احکام حجّ
سوال 317 :
اين جانب داراي چندين بنه نخل خرما و يک اتومبيل نيسان هستم، با نيسان مخارج زندگيم را تأمين مي‌کنم و نخلها درآمدي ندارند که پس انداز شود آيا لازم است يکي از آنها را بفروشم و به مکّه بروم و آيا با اين صورت مستطيع هستم؟
جواب :
در صورتي که از قيمت آن نخلها مخارج حجّ تامين مي‌شود و پس از بازگشت از سفر حجّ‌نيز با آن اتومبيل نيسان مخارج زندگي شما تامين مي‌شود و مديون به ديني که لازم باشد قيمت نخلها را در آن خرج کنيد نباشد مستطيع مي‌باشيد و لازم است براي حجّ‌اقدام کنيد.
سوال 318 :
بر انساني که امکانات مالي براي «عمره مفرده» دارد ولي استطاعت براي «حجّ تمتع» ندارد آيا «عمره مفرده» واجب مي‌گردد؟
جواب :
واجب نيست.
سوال 319 :
انساني که حجّ‌تمتّع نرفته است و اکنون امکانات براي تشرّف به عمره مفرده دارد. پس از ثبت نام در قرعه کشي نام او در نيامده است، گمان مي‌رود اگر وجه ثبت نام را پس نگيرد بتواند در سالهاي بعد مشرّف شود، در اين شرايط دريافت وجه پرداختي چه حکمي دارد؟
جواب :
اگر مستطيع است هر عملي که موجب رفتن به حجّ تمتع مي‌شود تا تسريع در آن را باعث مي‌گردد را بايد انجام داد.
سوال 320 :
با توجه به اينکه به هنگام اعزام زائران به حجّ‌معاينات پزشکي صورت مي‌پذيرد و حجّ کساني که توانايي جسمي ندارند در معاينات پذيرفته نمي‌شوند، آي مردودين معاينات پزشکي که تا کنون هم، راه براي آنان باز نبوده، همچنان استطاعت شرعي دارند؟ يا آنکه با پذيرفته نشدن، استطاعت هم تحقق نمي‌يابد؟
جواب :
يکي از شرائط استطاعت، استطاعت مزاجي و بدني است. در صورتي که اين سفر بر آنها ضرر دارد، يعني اينکه موجب مرض و يا شدّت مرض است و يا اينکه موجب عسر و حرج و مشقّتي است که معمولاً قابل تحمل نيست مستطيع نمي‌باشند و حجّ‌بر آنها واجب نيست و اگر د سال اول صحت بدن نيست حجّ واجب نيست ولي اگر در سا اوّل صحت بدن وجود داشت و نرفت حجّ بر ذمه او مستقر مي‌شود و بايد نائب گرفته شود.
سوال 321 :
آيا کساني که شرعاً مستطيع بوده و براي اولين بار در قرعه کشي شرکت مي‌کنند، نسبت به کساني که تصميم دارند به عنوان نايب شخص ديگر مشرف شوند، اولويت دارند يا خير؟
جواب :
اگر ذمّه منوب عنه به حجّ مشغول باشد اولويّتي نيست.
سوال 322 :
آيا کساني که شرعاً مستطيع بوده و براي اولين بار در قرعه کشي شرکت مي‌کنند، نسبت به کساني که تصميم دارند حجّ مستحبي انجام دهند مي‌توان در قرعه کشي اولويّتي قائل شد؟
جواب :
در صورتي که رفتن اينها به حجّ مستحبي مانع رفتن آنها به حجّ واجب يا باعث تأخير آن باشد مي‌توان اولويتي قائل شد.
سوال 323 :
شخصي براي حجّ واجب ثبت نام نمود در حالي که شرعاً مستطيع نيست. آيا بايد نيّت وجوب کند يا مستحب؟ در فرض نيّت وجوب اعمالي که انجام خواهد داد با عدم استطاعت چگونه خواهد بود؟
جواب :
در صورتي که شرائط استطاعت جمع نيست بايد نيّت استحباب کند و اگر بعداً مستطيع شد واجب است که حجة الاسلام را انجام بدهد.
سوال 324 :
آيا بر نايب واجب است که بر طبق فتواي مرجع تقلليد منوب عنه اعمال حجّ را انجام دهد يا مطابق وظيفه خودش عمل نمايد؟
جواب :
ميزان، وظيفه خود اوست، ولي اگر اجير شده به کيفيت خاصي، بايد طوري عمل کند که مراعات وظيفه خودش و کيفيت ذکر شده،بشود.
سوال 325 :
آيا در اجاره براي اعمال حجّ لازم است اجير و مستأجر از يکديگر سوال کنند که مقلّد چه کسي هستند؟
جواب :
لازم نيست، و اجير مطابق تقليد خودش عمل مي‌کند.
سوال 326 :
زني که واجب الحجّ است وصيّت کرده که از اص ترکه‌اش براي او حجّ بلدي توسط وصيش انجام شود، حال استطاعت جاني و مالي و غيره براي وصي او فراهم است، فقط از حيث عدم شرکت در نام نويسي براي حجّ، آنهم با عذري، استطاعت راهي ندارد، آيا ميتواند حجّ نيابي را انجام دهد؟
جواب :
وصي اگر قبلاً استطاعت نداشته و فعلاً هم راه براي او باز نيست ميتواند براي حجّ نيابي اجير شود، ولي اگر بدون اينکه اجير شود بتواند خود را به ميقات برساند نمي‌تواند حجّ نيابي بجا آورد و بايد براي خودش حجّ بجا آورد.
سوال 327 :
آيا جايز است براي نايب در طواف عمره تمتع يا طواف حجّ، که طواف ر در غير موسم حجّ بجا آورد يا خير؟
جواب :
مانع ندارد مگر اينکه شرط شده باشد که در موسم حجّ بجا بياورد يا متعارف اين باشد.
سوال 328 :
شخصي اجير حجّ بلدي از قم شده و خودش ساکن اراک است، بعد از اجير شدن در نظر داشته که به قم برود و از آنجا حرکت کند، پس از چند روز در حالي که از موضوع غافل شده، براي انجام کار ديگري به قم و بعد از آنجا به تهران رفته است، آيا همان نيت قبلي براي حرکت از قم کافي است يا بايد برگردد به قم، و بر فرض خروج از ايران، چه حکمي دارد؟
جواب :
اگر به کلي غفلت داشته بايد برگردد وگرنه نيت ارتکازي اجمالي کافي است، و در صورتي که بايد برگردد اگر بر نگشت و حجّ را انجام داد، حجّ صحيح است و بالنسبه استحقاق اجرت دارد.
سوال 329 :
آيا شرط ايمان نايب که در اصل نيابت حجّ شرط است در ساير اعماللي که نيابت در آن جايز است، مثل رمي و طواف، هم شرط است يا خير؟
جواب :
در ساير اعمال نيز غير از ذبخ شرط است.
سوال 330 :
زني براي اعمال حجّ نائب شده وليل از اوّل عذر نداشته، حالا عذر پيدا کرده و نمي‌تواند خودش رمي جمرات کند، ميتواند نائب بگيرد يا خير؟
جواب :
ميتواند.
