارد حبس نمايد باز هم همان حکم را دارد.
مساءله 4 - اگر براى داخل شدن در مکه و يا بخاطر انجام مناسک محرم شود وسپس ظالمى از او مبلغى را مطالبه نمايد که او قادر به پرداخت آن باشد بايد آن مبلغ را در صورتى که حرجى نباشد بپردازد و مناسک راانجام دهد، و اگر تمکن از پرداخت ندارد ويا پرداخت آن برايش حرجى و دشوار است ظاهر اين است که همان حکم مصدود را دارد.
مساءله 5 - اگر غير آن راهى که بسته شده را ديگر به سوى مکه دارد و هزينه رفته از آنرا نيز دارد بر احرام خود باقى مى ماند و واجب است به حج برود واگر به حج نرسيد اعمال عمره مفرده را مى آورد و از احرام خارج مى شود، و به صرف اينکه بترسد به اعمال حج نرسد با اعمال مصدود ازاحرام خارج نمى شود، بلکه بايدحتما ادامه دهد تا اگر حج از او فوت شد اعمال عمره مفرده را بياورد و از احرام خارج شود.
مساءله 6 - صد از حج به اين تحقيق مى يابد که انسان بخاطر آن به هيچکدام از وقوفين عرفه و مشعر نرسد نه به اختيارى آن ونه به اضطرارش بلکه صد به همين مقدار نيز تحقق مى يابد که انسان به انجام وظيفه اى که ترک آن حتى غير علمى و عمديش موجب فوت حج مى شود نرسد، بلکه ظاهر اين است که اگر بعد از وقوف به عرفات و مشعر ممنوع شود از اينکه واجبات مکه و منى را بياورد و از انجام يکى از آندو ممنوع شود و نتواند نه خودش بياورد و نه نائب بگيرد صد و ممنوعيت تحقق مى يابد، بله اگر همه واجبات مکه ومنى را هم انجام دهد آنگاه پس از برگشتن به منى براى بيتوته و اعمال ايام تشريق مصدود وممنوع شود مصدوديت تحقق نمى يابد، وحجش صحيح است و واجب است در همان سال و اگر نتوانست سال بعد براى اعمال ايام تشريق نائب بگيرد.
مساءله 7 - مصدود از عمره ياحج اگر کسى است که حج بر اومستقر شده و يادر سال بعد مستطيع شود واجب است حج را بياورد ونبايد بدستورى که براى خروج از احرام انجام داد اکتفا کند وآن دستور کافى ازحجة الاسلام او نيست .
مساءله 8 - مصدود که گفتيم جائز است براى بيرون شدن از احرام آن دستور را بکار بندد مخصوص تنها مصدودى که از برطرف شدن مانع نوميد باشد نيست بلکه باداشتن اميد به رفع مانع نيز مى تواند طبق آن دستور از احرام درآيد.
مساءله 9- کسى که براى عمره احرام بسته ومحصور شد يعنى بخاطر بيمارى نتوانسته به مکه برسد اگر بخواهد ازاحرام درآيد بايدقربانى کند، و احتياط آنست که قربانى يا پول آنرا توسط امينى به مکه بفرستد و با او قرار بگذارد که در روز معين و ساعتى معين قربانى او را ذبح کند که چون آن موعد مقرر رسد تقصير مى کند و از احرام درآيد و همه محرمات به جز زن برايش حلال مى شود، و احتياط آنست که نائب او هنگام ذبح قربانش نيت بيرون شدن اورا از احرام رابکند.
مساءله 10 - اگر براى حج محرم شودو بخاطر بيمارى و به وقوف درعرفات و مشعر نرسد و بخواهد از احرام درآيد واجب است قربانى کند و احتياط آنست که قربانى خود و يا پول آنرا به منى بفرستد و با نائب خود قرار بگذارد که آن را در روز عيد در منى ذبح کند که بعد از ذبح محرمات احرام به غير از زن برايش حلال مى شود.
مساءله 11 - اگر حج وجبى برعهده اش باشد و بخاطر بيمارى محصور شود از خصوص زن تحلل پيدا نمى کند مگراينکه سال بعد اعمال حج و طواف نساء را انجام دهد و اگر از اين کار عاجز شود بعيدنيست بگوئيم گرفتن نائب کافى است و بعد از انجام آن به وسيله نائب از احرام بيرون مى آيد، و اگر حجمش مستحبى باشد بعيد نيست که نائب گرفتن براى طواف نساء کافى باشد براى بيرون شدن از احرام ونزديکتر به احتياط آن است که خودش بياورد.
مساءله 12 - اگر ممنوع از اعمال عمره به دستور فوق ازاحرام درآيد و با زنان جماع نمايد معلوم گردد که قربانيش در روز مقرر ذبح نشده بوده گناهى نکرده و کفاره اى بر او نيست لکن واجب است قربانى و يا بهاى آنرا بفرستد و بار ديگر با نائب خود قرار بگذارد و واجب است از زنان دورى کند و احتياط واجب اين است که از لحظه اى که واقع برايش کشف شد اجتناب کند هرچند که احتمال دارد لزوم اجتناب از لحظه فرستادن پول يا قربانى باشد.
مساءله 13 - تحقق حصر به همان چيزهائى است که صد باآن ها تحقق مى يافت .
مساءله 14 - اگر مريض بعد از فرستادن قربانى و يا قيمت آن بهبودى يابد و بتواند خود را به مکه برساند واجب است حج را بجاى آورد، اگر به احرام تمتع محرم شده و اعمال عمره را درک مى کند که هيچ و اما اگر وقت نجام اعمال عمره را ندارد يعنى به وقوف عرفات و مشعر نمى رسد حج افراد انجام مى دهد و احتياط آنست که نيت خود را از عمره تمتع به حج افراد برگرداند و بعد از انجام حج افراد براى عمره مفرده محرم مى شود وکافى از حجة الاسلام او هست ، و اگر وقتى به مکه رسيد که وقوف اختيارى مشعر را درک درآيد، وحج واجب را سال آينده اگر شرائطش را داشت بجا مى آورد، مصدود هم دراين فرض مانند محصور و بيمار است .
مساءله 15 - بعيد نيست که غير متمکن مانند معلوم وضعيف را نيز در اين احکام که گفته شد ملحق به مصدود و محصور بدانيم لکن مسئله مشکل است و احتياط آن است که بر احرام خود باقى بماند تا بهبودى يافته واجبش را انجام دهد، حال اگر حج از او فوت شد عمره مفرده را مى آورد و از احرام درمى آيد و آنگاه واجب است که به شرط حصول شرائط درسال بعد حج را بياورد.
مساءله 16 - احتياط آن است که روزى که با نائب خود مقرر مى دارد در عمره تمتع قبل از روز خروج حاجيان به سوى عرفات باشد و در احرام حج روز عيد باشد.