چيزهائى که روزه را باطل مى کند
مسأله 1581 :
نه چيز روزه را باطل مى کند: اول خوردن و آشاميدن دوم جماع. سوم ـ استمناء و استمناء آن است که انسان با خود کارى کند که منى از او بيرون آيد. چهارم ـ دروغ بستن به خدا و پيغمبر و همچنين جانشينان پيغمبر عليهم السلام على الاحوط. پنجم ـ رساندن غبار غليظ به حلق على الاحوط.
ششم ـ فرو بردن تمام سر در آب. هفتم ـ باقى ماندن بر جنابت و حيض تا اذان صبح و همچنين است نفاس على الاحوط. هشتم ـ اماله کردن با چيزهاى روان. نهم ـ قى کردن و احکام اينها در مسائل آينده گفته مى شود.
1 ـ خوردن و آشاميدن
مسأله 1582 :
اگر روزه دار عمداً چيزى بخورد يا بياشامد، روزه او باطل مى شود، چه خوردن و آشاميدن آن چيز، معمول باشد مثل نان و آب، چه معمول نباشد مثل خاک و شيره درخت و چه کم باشد يا زياد، حتى اگر مسواک را از دهان بيرون آورد و دوباره ببرد و رطوبت آنرا فرو برد، روزه او باطل مى شود، مگر آنکه رطوبت مسواک در آب دهان بطورى از بين برود که رطوبت خارج به آن گفته نشود.
مسأله 1583 :
اگر موقعى که مشغول غذا خوردن است بفهمد صبح شده، بايد لقمه را از دهان بيرون آورد و چنانچه عمداً فرو برد روزه اش باطل است، و به دستورى که بعداً گفته خواهد شد، کفاره هم بر او واجب مى شود.
مسأله 1584 :
اگر روزه دار سهواً چيزى بخورد يا بياشامد، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله 1585 :
احتياط واجب آنست که روزه دار از استعمال آمپولى که بجاى غذا بکار مى رود خود دارى کند ولى تزريق آمپولى که عضو را بى حس مى کند اشکال ندارد.
مسأله 1586 :
اگر روزه دار چيزى را که لاى دندان مانده عمداً فرو ببرد، روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1587 :
کسى که مى خواهد روزه بگيرد، لازم نيست پيش از اذان دندانهايش را خلال کند، ولى اگر بداند يا اطمينان داشته باشد غذائى که لاى دندان مانده در روز فرو مى رود چنانچه خلال نکند و چيزى از آن فرو رود روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1588 :
فرو بردن آب دهان، اگر چه به واسطه خيال کردن ترشى و مانند آن در دهان جمع شده باشد، روزه را باطل نمى کند.
مسأله 1589 :
فرو بردن اخلاط سر و سينه که به فضاى دهان نرسيده اشکال ندارد، ولى اگر داخل فضاى دهان شود، بنابر احتياط واجب بلکه خالى از قوت نيست که نبايد آنرا فرو ببرند.
مسأله 1590 :
اگر روزه دار به قدرى تشنه شود که بترسد از تشنگى بميرد مى تواند به اندازه اى که از مردن نجات پيدا کند آب بياشامد، ولى روزه او باطل مى شود و اگر ماه رمضان باشد، بايد در بقيه روز از بجا آوردن کارى که روزه را باطل مى کند خوددارى نمايد.
مسأله 1591 :
جويدن غذا براى بچه يا پرنده و چشيدن غذا و مانند اينها که معمولاً به حلق نمى رسد، اگر چه اتفاقاً به حلق برسد، روزه را باطل نمى کند. ولى اگر انسان از اول بداند که به حلق مى رسد روزه اش باطل مى شود و بايد قضاى آنرا بگيرد و کفاره هم بر او واجب است.
مسأله 1592 :
انسان نمى تواند براى ضعف، روزه را بخورد ولى اگر ضعف او به قدرى است که معمولاً نمى شود آنرا تحمل کرد، خوردن روزه اشکال ندارد.