سوال 331 :
انجام يک عمره مفرده استحبابي به نيّت خود و به نيابت تبرّعي ديگران، صحيح است يا خير؟
جواب :
صحيح است.
سوال 332 :
آيا کساني که در معاينات پزشکي رد مي‌شوند، مي‌توانند در زمان حيات خود فرد ديگري را بعنوان نايب اعزام کنند يا خير؟
جواب :
اگر قبلاً تمام شرائط استطاعت براي او حاصل شده است ولي به حجّ نرفته و کوتاهي کرده است اکنون که مريض است و از اينکه بعداً بهبود پيدا کند و يا موفق بشود مأيوس است لازم است فرد ديگري را بعنوان نائب از خود در حال حياتش اعزام کند.
سوال 333 :
کسي که حجّ نيابي انجام مي‌دهد اگر در قرباني، شخص ثاللثي را وکيل کرد، ذابح چگونه نيّت کند، آيا بايد نيّت کند که به وکالت از ميّت قرباني مي‌کنم يا بايد وکالت از نائب ميّت کند؟ در هر صورت آيا بايد نام ميّت را هم ببرد؟
جواب :
نام ميّت بردن لازم نيست، بلکه چنانچه نيت کند آنچه بر عهده نايب است انجام دهد صحيح است.
سوال 334 :
کسي که براي حجّ اجير مي‌شود، اگر شرط کند که مثلاً براي طواف نساء يا يک عمل ديگري که نيابت بردار نيست نايب مي‌گيرم، آيا شرط نافذ است و ميتواند عمل نمايد يا خير؟
جواب :
اگر عذر دارد نمي‌تواند اجير شود، بلي در قرباني مانع ندارد و شرط لازم نيست.
سوال 335 :
کسي که احتمال قوي عقلائي مي‌دهد که نتواند اعمال را به نحو عادي انجام دهد، و ممکن است حجّ تمتع را بدل به افراد کند، آيا ميتواند از حجّ واجب نيابت کند؟
جواب :
اگر وظيفه او عدول به افراد شد بنا بر احتياط منوب عنه نبايد اکتفاء به آن کند.
سوال 336 :
نايبي که در وقت قبول نيابت براي حجّ معذور نبوده است، و بعد از عقد اجاره در موقع عمل يا قبل از محرم شدن جزء معذورين شده و در هر عذري که پيش آمده طبق وظيفه معذورين رفتار نمود، آيا حجّ او از منوب عنه کافي است؟ و آيا نسبت به نحوه عذر فرقي هست يا خير؟
جواب :
محل اشکال است.
سوال 337 :
کساني که در حال اجير شدن، از معذوين نبوده‌اند و بعداً درر اثناء عمل، عذر عارض شده است، آيا نيابتشان صحيح است و مستحق تمام اجرت مي‌باشند يا خير؟
جواب :
اشکال دارد.
سوال 338 :
خدمه‌اي از روي جهل به مسأله اجير شده‌اند و وقوف اختياري مشعر را درک نکرده‌اند فعلاً تکليفشان چيست؟ و همچنين ساير معذوريني که حجّ ناقص از اين قبيل انجام داده‌اند تبرعاً يا با اجرت؟
جواب :
نيابت ايشان صحيح نيست و کفايت از منوب عنه نمي‌کند، و بايد پول را برگردانند و خودشان با عدم عذر نسبت به درک اختياري مشعر بايد با انجام عمره مفرده، از احرام خارج شوند.
سوال 339 :
معذور که نمي‌تواند نايب شود، به چه کسي گفته مي‌شود؟ لطفاً حد آن را معيّن کنيد، مثلاً کسي که نمي‌تواند نماز طواف را صحيح بخواند، يا نمي‌تواند خودش رمي جمرات کند، و يا نمي‌تواند قرباني نمايد، و يا نمي‌تواند يکي ديگر از واجبات حجّ را اعم از ارکان و غير ارکان انجام دهد، معذور است يا خير؟
جواب :
هر کس نتواند اعمال اختياري حجّ را انجام دهد معذور است و نمي‌تواند نايب شود، ولي مباشرت در ذبح در حال اختيار هم لزوم ندارد، و لذا کسي که نمي‌تواند ذبح کند ميتواند براي حجّ نايب شود و براي ذبح نايب بگيرد.
سوال 340 :
کسي که نماز او صحيح نيست و براي حجّ به نيابت آمده است، آيا نيابت او صحيح است؟ و مفروض اين است که به عنوان نيابت محرم شده است؟
جواب :
اگر از قرائت صحيح معذور است، نيابت و احرام او باطل است، و اگر معذور نيست صحيح است و بايد قرائت خود را درست کند.
سوال 341 :
اگر مستنيب يا منوب عنه در وقت نيابت بدانند که نايب جزء معذورين است و او را نايب کنند، اولاً آيا اجرت نيابت براي نايب حلال است يا خير؟ و ثانياً آيا حجّ نيابي او صحيح و از حجة الاسلام يا غير حجة الاسلام منوب عنه کفايت مي‌کند يا خير؟
جواب :
با فرض اينکه معذور بوده و استيجار شده، استحقاق اجرت ندارد، و کفايت نمي‌کند.
سوال 342 :
اگر کسي بخواهد به نيابت از ميّتي که مستطيع نبوده حجّ تمتّع انجام دهد، بايد چه قصدي بنمايد؟ وجوب يا استحباب؟
جواب :
چون واجب نبوده است به قصد حجّ تمتّع انجام ندهد و به قصد حجّ استحبابي انجام بدهد.
سوال 343 :
شخصي به عنوان نيابت در مسجد شجره محرم شده و به مکه آمده، در مکه فهميد که خودش مستطيع بوده است، آيا بايد اعمال عمره را به قصد خود بجا آورد يا به قصد نيابت، و اگر بايد حجّ را به قصد خود بجا آورد نسبت به حجّ نيابي چه وظيفه دارد، و آيا ميتواند براي آن نايب بگيرد يا خير؟
جواب :
احرام او صحيح نبوده است و بايد برگردد و براي عمره تمتع، براي خودش محرم شود و وظيفه خودش را انجام دهد، و راجع به حجّ نيابي نمي‌تواند نايب بگيرد، مگر اجازه داشته باشد يا استيجار او براي مطلق تحصيل حجّ باشد.
سوال 344 :
کسي که نايب بوده و عمره تمتّع را انجام داده و بعد ناچار شده است که به ايران بازگردد، آيا ميتواند بقيه اعمال را به ديگري واگذار نمايد که حجّ تمتّع را انجام دهد؟
جواب :
نمي‌تواند.
سوال 345 :
اگر کسي دفعه اول به صورت خدمه، حجّ بجا آورده و در دفعه دوم دوباره به مأموريت خدمه عازم مکه معظّمه است، آيا ميتواند به عنوان پدر يا مادر که فوت شده‌اند نيابت نمايد، و در چنين صورتي آيا حجّ از عهده پدر و مادرش برداشته مي‌شود؟
جواب :
مانع ندارد و حجّ از منوب عنه کافي است، مگر آنکه سال اول، مستطيع نبوده و امسا مستطيع باشد.
