تکليف شرعى ربا خوار
سوال 161 :
- در مورد شخص ربا خوار، از نظر شرع مقدس اسلام چگونه بايد رفتار شود؟
1- چنانچه ربا خوار، مالى را از راه ربا برده باشد، چگونه بايد با او رفتار گردد؟
2- در صورتى که مال به ربا رفته، صاحب داشته باشد آيا بايد مال به صاحب اصلى برگردد يا خير؟ و در غير اين صورت چه بايد کرد؟
جواب:
- ربا حرام است ربا خوار بايد از گناه گذشته توبه نمايد و آنچه را که بابت ربا گرفته ضامن است بايد به مالک آن برگرداند و اگر نزاعى در بين باشد رسيدگى به آن موکول به محاکم قضائى است.
سوال 162 :
- چند سال پيش مبلغ سيصد هزار ريال به عنوان سپرده ثابت در بانک گذاشتم تا اين که بعد از مدّتى مبلغ سه ميليون ريال از بابت آن سپرده ثابت، وام مسکن دريافت کنم امّا بعد از مدّت مقرّر، از بانک وام نگرفتم ولى وقتى خواستم سپرده خود را از بانک پس بگيرم، علاوه بر سپرده، مبلغ سى و شش هزار ريال و خرده‌اى به آن تعلّق گرفت که آن را از بانک گرفتم و به حساب اين که اين پول مباح است، آن را با پولهاى ديگر مخلوط کرده و با آن پول مخلوط، منزل مسکونى خريدارى کرده‌ام ولى هنوز منزل را تحويل نگرفته‌ام.
سوال 1 :
- وضع سود پول بعد از اين چه خواهد بود؟
استفتاءات، ج2، ص: 142
جواب:
- بهره پول، ربا و حرام است، گرفتن آن جايز نيست.
سوال 2 :
- براى زندگى و نماز خواندن در آن منزل مسکونى- بعد از تحويل گرفتن- چه بايد کرد تا تصرّفات و عبادات در آن مشروع باشد؟
جواب:
- بايد معادل بهره پول که در خريد منزل پرداخت شده از طرف صاحب واقعى آن به فقرا صدقه بدهيد.
سوال 163 :
- اگر شخصى در سابق بهره بانکى حساب پس انداز را دريافت و در آن تصرّف کرده است و الآن مقدار آن را نمى‌داند، آيا تکليف شرعى او فعلا چيست؟
جواب:
- در صورتى که تصرّف به استناد تقليد صحيح نبوده است، مقدار آن را ضامن است و بايد از طرف مالک واقعى به فقرا صدقه بدهد و در صورت جهل به مقدار، قدر متيقّن را به فقرا صدقه بدهد کفايت مى‌کند.
سوال 164 :
- فردى در حيات خود ضمن اينکه کشاورزى مى‌نمود از قرار معلوم نزول هم مى‌خورد حدود 9 سال است که فوت کرده، پس از فوت، اموال وى را يک روحانى و عالم رسيدگى و صورت بردارى نمود، لطفا ما را راهنمائى فرمائيد که با اموال مزبور چه کنيم تا حلال شود؟ و اگر کسى ادعائى بر مال او داشته باشد پذيرفته است يا خير؟
استفتاءات، ج2، ص: 143
جواب:
- آنچه از راه ربا به دست آمده بايد به صاحبان آن برگردد و در صورت نشناختن او به فقير صدقه داده مى‌شود و چنانچه کسى ادعائى بر ميّت و اموال او دارد بايد شرعا اثبات کند.