2 ـ جماع
مسأله 1593 :
جماع روزه را باطل مى کند، اگر چه فقط به مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد.
مسأله 1594 :
اگر کمتر از مقدار ختنه گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد، روزه باطل نمى شود.
مسأله 1595 :
اگر شک کند که به اندازه ختنه گاه داخل شده يا نه، روزه او صحيح است.
مسأله 1596 :
اگر فراموش کند که روزه است و جماع نمايد، يا او را به جماع مجبور نمايند به طورى که به فعل او نباشد، روزه او باطل نمى شود. ولى چنانچه در بين جماع يادش بيايد، يا ديگر مجبور نباشد، بايد فوراً از حال جماع خارج شود، و اگر خارج نشود، روزه او باطل است.
3 ـ استمناء
مسأله 1597 :
اگر روزه دار استمناء کند، يعنى با خود کارى کند که منى از او بيرون آيد، روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1598 :
اگر بى اختيار منى از او بيرون آيد، روزه اش باطل نيست. ولى اگر کارى کند که بى اختيار منى از او بيرون آيد، روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1599 :
هر گاه روزه دار بداند که اگر در روز بخوابد محتلم مى شود يعنى در خواب منى از او بيرون مى آيد، واجب نيست نخوابد و اگر هم بخوابد روزه اش باطل نمى شود.
مسأله 1600 :
اگر روزه دار در حال بيرون آمدن منى از خواب بيدار شود، واجب نيست از بيرون آمدن آن جلوگيرى کند.
مسأله 1601 :
روزه دارى که محتلم شده، مى تواند بول کند و به دستورى که در (مسأله 73) گفته شد، استبراء نمايد، اگر چه بداند به واسطه بول يا استبراء کردن باقيمانده منى از مجرى بيرون مى آيد.
مسأله 1602 :
روزه دارى که محتلم شده، اگر بداند منى در مجرى مانده و در صورتى که پيش از غسل بول نکند بعد از غسل منى از او بيرون مى آيد، بنا بر احتياط واجب بايد پيش از غسل بول کند.
مسأله 1603 :
اگر به قصد بيرون آمدن منى با کسى بازى و شوخى کند، اگر چه منى از او بيرون نيايد روزه او باطل مى شود.
مسأله 1604 :
اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن منى با کسى بازى و شوخى کند، چنانچه اطمينان دارد که منى از او خارج نمى شود، اگر چه اتفاقاً منى بيرون آيد روزه او صحيح است. ولى اگر اطمينان ندارد، در صورتى که منى از او بيرون آيد، روزه اش باطل است.
4 ـ دروغ بستن به خدا و پيغمبر
مسأله 1605 :
اگر روزه دار به گفتن يا به نوشتن يا به اشاره و مانند اينها به خدا و پيغمبر عمداً نسبت دروغ بدهد، اگر چه فوراً بگويد دروغ گفتم يا توبه کند، روزه او باطل است. و احتياط واجب آنست که به حضرت زهرا سلام الله عليها و پيغمبران ديگر و جانشينان پيغمبران هم نسبت دروغ ندهد.
مسأله 1606 :
اگر بخواهد خبرى را که نمى داند راست است يا دروغ نقل کند، بنابر احتياط واجب بايد از کسى که خبر را گفته، يا از کتابى که آن خبر در آن نوشته شده نقل نمايد.
مسأله 1607 :
اگر چيزى را به اعتقاد اينکه راست است از قول خدا و پيغمبر نقل کند، و بعد بفهمد دروغ بوده، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله 1608 :
اگر بداند دروغ بستن به خدا و پيغمبر روزه را باطل مى کند و چيزى را که مى داند دروغ است به آنان نسبت دهد و بعداً بفهمد آنچه را گفته راست بوده روزه او باطل مى شود.
مسأله 1609 :
اگر دروغى را که ديگرى ساخته عمداً به خدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر نسبت دهد روزه اش باطل مى شود. ولى اگر از قول کسى که آن دروغ را ساخته نقل کند اشکال ندارد.