سوال 346 :
کساني که مجاز هستند در شب عيد قربان بعد از درک اضطراري مشعر به مني بروند، آيا همه آنان از ذوي الاعذار مي‌باشند که نيابت و لو تبرّعاً در مورد اشکال است يا نسبت به بعضي استثناء شده است؟
جواب :
در فرض سوال زنها مي‌توانند نايب شوند، و نيابت در ساير ذوي الاعذار صحيح نيست.
سوال 347 :
شخصي در حجّ از ميتي نيابت کرده و در وقت عقد اجاره براي انجام مناسک، هيچ عذري نداشت، ولي چند سال بعد از انجام حجّ متوجه شد که در وقوف مشعر الحرام با زنها و مريضها به عنوان راهنما، وقوف اضطراري کرده و به مني رفته است، و غافل بوده که نايب بايد وقوف اختياري بکند، وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
عمل مزبور مجزي از حجّ نيابتي استيجاري نيست، و از جهت اجرت بايد به اجير کنند مراجعت نمايد، و يا در صورتي که اجاره، موقّت به زمان مخصوصي که منقضي شده، نباشد دوباره حجّ نيابتي صحيح بجا آورد.
سوال 348 :
زني در عرفات در روز نهم ديوانه شد، او را به بيمارستان بردند و تا آخرين وقتي که مي‌توانستند همراهان او در مکه بمانند باقي ماندند، خوب نشد، آيا شوهرش که با او است ميتواند براي او نايب بگيرد، و يا خودش باقي اعمال را انجام دهد يا خير؟
جواب :
مجنون تکليف ندارد، و نمي‌توانند براي او نايب بگيرند، و اگر عاقل شد حکم اشخاص محرم ديگر را دارد.
سوال 349 :
هرگاه کسي مريض شود، بطوري که بعد از احرام عمره، قادر به انجام اعمال نباشد، آيا کسي که براي عمره تمتّع مستحبي محرم شده و عمره را انجام داده است، ميتواند در حجّ نايب او شود يا خير؟
جواب :
کسي که براي عمره تمتّع محرم شده و لو مستحبي،ديگري نايب شود و بايد عملش را اتمام کند، ولي اگر مريض فقط قادر به انجام طواف و سعي نباشد و بتواند و قوفين را درک کند و بقيه اعمال را نايب بگيرد، جايز است ديگران را در طواف و سعي و اعمال ديگر نايب قرار دهد، هرچند خودشان هم حجّ يا عمره بجا مي‌آورند.
سوال 350 :
آيا شخص زنده در موردي که ميتواند نايب بگيرد بايد از بلد نايب بگيرد يا از ميقات، و اگر ديگري براي او نايب بگيرد کفايت مي‌کند يا خير؟
جواب :
نايب گرفتن از ميقات کفايت مي‌کند، و خودش بايد نايب بگيرد و نايب گرفتن ديگري براي او کافي نيست مگر از طرف او وکالت داشته باشد.
سوال 351 :
آيا عمره مفرده يا طواف استحبابي را مي‌توانيم به نيابت چند نفر انجام دهيم، و در اعمال آن از جمله طواف نساء نيّت همه بايد بشود يا نيّت بعضي کافي است؟
جواب :
مي‌توانيد به نيابت چند نفر انجام دهيد، و بايد نيّت همه بشود.
سوال 352 :
کسي را روز عيد قبل از حلق دستگير کرده‌اند و او را به ايران فرستاده‌اند آيا رفقاي او مي‌توانند از او نيابت کنند و بقيه اعمال را انجام دهند يا خير، و چگونه از احرام خارج مي‌شود؟
جواب :
بدون اينکه خودش نايب بگيرد نيابت صحيح نيست، و براي خارج شدن از احرام بايد به مني بيايد و حلق يا تقصير کند و اعمال مترتبه را انجام دهد و اگر نمي‌تواند برود در محل خودش حلق يا تقصير نمايد و بنا بر احتياط موهاي خود را به مني بفرستد، و بايد براي اعمال مترتبه نايب بگيرد.
سوال 353 :
افرادي که هر سال به حجّ مي‌روند - از قبيل خدمه کاروآنها- در محل خود از کسي نيابت قبول مي‌کنند، ولي در ميقات بر اثر اشتغال زياد از نيابت غافل و محرم مي‌شوند، بعد که متوجه شدند دوباره نيت نيابت مي‌کنند، آيا حجّ براي خودشان حساب مي‌شود؟
جواب :
چون در محل خود نيابت را پذيرفته و با اين قصد به حجّ آمده است همين قصد ارتکازي که اگر متوجه شود همان را در نظر مي‌گيرد کافي است و حجّ براي منوب عنه واقع مي‌شود.
سوال 354 :
نايبي در احرام عمره تمتّع، بعد از اينکه وارد مکه شد شک مي‌کند که نيّت نيابت کرده يا نه، آيا بايد به ميقات برگردد و مجدداً به نيابت محرم شود، يا اصلاً حجّ براي خودش حساب مي‌شود و ديگر نمي‌تواند نايب باشد؟
جواب :
در نيّت، خطور لازم نيست، و چون انگيزه او در حال احرام نيابت بوده، عمل را به نيابت انجام دهد، و کافي است.
سوال 355 :
کسي که نيابت از ديگري گرفته و به حجّ آمده ولي از بعض اعمال معذور است آيا ميتواند در اين اعمال نايب بگيرد يا اينکه پول را به ديگري بدهد که اصل حجّ را بجا آورد؟
جواب :
نايب شدن معذور، صحيح نيست و بايد پول را به صاحبش برگرداند مگر اينکه از طرف صاحب پول مجاز در نايب گرفتن باشد که در اين صورت ميتواند ديگري را که عذر ندارد در اصل عمل حجّ، نايب کند، در صورتي که بدون اجازه، نيابت را به ديگري واگذار کرد و او عمل را انجام داد، حجّ از طرف منوب عنه واقع مي‌شود ولي پول را بايد به صاحبش برگرداند و صاحب پول ضامن چيزي نيست و أجرت نايب را بايد امر کننده بپردازد.
سوال 356 :
از هر کاروان نوعاً چند نفر از خدمه به نيابت آمده‌اند و بناچار بايد نيمه شب از مشعر براي انجام کارهاي لازم در مني يا همراه ضعفا، به مني بروند، سوال اين است که آيا اجير شدن و نيابت آنان صحيح است يا خير؟
جواب :
با توجه به انيکه از معذورين هستند و نمي‌توانند نيست و احرام او باطل است مگر آنکه بنحو خطا در تطبيق باشد که در اين صورت از واقع مي‌شود، و بايد گردد به ميقات و از آنجا براي خودش محرم مي‌شود.
سوال 357 :
بفرماييد کسي که به نيابت از طرف کسي به حجّ برود آيا بايد طواف النساء را براي خود يا به نيّت کسي که اجير شده انجام دهد؟
جواب :
نائب بايد طواف النساء را نيز به قصد آن کسي که از طرف او نيابت مي‌کند انجام بدهد و احتياط استحبابي آن است که به قصد ما في الذمّه انجام بدهد.