سوال 165 :
- بنده در سالهاى گذشته در اثر ناآگاهى از اين موضوع که حضرتعالى در توضيح المسائل فرموده‌ايد بهره بانکى حرام است در آمدم را جهت محافظت در بانک ملى پس انداز مى‌کردم بفرماييد که بهره سالهاى گذشته که از بانک ملى دريافت مى‌داشته‌ام حلال است يا حرام؟ و بهره بانکى در حال حاضر چه صورتى دارد آيا حلال است يا حرام؟ و اگر بهره بانکى سالهاى گذشته حرام است آيا پدر و مادر من که به سختى در خانه مختصرى زندگى مى‌کنند و حتى وسعت اين که بام خانه را کاه گل کنند ندارند مى‌توانم اين بهره را به آنها بدهم؟ اگر به پدر و مادرم نمى‌توانم بدهم آيا بهتر است در شهر خودمان به مصارف خيريه برسد يا به حساب بنياد مستضعفين واريز شود؟
جواب:
- گرفتن بهره جايز نيست و فرقى بين زمان سابق و زمان حاضر نيست و آنچه گرفته‌ايد را با فرض يأس از مالکش بايد از طرف او صدقه بدهيد و اگر پدر و مادر شما فقير باشند مى‌توانيد به ايشان بدهيد که در غير نفقه خودشان که بر شما واجب است صرف کنند.
استفتاءات، ج2، ص: 144
استفتاءات ج2 153 س 186 ..... ص : 152
سوال 166 :
- هرگاه کسى به ديگرى قرض ربوى بدهد، مثلا هفت هزار تومان بدهد ده هزار تومان بگيرد و بعد قرض دهنده در مقام توبه بر آيد و يا قرض گيرنده با مراجعه به دادسراى انقلاب اسلامى يا کميته بخواهد حق خود را پس بگيرد آيا همان سه هزار تومان اضافه را بايد پس بگيرد يا تمام ده هزار تومان را؟
جواب:
- فقط زياده‌اى را که داده مى‌تواند مطالبه کند.
سوال 167 :
- آيا بهره‌هايى که بانکها به حساب پس اندازهاى معمولى مى‌پردازند مى‌توان براى بازسازى مناطق جنگ زده پرداخت نمود يا نه؟ و در صورت پرداخت آيا رفع ذمّه از شخص مى‌شود يا نه؟ و در صورتى که نتوان جهت بازسازى مناطق آسيب‌زده اختصاص داد آيا مى‌توان به مصرف ضعفاء رسانيد؟
جواب:
- بهره پول ربا و حرام است گرفتن آن جايز نيست و اگر بهره را گرفت و از برگرداندن به صاحب واقعى آن مأيوس است بايد از طرف او به فقراء صدقه بدهد.
سوال 168 :
- اکنون که مى‌فرماييد بهره پول ربا و حرام است اگر از بانک گرفتم مى‌توانم به حساب دولت واريز نمايم؟
جواب:
- در صورت يأس از مالک واقعى از طرف او به فقراء صدقه دهيد.
سوال 169 :
- مستدعى است پاسخ سوالات ذيل را مرقوم فرماييد: 1- آيا بهره پس انداز در بانکها حرام است يا خير؟ 2- آيا بهره سپرده در بانکها حرام است يا
استفتاءات، ج2، ص: 145
خير؟ 3- آيا بهره پس انداز را صرف کمک به جبهه‌هاى جنگ نمودن و يا براى کمک به افراد بى‌بضاعت و يا براى پرداخت کننده اجرى دارد يا خير؟ 4- آيا بهره سپرده در بانکها را صرف هزينه‌هاى غير ضرورى و اجبارى از قبيل چشم روشنى و منزل مبارکى و غيره نمودن براى پرداخت کننده اجرى دارد يا خير؟
جواب:
- بهره پول ربا و حرام است گرفتن آن جايز نيست، اگر گرفت و از برگرداندن به صاحب واقعى آن مأيوس است از طرف او به فقراء صدقه بدهد.
سوال 170 :
- راجع به بهره‌اى که بانکها مى‌دهند اگر کسى گرفت در جواب يک سوال فرموده‌ايد اگر صاحب واقعى آن شناخته نشود به فقير بدهند و بعضى از حضرت عالى نقل مى‌کنند که به خود بانک رد کنند چون صاحبش بانک است آيا وظيفه کدام است به بانک رد کنند يا از طرف صاحبش به فقير صدقه بدهند؟
جواب:
- از طرف صاحبش به فقير صدقه دهند.