مسأله 1610 :
اگر از روزه دار بپرسند که آيا پيغمبر صلى الله عليه و آله وسلم چنين مطلبى فرموده اند، و او جائى که در جواب بايد بگويد نه، عمداً بگويد بلى، يا جائى که بايد بگويد بلى عمداً بگويد نه، روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1611 :
اگر از قول خدا يا پيغمبر حرف راستى را بگويد بعد بگويد دروغ گفته، يا در شب دروغى را به آنان نسبت دهد و فرداى آن، که روزه مى باشد بگويد آنچه ديشب گفتم راست است، روزه اش باطل مى شود.
5 ـ رساندن غبار غليظ به حلق
مسأله 1612 :
رساندن غبار غليظ به حلق روزه را باطل مى کند على الاحوط. چه غبار چيزى باشد که خوردن آن حلال است مثل آرد، يا غبار چيزى باشد که خوردن آن حرام است مثل خاک. و بنابر احتياط واجب بايد غبارى را هم که غليظ نيست به حلق نرساند.
مسأله 1613 :
اگر به واسطه باد غبار غليظى پيدا شود، و انسان با اينکه متوجه است، مواظبت نکند و به حلق برسد، روزه اش باطل مى شود على الاحوط.
مسأله 1614 :
احتياط واجب آنست که روزه دار بخار غليظ و دود سيگار و تنباکو و مانند اينها را هم به حلق نرساند.
مسأله 1615 :
اگر مواظبت نکند و غبار يا بخار يا دود و مانند اينها داخل حلق شود، چنانچه يقين داشته يا اطمينان که به حلق نمى رسد روزه اش صحيح است، و اگر گمان مى کرده که به حلق مى رسد، بنابر احتياط واجب بايد آن روز را قضا کند.
مسأله 1616 :
اگر فراموش کند که روزه است و مواظبت نکند، يا بى اختيار غبار و مانند آن به حلق او برسد، روزه اش باطل نمى شود. و چنانچه ممکن است بايد آنرا بيرون آورد.
6 ـ فرو بردن سر در آب
مسأله 1617 :
اگر روزه دار عمداً تمام سر را در آب فرو برد اگر چه باقى بدن او از آب بيرون باشد، روزه اش باطل مى شود. ولى اگر تمام بدن را آب بگيرد، و مقدارى از سر بيرون باشد، روزه باطل نمى شود.
مسأله 1618 :
اگر نصف سر را يک دفعه و نصف ديگر آنرا دفعه ديگر در آب فرو برد، روزه اش باطل نمى شود.
مسأله 1619 :
اگر شک کند که تمام سر زير آب رفته يا نه، روزه اش صحيح است.
مسأله 1620 :
اگر تمام سر زير آب برود، ولى مقدارى از موها بيرون بماند روزه باطل مى شود.
مسأله 1621 :
احتياط واجب آنست که سر را در آب مضاف فرو نبرد.
مسأله 1622 :
اگر روزه دار بى اختيار در آب بيفتد و تمام سر او را آب بگيرد، يا فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو برد، روزه او باطل نمى شود.
مسأله 1623 :
اگر اطمينان داشته باشد که آب سر او را نمى گيرد و خود را در آب بيندازد و آب تمام سر او را بگيرد، روزه اش اشکال ندارد و اگر اطمينان نداشته باشد و خود را در آب بيندازد و آب تمام سر او را بگيرد بنابر احتياط واجب بايد روزه اش را قضا نمايد.
مسأله 1624 :
اگر فراموش کند که روزه است و سر را در آب فرو برد، يا ديگرى به زور سر او را در آب فرو برد، چنانچه در زير آب يادش بيايد که روزه است، يا آن کس دست خود را بردارد، بايد فوراً سر را بيرون آورد، و چنانچه بيرون نياورد، روزه اش باطل مى شود.
مسأله 1625 :
اگر فراموش کند که روزه است و به نيت غسل سر را در آب فرو برد، روزه و غسل او صحيح است.