سوال 358 :
شخصي در مدينه منوّره ديگري را اجير مي‌کند که براي پدر وي حجّ ميقاتي بجا آورد ولي مشخص نکرده است که از مسجد شجره محرم شود يا ميقاتهاي ديگر، آيا اجير ميتواند از مسجد شجره به نيّت عمره مفرده محرم شود پس از اعمال عمره مفرده به «جحفه» يا «قرن المنازل» برود و براي عمره تمتّع استيجاري محرم مي‌شود؟
جواب :
اگر قرينه‌اي در بين نباشد که منظور مستأخر احرام از مسجد شجره است ميتواند.
سوال 359 :
فردي پس از استطاعت مالي براي حجّ بجا آورد، ولي پسر، خود استطاعت مالي داشته و در اسم نويسي مسامحه کرده و ننوشته است، در صورتي که اگر اسم مي‌نوشت شايد در همان سال اول، قرعه به نامش در مي‌آمد و شايد هم سالهاي بعد، اکنون پسرر به عنوان نيابت حجّ بلدي از جانب پدر به مدينه آمده و هنوز هم محرم نشده، چه وظيفه‌اي دارد؟
جواب :
در فرض مرقوم نيابت صحيح نيست، و بايد براي خودش حجّ نمايد. و اگر پدر در اولين سال حصول استطاعت ثبت نام کرد و قبل از رسيدن نوبت و توفيق حجّ فوت نمود حجّ بر او واجب نيست و اگر استطاعت قبلاً بوده است و در ثبت نام و تهيه مقدمات تقصر کرده است بايد او نائب بگيرند.
سوال 360 :
اگر پس از انجام عمره تمتع مريض شود و به تشخيص پزشکان بايد به وطن برگردد و نمي‌تواند اعمال حجّ بجا آورد، يا وقت وقوف گذشته و او را محرم نکرده‌اند، يا محرم کرده‌اند ولي براي وقوف نبرده‌اند، تکليف چيست؟
جواب :
اگر حجّ بر او مستقر نشده و سال اول استطاعت او است پس از انجام عمره تمتّع به وطن بر مي‌گردد و اگر تا سال بعد استطاعت او باقي ماند لازم است به حجّ برود و حجة الاسلام را که مشتمل بر عمره تمتع و حجّ است بجا مياورد و اگر استطاعت او تا سال بعد باقي نماند و يا خودش از دنيا رفت حجّ بر او واجب نشده است ولي اگر قبلاً مستطيع بوده است و سال بعد نرفته است و يا نتوانست برود لازم است از مال او براي وي حجّ نايبي بگيرند.
سوال 361 :
آيا طهارت لباس احرام يا ساير شرايط لباس نمازگزار شرط صحّت احرام نيز هست، و آيا با ترک عمدي آن، احرام صحيح است؟
جواب :
شرط صحّت احرام نيز هست.
سوال 362 :
شرايط لباس احرام بانوان چيست؟
جواب :
بانوان مي‌توانند در لباس خودشان به هر نحوي که هست احرام ببندند چه دوخته بشد يا نباشد ولي بايد حرير خالص باشد.
سوال 363 :
شخصي قصد اعتکاف در مسجد الحرام را دارد، آيا ميتواند قبل از اذان صبح در تنعيم محرم شود و بقيه اعمال را در حال اعتکاف انجام دهد، با توجه به اينکه محل سعي جزو مسجد نيست؟
جواب :
لازم است قبل از اذان صبح در مسجد الحرام باشد.
سوال 364 :
اگر کسي بدون احرام از مسجد شجره عبور کرد و به مکه رسيد وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
لازم است به يکي از ميقاتها برگردد و احرام ببندد و اگر آن هم ممکن نيست از همانجا که هست احرام ببندد.
سوال 365 :
نظر مبارک خود را در خصوص زنهائي که عادت ماهيانه دارند بفرمائيد با توجّه به اينکه مسجد شجره يک در دارد آيا ميتواند در خارج مسجد شجره محرم شوند يا بايد وارد مسجد شوند و در حال عبور محرم شوند؟
جواب :
بايد در حال عبور از مسجد محرم شوند و نبايد در مسجد توقف کنند.
سوال 366 :
يکي از کارمندان سازمان حجّ و زيارت که بيش از يک ماه در مکّه بوده و همين مدّت از عمره قبلي او گذشته، براي کاري به جدّه مي‌رود و در برگشت، بدون احرام وارد مکه شده است، وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
لازم است به يکي از مواقيت برگردد و در آنجا احرام براي عمره مفرده ببندد و عمره مفرده انجام بدهد و اگر مي‌خواهد حجّ تمتع انجام بدهد احرام عمره تمتّع ببندد.
سوال 367 :
شخصي از روي جهل به مسأله، در فرودگاه جدّه براي عرمه مفرده محرم مي‌شود و پس از انجام طواف و نماز و سعي متوجه مي‌شود که مي‌بايست در يکي از مواقيت مُحرِم شده باشد، تکليف او در اين صورت چيست؟
جواب :
اگر بعد از اعمال متوجه شود عمره او صحيح است.
سوال 368 :
در عمره مفرده زنيکه در ميقات حائض است و مي‌داند که در تمامي مدت اقامتش در مکه مکرمه حائض خواهد بود، آيا ميتواند محرم شود يا خير، و اگر نتواند محرم شود آيا ميتواند بدون احرام وارد مکه شود يا خير؟
جواب :
بايد محرم شود و بدون احرام نمي‌تواند از ميقات عبور کند و در صورتي که تا آخر وقت اقامت خود در مکّه پاک نشد بايد براي طوافها و نماز آن نائب بگيرد و بقيه اعمال را خود انجام بدهد.
سوال 369 :
زني براي عمره مفرده به مکه رفته و محرم شده ولي حيض شده است و هنوز اعمال را انجام نداده است، آيا ميتواند با حالت احرام از مکّه خارج شود و مثلاً به جدّه برود؟
جواب :
در صورت اطمينان به مراجعت به مکه و انجام اعمال ميتواند، ولي تا اعمال عمره را تا آخر انجام نداده‌است محرّمات احرام به او حرام است.
سوال 370 :
آيا خوردن برنجي که روي آن زعفران داده‌اند براي شخص محرم اشکال دارد؟ و کفّاره هم دارد؟
جواب :
حرام است و کفّاره آن يک گوسفند است.
سوال 371 :
آيا خوردن گل سرخ و محمدي که داخل ماست شده است براي محرم حرام است، کفاره آن چيست؟
جواب :
گلهايي که بوي خوش مي‌دهد مانند زعفران است که در سوال فوق ذکر گرديد.
سوال 372 :
شخص محرم وارد مکّه شده، آيا ميتواند در روز سوار ماشين مسقّف شود؟
جواب :
بعد از ورود به منزل اشکال ندارد.
سوال 373 :
شخصي براي انجام عمره مفرده به مسجد تنعيم مي‌رود و محرم مي‌شود، آيا روز هم ميتواند سوار ماشين مسقّف شود؟
جواب :
چون جزء شهر مکه است ميتواند.
سوال 374 :
پوشيدن دمپايي دوخته براي مرد محرم چه حکمي دارد؟
جواب :
اشکال ندارد.
سوال 375 :
آيا خوابيدن محرم زير لحاف يا پتوئي که اطراف آن دوخته است جايز است يا خير؟
جواب :
مانعي ندارد ولي ماند لباس دوخته به خود نپيچد.
سوال 376 :
آيا پوشيدن روي پا براي مرد هنگام خوابيدن در حال احرام بوسيله لحاف و امثال آن جايز است يا خير؟
جواب :
جائز است.
سوال 377 :
آيا خشک کردن روي پا براي مرد هنگام احرام بوسيله حوله و امثال آن که نوعي پوشيدن حساب مي‌شود جايز است يا خير؟
جواب :
جائز است.
سوال 378 :
گاهي در شهر مکه به قدري ملخ زياد است که هنگام راه رفتن پا روي آنها گذاشته مي‌شود، در اينگونه مواقع آيا مواظبت لازم است، و در صورت لزوم اگر مراقبت نکند و ملخي کشته شود، کفّاره آن چيست؟
جواب :
تا ممکن است لازم است از کشتن آنها در حال احرام اجتناب کند و اگر اجتناب نکرد در صورتي که تعداد کمي از آنها کشته شود کفّاره آن کفي (به اندازه پر شدن کف دست) از اطعام است و اگر تعداد زيادي از آنها کشته شوند کفاره آن يک گوسفند است.
سوال 379 :
به مچ بستن ساعتي که بند آن دوخته است براي فرد محرم چه حکمي دارد؟
جواب :
اشکال دارد.
سوال 380 :
آيا خون گرفتن از بدن با سرنگ، از مصاديق ادماء محرّم است و در حال احرام پرهيز از آن لازم است يا خير؟
جواب :
پرهيز از آن لازم است.
سوال 381 :
اگر ولي طفل، مقلّد مرجعي باشد که به هنگام احرام، پوشيدن لنگ و ازار را براي بانوان نيز لازم مي‌داند، آيا هنگام محرم کردن کودک نيز غير مميز لازم است بر او لباس احرام بپوشاند؟
جواب :
لازم است.
سوال 382 :
چنانچه فردي در حين طواف با مأمورين نظافت حرم روبرو شد و فاصله او بيش از حدّ مجاز (5/26 ذراع) گشت ولي به همان صورت طواف را انجام داد و نماز و سعي و تقصير را به جا آورد، و مجدداً طواف را انجام داد عمل او چه صورت دارد؟ آيا اعاده سعي و تقصير لازم است؟ و آيا بين شوطهاي اول و چهارم فرق است؟ و اگر نداند در شوط چندم بوده وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
به نظر بنده در طواف همينقدر که طواف دورخانه خدا صدق بکند کافي است و مراعات حدّ مجاز که مرقوم داشته‌ايد واجب نيست و مستحب است.
سوال 383 :
شخصي در پايان يکي از اشواط طواف آن را رها کرده و لحظه‌اي استراحت مي‌کند و هنگامي که براي تکميل آن بر مي‌گردد، شک مي‌کند که شوط پنجم بوده يا ششم تکليفش چيست؟
جواب :
طوافش باطل است.
سوال 384 :
اخيراً در يکي از روزنامه‌هاي عربستان مقاله‌اي تحت عنوان «آيا جابجايي مقام ابراهيم مناسب است؟» به چاپ رسيده، و مطالبي تحت عنوان لزوم جابجايي مقام ابراهيم، به منظور رفع مانع براي طواف کنندگان مطرح شده است از آنجا که معمولاً دولت عربستان براي اقدامات خود قبلاً از طريق مختلف زمينه سازي مي‌کند لذا خواهشمند است بفرماييد:
1- چنين اقدامي از نظر شرعي چه حکمي دارد؟
جواب :
چنين اقدامي فقط با نظر فقيه جامع الشرايط جايز است.
2- در صورت عملي شدن اين طرح، تکليف زائران و حجاج بيت اللّه الحرام در رابطه با طواف و نماز پشت مقام چيست؟
جواب :
در وضع فعلي نيز بنده مطاف را محدود به مقام ابراهيم‌عليه‌السلام نمي‌دانم و نماز هم لازم نيست که نزديک مقام باشد.
سوال 385 :
اگر طواف واجب را قبل از نصف يا بعد از نصف قطع کند و پس از يک ساعت مجدد طواف را از سر بگيرد، طوافش صحيح است يا خير؟ در همين فرض اگر بلافاصله يا با فاصله اندک طواف را از سر بگير وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
قطع طواف جايز نيست اگر مي‌خواهد طواف را از سر بگيرد اين طواف را به آخر برساند بعد از آن طواف را از سر بگيرد ولي در طواف واجب لازم است از قرآن يعني پشت سرهم بودن و بلافاصله بودن دو طواف اجتناب کند.
سوال 386 :
شخصي در يکي از اشواط، گامهايي را در اثر فشار جمعيت بي اختيار پيموده و به همان نحو ادامه داده و طواف را به پايان برده است، اکنون که مسأله را فرا گرفته، نه جاي آن مقدار را مي‌داند و نه شوط را، تکليف او چيست؟
جواب :
لازم است طواف را اعاده کند.
سوال 387 :
اگر در بين طواف نداند چند شوط بجا آورده وظيفه‌اش چيست؟
جواب :
طوافش باطل است و بايد اعاده کند.
سوال 388 :
آيا طفلي را که محرم کرده اند براي طواف بايد او را وضو دهند يا خير ؟
جواب :
لازم است وضو بدهند .
سوال 389 :
آيا طفلي که محرم شده و در آغوش پدرش ميباشد پدر مي تواند همزمان هم براي خودش نيت طواف کند و هم نيت کند که اين طفل را طواف مي دهم ؟
جواب :
مي تواند .
سوال 390 :
در صورت فوق اگر طفل خودش را نجس کرد آيا فقط طواف طفل باطل است يا طواف پدر هم بعلت حمل شيئي نجس باطل مي باشد ؟
جواب :
در حال طواف از حمل متنجس اجتناب شود .
سوال 391 :
شخصي عمره مفرده‌اي به نيابت از پدرش انجام داده و روز بعد به نيابت مادرش محرم مي‌شود. و در اثناي آن، متوجه مي‌شود که در عمره اول طواف و نماز آن را بدون وضو انجام داده است، وظيفه او در اين صورت چيست؟
جواب :
بعد از اتمام عمره دوم طواف و نماز آن را که از عمره اول بجا مانده است بجا بياور صحيح است.
سوال 392 :
آيا به جز غسل مستحبي براي رفتن به مسجد الحرام، غسل ديگري براي طواف مستحب است، و در صورت وجود چنين استحبابي، آيا غسل به نيّت هر دو کافي است؟
جواب :
بجز غسل مستحبّي براي رفتن به مسجد الحرام استحباب غسل ديگري براي طواف ثابت نيست.
سوال 393 :
آيا در طواف مستحبي ميتواند دو يا سه طواف پشت سر هم انجام دهد، و بعد براي هرکدام نماز بخواند؟
جواب :
لازم است بعد از هر طواف نماز آن را بخواند.