مسأله 1626 :
اگر بداند که روزه است و عمداً براى غسل سر را در آب فرو برد، چنانچه روزه او مثل روزه رمضان واجب معين باشد، روزه و غسل هر دو باطل است، و اگر روزه مستحب باشد يا روزه واجبى باشد که مثل روزه کفاره وقت معينى ندارد، غسل صحيح و روزه باطل مى باشد.
مسأله 1627 :
اگر براى آنکه کسى را از غرق شدن نجات دهد، سر را در آب فرو برد اگر چه نجات دادن او واجب باشد، روزه اش باطل مى شود.
7 ـ باقى ماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح
مسأله 1628 :
اگر جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، يا اگر وظيفه او تيمم است عمداً تيمم ننمايد، روزه اش چنانچه در ماه رمضان و يا قضاى آن باشد باطل است، کما اينکه در واجب معين احوط وجوبى بطلان آنست،و اما در واجب موسع و روزه مستحبى باطل نيست، اگر چه احوط استحبابى آنست که غسل و يا تيمم را قبل از فجر ترک نکند.
مسأله 1629 :
اگر در روزه واجبى که مثل روزه ماه رمضان وقت آن معين است تا اذان صبح غسل نکند و تيمم هم ننمايد، ولى از روى عمد نباشد، مثل آنکه ديگرى نگذارد، غسل و تيمم کند روزه اش صحيح است.
مسأله 1630 :
کسى که جنب است و مى خواهد روزه واجبى بگيرد که مثل روزه رمضان وقت آن معين است، چنانچه عمداً غسل نکند تا وقت تنگ شود، بايد تيمم کند و روزه بگيرد و احوط مستحبى آنست که قضاى آن را هم بجا آورد.
مسأله 1631 :
اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از يک روز يادش بيايد، بايد روزه آن روز را قضا نمايد و اگر بعد از چند روز يادش بيايد، بايد روزه هر چند روزى را که يقين دارد جنب بوده قضا نمايد، مثلاً اگر نمى داند سه روز جنب بوده يا چهار روز، بايد روزه سه روز را قضا کند.
مسأله 1632 :
کسى که در شب ماه رمضان براى هيچکدام از غسل و تيمم وقت ندارد، اگر خود را جنب کند، روزه اش باطل است و قضا و کفاره بر او واجب مى شود. ولى اگر براى تيمم وقت دارد، چنانچه خود را جنب کند، بايد تيمم نمايد و روزه بگيرد و احوط مستحبى آنست که قضاى آنرا بجا آورد.
مسأله 1633 :
اگر براى آنکه بفهمد وقت دارد يا نه، جستجو نمايد و گمان کند که به اندازه غسل وقت دارد و خود را جنب کند و بعد بفهمد وقت تنگ بوده، چنانچه تيمم کند روزه اش صحيح است و اگر بدون جستجو گمان کند که وقت دارد و خود را جنب نمايد و بعد بفهمد وقت تنگ بوده و با تيمم روزه بگيرد، بنابر احتياط مستحب روزه آن روز را قضا کند.
مسأله 1634 :
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند که اگر بخواند تا صبح بيدار نمى شود، نبايد بخوابد و چنانچه بخوابد و تا صبح بيدار نشود، روزه اش باطل است، و قضا و کفاره بر او واجب مى شود.
مسأله 1635 :
هر گاه جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود جايز است پيش از غسل بخوابد اگر عادت بيدار شدن را داشته باشد و اگر عادت نداشته باشد بنابر احتياط واجب نبايد پيش از غسل بخوابد اگر چه احتمال دهد که اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود.
مسأله 1636 :
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا عادتش چنين است که اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه تصميم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند و با اين تصميم بخوابد و تا اذان خواب بماند روزه اش صحيح است.
مسأله 1637 :
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا عادتش چنين است که اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه غفلت داشته باشد که بعد از بيدار شدن بايد غسل کند، در صورتى که بخوابد و تا اذان صبح خواب بماند بنابر احتياط واجب اگر نگوئيم اقوى است، قضا و کفاره بر او واجب مى شود.