سوال 394 :
چنانچه پشت مقام ابراهيم‌عليه‌السلام ازدحام باشد و يا مأمورين اجازه خواندن نماز را ندهند، آيا لازم است براي خواندن نماز طواف، صبر کند و در وقت خلوت به فاصله چند ساعت يا چند روز، نماز را در پشت مقام بجا آورد و يا در همان موقع به فاصله دورتر از مقام نماز بخواند؟
جواب :
در فرض مذکور در همان موق به فاصله دورتر از مقام ميتواند نماز طواف را بخواند.
سوال 395 :
زنيکه استحاضه کثيره بوده و پس از غسل و وضو وارد طواف مي‌شود و بعد از طواف خود را وارسي مي‌کند و مي‌بيند که چيزي خارج نشده است آيا بازهم براي نماز طواف وضوي مجدد لازم است ي خير، با فرض اينکه ممکن است بعد از نماز خون خارج شود؟
جواب :
در فرض سوال براي نماز طواف احتياج به وضو نيست.
سوال 396 :
مسلوس يا مبطون که بايد براي نماز و طواف هرکدام يک وضو بگيرد آيا قبل از وضو وارسي و تعويض کهنه و شستن عورتين (با اينکه مخصوصاً در ايام حجّ تمتع مشقت دارد) لازم است يا خير و همان وضو کفايت مي‌کند؟
جواب :
اگر مشقّت ندارد احتياط واجب آن است که پيش از طواف عورتين را تطهير کند و بوسيله کيسه يا پارچه از سرايت نجاست به بدن جلوگيري نمايد.
سوال 397 :
پوشش دختر بچه در حال طواف چه اندازه است؟
چج: پوشش خاصي معتبر نيست، اگر به پنج شش سال رسيده است حکم بانوان را رعايت نمايد.
سوال 398 :
آيا روحاني کاروان که نماز طواف را به صورت فرادا خوانده ميتواند همان نماز را همانند نمازهاي يوميّه با نيت جماعت براي افراد کاروان بخواند يا خير؟
جواب :
جواز نماز طواف به جماعت محلّ تامل است.
سوال 399 :
آيا صلاة خلف مقام حکم تکليفي است يا حکم وضعي و مثلاً اگر کسي نمازش را نزديک ديوار زمزم خواند آيا حکم بطلان صلاتش مي‌شود يا اينکه فقط معصيت کرده، لکن نمازش صحيح است؟
جواب :
در صورت نبودن مزاحمت و ازدحام و امکان نماز خلف مقام در جاي ديگر نخواند.
سوال 400 :
در صورتيکه فردي بخاطر ازدحام نتواند نماز طواف را خلف مقام بخواند آيا بايد صبر کند يا اينک بايد فوراً نمازش را در جائي که مقدور است بخواند و بعد در صورت امکان ولو روزهاي بعد نزديکتر اعاده نمايد؟
ج6: در فرض مذکور صبر لازم نيست در هر جاي از مسجد الحرام ميتواند بخواند هر چند نسبت به مقام رعايت الاقرب فالاقرب بهتر است.
سعي
سوال 401 :
با توجه به اينکه در روزهاي ششم و هفتم ذيحجه بر اثر ازدحام زياد مأمورين مانع مي‌شوند که معذورين را با چرخ در طبقه پايين بين صفا و مروه سعي انجام دهند. آيا مي‌شود در اين صورت معذورين رإ؛س‌زظظ با چرخ در طبقه دوم و سوم صفا و مروه سعي داد يا خير؟
جواب :
لازم است سعي ميان دو کوه صفا و مروه واقع شود بنابراين اگر محرز است که طبقه دوم يا بالاتر ميان دو کوه صفا و مروه واقع است اشکال ندارد ولي اگر محرز و ثابت نباشد اشکال دارد.
سوال 402 :
اگر سعي در وسط دور اول رها کند و بلافاصله سعي را از سر بگيرد وظيفه‌اش چيست؟ اگر اين عمل را در دور دوّم يا چهارم انجام دهد حکم آن چيست؟
جواب :
اين عمل درست نيست اگر مي‌خواهد سعي را از سر بگيرد سعي اول را به آخر برساند بعد از آن سعي را از سر بگيرد.
سوال 403 :
چنانچه فردي نمي‌تواند سعي انجام دهد و گرفتن چرخ هم با مشکل مواجه باشد آيا مي‌توان از او نيابت کرد و سعي انجام داد يا خير؟
جواب :
اگر خود توانايي ندارد و گرفتن چرخ هم مشقّت و حرج داشته باشد ميتواند نائب بگيرد.
سوال 404 :
کودکي که محرم به احرام عمره مفرده بود، گاهي در حال سعي مي‌دويد و گاهي به عقب بر مي‌گشت و با همين وضعيّت اعمال عمره را به پايان برده است، اکنون چه وظيفه‌اي دارد؟
جواب :
لازم است آن مقدار از مسير را که طفل به عقب برگشته است کسي که همراه طفل است او را به طرف جلو ببرد.
سوال 405 :
بنده چون مسئول گروه حجّ بودم به استناد وظيفه‌ام مراقبت از بيماران و عاجزهاي گروه بود، وقوف اضطراري انجام دادم، لطفاً وظيفه شرعي اين جانب را بيان فرمائيد.
جواب :
اگر هماه عجز بوده‌ايد که لازم بوده به آنان باشيد و آنان از وقوف اختياري معذور بوده‌اند براي شما هم اشکالي نداشته، بلي اگر نايب کسي شده‌ايد نيابت شما درست نبوده است.
سوال 406 :
الف: يکي از زائران بيت اللّه الحرام در حجّ تمتّع سال گذشته در روز يازدهم به دليل ترافيک سنگين نتوانسته رمي جمرات را انجام دهد. روز دوازدهم جهت رمي روزهاي يازدهم و دوازدهم عزيمت نموده ولي به دليل ناآگاهي به مسئله د جمره اولي، اول براي يازدهم و بعد براي دوازدهم نيّت کرده و رمي نموده و بعداً به جمره وسطي رفته و براي دو روز نيّت کرده و پشت سر هم رمي نموده و سپس به جمره عقبه رفته و به شرح فوق رمي نموده است. شب چهاردهم ذي الحجّ متوجّه شده که مي‌بايست اوّل در هر سه مکان براي روز يازدهم رمي کند و برگردد دوباره به نيّت دوازدهم رمي نمايد. لذا روز چهاردهم به مني رفته و وظيفه خود را مي‌خواهد انجام بدهد تکليفش چيست؟
جواب :
در هر سه مکان مزبور به همان ترتيب لازم است اوّل به نيّت روز يازدهم رمي نمايد و بعد از آن که هر سه به اتمام رسيد برگردد و به نيّت روز دوازدهم رمي کند.
ب: چنانچه ضروري باشد در حجّ آينده نايب بگيرد بفرماييد آيا نايب ميتواند در هر وقت از سه روز اقامت در مني اين کار را انجام دهد يا خير؟
جواب :
در روز يازدهم قضاي روز يازدهم و در روز دوازدهم قضاي روز دوازدهم را انجام بدهد.
پ: آيا حتماً بايد در روز انجام دهد يا شب هم ميتواند رمي نمايد.
جواب :
در روز به ترتيبي که گفته شد انجام بدهد.
سوال 407 :
شخصي در شب دوازدهم در مني وقوف را انجام مي‌دهد و نيمه شب شرعي از مني خارج مي‌شود و به مکه مي‌آيد و اعمال حجّ تمتع را انجام مي‌دهد و براي رمي جمرات بد از ظهر روز دوازدهم مي‌رود به مني و رمي مي‌کند، آيا اشکال دارد يا خير؟
جواب :
اشکال ندارد.
سوال 408 :
آيا عمره مستحبي مي‌توان هم نيّت خود را داشت و هم نيّت ديگري را؟ مثلاً پدر و مادر و...
جواب :
بلي مي‌شود.
سوال 409 :
شخصي در ميقات براي خودش محرم مي‌شود و تلبيه مي‌گويد، بعد به فکر مي‌افتد که چون خودش حجّ واجب در سالهاي گذشته بجا آورده، براي پدر يا مادر يا يکي از خويشاوندان ديگرش حجّ تبرعي بجا آورد، آيا مي‌شود با نيت عدو کند، و يا دوباره به نيت شخص مورد نظر محرم شود يا خير؟
جواب :
اگر به احرام صحيحي محرم شده، نمي‌تواند نيّت را عوض کند و بايد عملش را به همان نيتي که در احرام داشته، اتمام کند.
سوال 410 :
آيا مي‌توانم براي مادرم و براي خودم فريضه حجّ را انجام دهم؟
جواب :
در يک سال بيش از يک حجّ واقع نمي‌شود.
سوال 411 :
زائراني که در ماه مبارک رمضان به عمره مشرف مي‌شوند، گاهي شب به مدينه و يا مکه مي‌رسند که در نتيجه قصد کرده روزه مي‌گيرند. خواهشمند است بفرماييد:
1- اگر در بين روز رسيدند، آيا از همان ساعتي که مي‌رسند بايد ده روز را به حساب آورند؟
جواب :
در بين روزهم ميتواند قصد ده روز نمايد و اگر چند ساعت کم باشد بايد از روز يازدهم جبران شود.
2- و يا آن که ده روز کامل است و شب‌ها به حساب نمي‌آيد؟
جواب :
اگر او صبح به مقصد رسيده و قصد ده روز نمايد تا پايان روز دهم کافي است و شب آخر لازم نيست که به حساب بيايد.
3- اگر مدير کاروان با توجه به اين که مي‌داند توقف زائران در مدينه يا مکه کمتر از ده روز است به آنها اعلام مي‌کند که ده روز مي‌مانيم و آنان به اعتماد گفته او نمازشان را تمام مي‌خوانند و روزه مي‌گيرند ولي قبل از ده روز از آنجا مي‌روند، حکم شرعي نسبت به مدير که اين مطلب را اعلام مي‌کند و نماز و روزه زائران چيست؟
جواب :
در صورتي که از گفته مدير کاروان اطمينان پيدا کردند و بر آن اساس قصد روز کرده و نمازشان تمام خواندند و روزه گرفتند نماز و روزه آنها صحيح است و لازم است از گفتن خلاف واقع اجتناب شود.
سوال 412 :
وقف به حرکت و وصل به سکون در تلبيه چه حکمي دارد؟
جواب :
احتياط واجب در مراعات است.
سوال 413 :
در رساله مناسک حجّ فرموده‌ايد: مستحب است که تلبيه عمره تمتع تا پيدا شدن خانه‌هاي مکّه معظمه و تلبيه حجّ تمتّع تا ظهر روز عرفه ادامه داشته باشد، آيا تلبيه عمره مرده هم استحباب دارد يا خير؟ و در صورت استحباب تا کجا بايد ادامه داشته باشد.
جواب :
در عمره مفرده ادامه تلبيه تا دخول حرم ثابت است.
سوال 414 :
با توجه به اينکه برخي از فقهاي بزرگوار، حجر اسماعيل را جزء کعبه مي‌دانند، خواندن نمازهاي واجب داخل حجر چه حکمي دارد؟
جواب :
حجر جزء بيت نيست هرچند که در مطاف داخل است و نماز خواندن در آن چه واجب چه مستحب اشکال ندارد.
سوال 415 :
اقتدا به نماز اهل سنّت در ايّام حج جايز است يا خير؟
جواب :
جائز است و فضيلت زيادي دارد.
سوال 416 :
صحّت نماز استداره در مسجد الحرام چگونه است؟
جواب :
ميزان استقبال خانه کعبه است در وضع استداره نيز چون همه روي به خانه کعبه قرار مي‌گيرند نمازشان صحيح است.
سوال 417 :
مراد از جواز اتمام صلاة در تمامي شهر مکه و مدينه آيا مکه و مدينه قديم است يا فعلي؟
جواب :
مراد مکه و مدينه فعلي است.
سوال 418 :
در مسجد النّبي‌صلي الله وعليه وآله وسلم و بيت اللّه الحرام براي نماز جماعت به خصوص براي بانوان اتصال نيست. آيا اقتدا کردن به اين نحو جايز است؟
جواب :
در صورت اقتدا و شرکت در نماز جماعت با شرايطي که آنها صحيح مي‌دانند براي ما هم صحيح است.
سوال 419 :
آيا در نماز جماعت اهل سنّت در مکه و مدينه هم مي‌توان براي درک ثواب، در تشهد آخر اقتدا کرد و بدون تکبير مجدّد نماز را به طور فرادا ادامه داد؟
جواب :
بلي ميتواند.
سوال 420 :
اگر از سوي حاکم عامّه اول ماه رمضان اعلام شود، براي کساني که در مکه و مدينه هستند و تقيّه‌اي در تبعيت نيست و براي خود فرد هم يقين به او ماه نيست، آيا تبعيت لازم است؟
جواب :
تبعيت لازم است و اين خود يک نوع تقيّه است تقيه مداراتي خوانده مي‌شود.
سوال 421 :
خانمي در ايام حجّ براي آنکه بتواند اعمال را انجام دهد، از قرص استفاده کرد، ليکن در ايّام عادت يا خارج آن خون مي‌بيند و نمي‌داند که اين جريان خون تا سه روز ادامه پيدا مي‌کند يا نه؟ يا حتي احتمال مي‌دهد که تا سه روز ادامه پيدا نکند، در فرض داشتن صفات يا نداشتن صفات حيض، تکليف چيست؟
جواب :
تا سه روز عمل به احتياط کند تا وضع روشن شود.
سوال 422 :
شخصي مکّه مشرّف شده لکن غسل مسّ ميّت بر گردن داشته و قبل از رفتن غسل جنابت هم نکرده تکليفش چيست؟
جواب :
در صورت امکان لازم است که خود بعد از غسل مسّ ميّت شخصاً طواف عمره تمتّع و نماز طواف و نيز طواف حج و نماز طواف و طواف نساء و نماز طواف نساء را انجام بدهد و اگر ممکن نيست بايد براي انجام اينها نايب بگيرد و تا نايب، اين اعمال را انجام نداده است از مباشرت با زن خودداري کند.