مسأله 1638 :
کسى که در شب ماه رمضان جنب است و مى داند يا احتمال مى دهد که اگر بخوابد پيش از اذان صبح بيدار مى شود، چنانچه نخواهد بعد از بيدار شدن غسل کند، يا ترديد داشته باشد که غسل کند يا نه، در صورتى که بخوابد و بيدار نشود، روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد.
مسأله 1639 :
اگر جنب در شب ماه رمضان بخوابد و بيدار شود و بداند يا عادتش چنين است که اگر دوباره بخوابد پيش از اذان صبح، بيدار مى شود و تصميم هم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند، چنانچه دوباره بخوابد و تا اذان بيدار نشود، بايد روزه آن روز را قضا کند. و اگر از خواب دوم بيدار شود و براى مرتبه سوم بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود، قضاى روزه بر او واجب مى شود و احتياط استحبابى دادن کفاره است.
مسأله 1640 :
بنابر احتياط واجب خوابى را که در آن محتلم شده، بايد خواب اول حساب کند پس اگر بعد از بيدار شدن دوباره بخوابد و بداند ياعادتش چنين است که بيدار مى شود و تصميم هم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند، چنانچه تا اذان خواب بماند، بنابر احتياط واجب بايد قضاى آن روز را بگيرد، و اگر دوباره بيدار شود و بداند يا عادتش چنين است که اگر بخوابد بيدار مى شود و تصميم داشته باشد که بعد از بيدار شدن غسل کند در صورتى که باز هم بخوابد و تا اذان خواب بماند، بايد قضاى آن روز را بگيرد، و بنابر احتياط مستحب کفاره هم بايد بدهد.
مسأله 1641 :
اگر روزه دار در روز محتلم شود، واجب نيست فوراً غسل کند.
مسأله 1642 :
هر گاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بيدار شود، و ببيند محتلم شده، اگر چه بداند پيش از اذان محتلم شده، روزه او صحيح است.
مسأله 1643 :
کسى که مى خواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد، هر گاه تا اذان صبح جنب بماند، اگر چه از روى عمد نباشد روزه او باطل است.
مسأله 1644 :
کسى که مى خواهد قضاى روزه رمضان را بگيرد، اگر بعد از اذان صبح بيدار شود و ببيند محتلم شده و بداند پيش از اذان محتلم شده است. چنانچه وقت قضاى روزه تنگ است، مثلاً پنج روز، روزه قضاى رمضان دارد و پنج روز هم به رمضان مانده است، بنابر احتياط واجب بايد آن روز را روزه بگيرد و بعد از رمضان هم عوض آن را بجا آورد، و اگر وقت قضاى روزه تنگ نيست، روزه او باطل است.
مسأله 1645 :
اگر در روزه واجبى غير روزه رمضان و قضاى آن تا اذان صبح جنب بماند، ولى از روى عمد نباشد، چنانچه وقت آن روزه معين است مثلاً نذر کرده که آن روز را روزه بگيرد، روزه اش صحيح است، و اگر مثل روزه کفاره وقت آن معين نيست، احتياط واجب آنست که غير از آن روز روز ديگرى را روزه بگيرد بلکه خالى از قوت نيست.
مسأله 1646 :
اگر زن پيش از اذان صبح از حيض پاک شود و عمداً غسل نکند، يا اگر وظيفه او تيمم است عمداً تيمم نکند، روزه اش باطل است در روزه رمضان بلکه در قضاى آن و در هر روزه واجب معين بنابر احتياط واجب، و نفاس مثل حيض است على الاحوط.
مسأله 1647 :
اگر زن پيش از اذان صبح از حيض يا نفاس پاک مى شود يا کسى که جنب است و براى غسل وقت نداشته باشد، چنانچه بخواهد روزه واجبى بگيرد که مثل روزه رمضان وقت آن معين است، بايد تيمم نمايد، و بنابر احتياط واجب تا اذان صبح بيدار بماند. و اگر بخواهد روزه مستحب يا روزه واجبى بگيرد که مثل روزه کفاره وقت آن معين نيست، کفايت تيمم محل تأمل است.
مسأله 1648 :
اگر زن نزديک اذان صبح از حيض يا نفاس پاک شود و براى هيچکدام از غسل و تيمم وقت نداشته باشد، يا بعد از اذان بفهمد که پيش از اذان پاک شده، چنانچه روزه اى را که مى گيرد مثل روزه رمضان واجب معين باشد صحيح است. و اگر روزه مستحب يا روزه اى باشد که مثل روزه کفاره وقت آن معين نيست، صحيح بودن آن اشکال دارد.
مسأله 1649 :
اگر زن بعد از اذان صبح از خون حيض يا نفاس پاک شود، يا در بين روز خون حيض يا نفاس ببيند، اگر چه نزديک مغرب باشد، روزه او باطل است.
مسأله 1650 :
اگر زن غسل حيض يا نفاس را فراموش کند، و بعد از يک روز يا چند روز يادش بيايد، روزه هائى که گرفته صحيح است.
مسأله 1651 :
اگر زن پيش از اذان صبح از حيض پاک شود و در غسل کردن کوتاهى کند و تا اذان غسل نکند، روزه اش باطل است، و همچنين است نفاس على الاحوط. ولى چنانچه کوتاهى نکند مثلاً منتظر باشد که حمام زنانه شود، اگر چه سه مرتبه بخوابد و تا اذان غسل نکند روزه او صحيح است.
مسأله 1652 :
اگر زنى که در حال استحاضه است، غسلهاى خود را به تفصيلى که در احکام استحاضه گفته شد بجا آورد، روزه او صحيح است.
مسأله 1653 :
کسى که مس ميت کرده يعنى جائى از بدن خود را به بدن ميت رسانده مى تواند بدون غسل مس ميت روزه بگيرد. و اگر در حال روزه هم ميت را مس نمايد، روزه او باطل نمى شود.
8 ـ اماله کردن
مسأله 1654 :
اماله کردن با چيز روان اگر چه از روى ناچارى و براى معالجه باشد روزه را باطل مى کند.
9 ـ قى کردن
مسأله 1655 :
هر گاه روزه دار عمداً قى کند اگر چه به واسطه مرض و مانند آن ناچار باشد، روزه اش باطل مى شود ولى کفاره ندارد ولى اگر سهواً يا بى اختيار قى کند اشکال ندارد.
مسأله 1656 :
اگر در شب چيزى بخورد که مى داند به واسطه خوردن آن، در روز بى اختيار قى مى کند، احتياط واجب آنست که روزه آن روز را قضا نمايد.
مسأله 1657 :
اگر روزه دار بتواند از قى کردن خوددارى کند، چنانچه براى او ضرر و مشقت نداشته باشد، بايد خود دارى نمايد.
مسأله 1658 :
اگر مگس در گلوى روزه دار برود، چنانچه ممکن باشد، بايد آنرا بيرون آورد و روزه او باطل نمى شود. ولى اگر بداند که به واسطه بيرون آوردن، قى مى کند، واجب نيست بيرون آورد و روزه او صحيح است.
مسأله 1659 :
اگر سهواً چيزى را فرو ببرد و پيش از رسيدن به شکم يادش بيايد که روزه است، چنانچه ممکن باشد، بايد آنرا بيرون آورد، و روزه او صحيح است.
مسأله 1660 :
اگر يقين داشته باشد که به واسطه آروغ زدن چيزى از گلو بيرون مى آيد، نبايد عمداً آروغ بزند، ولى اگر يقين نداشته باشد اشکال ندارد.
مسأله 1661 :
اگر آروغ بزند و چيزى در گلو يا دهانش بيايد، بايد آنرا بيرون بريزد، و اگر بى اختيار فرو رود، روزه اش صحيح است.