سوال 423 :
شخصي پس از استقرار وجوب حج، ديوانه شده، وظيفه وليّ، نسبت به حجّ او چيست؟
جواب :
اگر مال دارد لازم است ولي اقدام به حجّ نيابي از طرف او بکند.
سوال 424 :
آيا آميزش با زن قبل از انجام طواف نساء و نماز آن در عمره مفرده و تمتّع مستحبي حرام است يا خير؟ و آيا کفّاره دارد يإ؛شسظظ خير؟
جواب :
حرام است و کفاره آن يک شتر است.
سوال 425 :
اگر کودک را در حال خواب، طواف يا سعي دهند يا بخشي از طواف و سعي را در خواب باشد چه حکمي دارد؟
جواب :
در کودک، خواب به اندازه متعارف به طواف و سعي او ضرر نمي‌رساند.
سوال 426 :
شخصي تمام اختيارات اموال پدرش را دارد و پدر نمي‌تواند بالمباشره حجّ را بجا آورد، پسر بدون تذکّر دادن به پدر شخصي را اجير براي حجّ پدر نموده و خودش هم براي حجّ پدر، مجزي است يا خير؟ و هر گاه در مدينه تصميم بگيرد که آنچه را از مال پدر به اجير داده است با پدر حساب نکند و از مال خودش باشد، رفع اشکال مي‌شود يا خير؟
جواب :
در فرض مزبور اگر از پدر وکالت مطلقه و در همه امور دارد کافي است.
سوال 427 :
شخصي پس از آنکه به مدينه مشرّف شد جنون پيدا کرد با توجّه به اينکه سابقاً حجّ بر او مستقر شده است، اکنون وظيه چيست؟
جواب :
فقط حاکم شرع ميتواند براي او نائب بگيرد.
سوال 428 :
کودک مميزي بدون امر ولي در ميقات محرم شده و تنها سعي و تقصير را انجام داده است. تکليف او يا وليّش نسبت به بقيه اعمال چيست؟
جواب :
لازم است برگردد و اعمال را به ترتيب انجام بدهد.
سوال 429 :
اگر کودک مميزي، بدون اذن ولي محرم شود و در حال احرام، يکي از محرّمات را مرتکب شود، کفاره آن برعهده کيست؟
جواب :
لازم ست ولي طفل را از ارتکاب محرّمات احرام باز دارد و اگر بازنداشت کفاره بر عهده ولي طفل است.
سوال 430 :
بر فرض اينکه شخصي با ناديده گرفتن مقررات موفق شد تا ايام حجّ در کشور سعودي مخفي شود بفرمائيد حجّي که به جا آورده چه صورتي دارد؟
جواب :
با وجود ارتکاب حراب در مقدّمات حجّ حجّش صحيح است.
سوال 431 :
بعضي از زائران که در ماه مبارک رمضان به زيارت حرمين شريفين مشرّف مي‌شوند و برابر مقرّرات پس از مهلت مقرّر بايد به کشور باز گردند ليکن بعضاً با ناديده گرفتن قوانين کشور جمهوري اسلامي ايران و کشور سعودي مخفيانه و غير قانوني در آنجا مي‌مانند تا در موسم، حجّ بجا آورند از آنجا که اين امر علاوه بر زيانهاي فراوان موجب وهن نيز ميباشد و باعث ايجاد جوّ نامناسب و نا شايستي عليه شيعه و کشور اسلامي شوند بفرماييد اين عمل في نفسه جائز است يا خير؟
جواب :
عمل مزبور جائز نيست و لازم است از انجام هر عملي که موجب وهن شيعه مي‌شود جداً خودداري شود.
سوال 432 :
نظر به اينکه ايران اسلامي با صرف هزينه‌هاي هنگفت از بودجه بيت المال مسلمين و تقديم شهداي گرانقدر در راه مبارزه با مواد مخدر از اين پديده خانمانسوز جلوگيري مي‌کند ولي با کمال تأسف انتقا اين مواد توسط اندکي از زائرين و دستگير شدن آنها توسط پليس سعودي، به همراه تبليغات مسمومي که در کنار اين قضيه به راه مي‌اندازند تمام زحمات فرزندان رشيد اين مرز و بوم و هزينه‌هاي فراواني که صرف اين کار شده به هدر مي‌رود، از طرف ديگر قوانين سخت کشور عربستان که هرچند ماه يکبار در ميادين شهرهاي بزرگ تعدادي از مردم مليتهاي مختلف را به جرم حم مواد مخدر گردن مي‌زنند اقدامهاي پيشگيرانه براي حفظ آبرو و حيثيت تشيّع و کشور امام زمان (عج) در اجتناب‌ناپذير مي‌نمايد: اولاً: عمل اين دسته از زائرين از نظر شرع اسلام چه حکمي دارد؟
جواب :
ترديدي نيست که عمل اين دسته از زائران حرام است.
ثانياً: سازمان حج و زيارت ميتواند پس از تذکّر به کليه زائران در اين خصوص، نسبت به افرادي که با علم و اطلاع از چنين عواقب سوئي اقدام به بردن مواد مخدر مي‌کنند، از رفتن آنها به حج در آن سال جلوگيري کند، يا نه؟ آيا اين امر نسبت به کساني که حج واجب بجا مي‌آورند يا استحبابي يا عمره مفرده تفاوتي دارد يا خير؟
جواب :
از رفتن کساني که با علم و اطلاع از آثار زيانبار اين عمل اقدام به بردن مواد مخدر مي‌کنند مي‌توانند جلوگيري کنند ولي اگر ممکن باشد که جمع کنند بين جلوگيري از بردن آن مواد و رفتن اشخاصي که مي‌خواهند به حج بروند مخصوصاً حج واجب اين کار را مقدّم بدارند.
سوال 433 :
توجها به اينکه اقتداء به جماعت اهل سنت را با اينکه از نظر فقه شيعه فاقد بسياري از شرايط است از قبيل صحت وضوء عدالت امام ، مکان سجده ، عدم اتمام سوره و امثال آن است ، بسياري از فقها محترم شيعه صحيح و مجزي دانسته اند لکن اخيرا نقل شده که برخي از فقهاء محترم در مورد عدم رعايت فاصله بين صفوف اشکال نموده اند با اينکه بنظر اهل سنت اين گونه جماعت ها صحيح است و مثلا در ايام عمره که فاصله صف خانمها در مسجد النبي ( ص ) است با صف آقايان بيش از صد متر ولي آنها اين جماعت را صحيح و مجزي مي دانند و ما اگر بخواهيم طبف نظر خودمان عمل نمائيم بکلي در ايام عمده خانمها در مسجد النبي ( ص ) نبايد اقتدا نمايند و جماعت آقايان نيز در بسياري از موارد با اشکال مواجه است لذا خواهشمند است نظر مبارک خود را در خصوص :
الف : صحت اقتداء به اهل سنت و مجزي بودن آن در صورتيکه فاصله بين صفوف زياد است لکن بنظر آنها جماعت صحيح مي باشد .
جواب :
در فرض مذکور اشکال ندارد .
ب : مجزي بودن جماعت بنحو استداره در مسجد الحرام بيان فرمائيد .
جواب :
مانعي ندارد .