احکام چيزهايى که روزه را باطل مى‌کند
مساله 1653 :
اگر انسان عمدا و از روى اختيار کارى که روزه را باطل مى‌کند، انجام دهد،روزه او باطل مى‌شود و چنانچه از روى عمد نباشد اشکال ندارد، ولى جنب اگر بخوابد و به تفصيلى که در مسأله گفته شد تا اذان صبح غسل نکند، روزه او باطل است.
مساله 1654 :
اگر روزه‌دار سهوا يکى از کارهايى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد و به خيال اين که روزه‌اش باطل شده، عمدا دوباره يکى از آنها را بجا آورد، روزه او باطل مى‌شود.
مساله 1655 :
اگر چيزى به زور در گلوى روزه‌دار بريزند، يا سر او را به زور در آب فرو برند، روزه او باطل نمى‌شود، ولى اگر مجبورش کنند که روزه خود را باطل کند مثلا به او بگويند اگر غذا نخورى ضرر مالى يا جانى به تو مى زنيم و خودش براى جلوگيرى از ضرر، چيزى بخورد، روزه او باطل مى‌شود.
مساله 1656 :
روزه‌دار نبايد جايى برود که مى‌داند چيزى در گلويش مى ريزند يا مجبورش مى‌کنند که خودش روزه خود را باطل کند، اما اگر قصد رفتن کند و نرود يا بعد از رفتن چيزى به خوردش ندهند، روزه او صحيح است، و چنانچه از روى ناچارى کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، روزه او باطل مى‌شود، ولى اگرچيزى در گلويش بريزند، باطل شدن روزه او محل اشکال است.
آنچه براى روزه‌دار مکروه است
مساله 1657 :
چند چيز براى روزه‌دار مکروه است و از آن جمله است: دوا ريختن به چشم و سرمه کشيدن در صورتى که مزه يا بوى آن به حلق برسد، انجام دادن هر کارى که مانند خون گرفتن و حمام رفتن باعث ضعف مى‌شود، انفيه کشيدن اگر نداند که به حلق مى‌رسد و اگر بداند به حلق مى رسد جايز نيست، بو کردن گياههاى معطر، نشستن زن در آب، استعمال شياف، تر کردن لباسى که در بدن است، کشيدن دندان و هر کارى که به واسطه آن از دهان خون بيايد، مسواک کردن به چوب تر، و نيز مکروه است انسان بدون قصد بيرون آمدن منى زن خود را ببوسد يا کارى کند که شهوت خود را به حرکت آورد، و اگر به قصد بيرون آمدن منى باشد، در صورتى که منى بيرون‌آيد، روزه او باطل است.
جاهايى که قضا و کفاره واجب است
مساله 1658 :
اگر در روزه ماه رمضان عمدا قى کند يا در شب جنب شود و به تفصيلى که در مسأله گفته شد سه مرتبه بيدار شود و بخوابد و تا اذان صبح بيدار نشود،فقط بايد قضاى آن روز را بگيرد، و چنانچه عمدا اماله کند يا سر زير آب ببرد،بنابر احتياط واجب بايد کفاره هم بدهد، ولى اگر کار ديگرى که روزه را باطل مى‌کند عمدا انجام دهد، در صورتى که مى‌دانسته آن کار روزه را باطل مى‌کند، قضا و کفاره براو واجب مى‌شود.
مساله 1659 :
اگر به واسطه ندانستن مسأله کارى انجام دهد که روزه را باطل مى‌کند، چنانچه مى‌توانسته مسأله را ياد بگيرد، بنابر احتياط واجب کفاره بر او ثابت مى‌شود، و اگر نمى‌توانسته مسأله را ياد بگيرد يا اصلا ملتفت مسأله نبوده يا يقين داشته که فلان چيز روزه را باطل نمى‌کند، کفاره بر او واجب نيست.
کفاره روزه
مساله 1660 :
کسى که کفاره روزه رمضان بر او واجب است، بايد يک بنده آزاد کند يا به دستورى که در مسأله بعد گفته مى‌شود، دو ماه روزه بگيرد يا شصت فقير را سير کند يا به هر کدام، يک مد که تقريبا ده سير است، طعام يعنى گندم يا جو و مانند اينها بدهد، و چنانچه اينها برايش ممکن نباشد، هر چند مد که مى‌تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد بايد استغفار کند، اگر چه مثلا بک مرتبه بگويد: "استغفرالله"، و احتياط واجب در فرض اخير آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.
مساله 1661 :
کسى که مى‌خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگيرد، بايد سى و يک روز آن را پى در پى بگيرد، و اگر بقيه آن پى در پى نباشد، اشکال ندارد.
مساله 1662 :
کسى که مى‌خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگيرد، نبايد موقعى شروع کند که در بين سى و يک روز، روزى باشد که مانند عيد قربان روزه آن حرام است.
مساله 1663 :
کسى که بايد پى در پى روزه بگيرد، اگر در بين آن بدون عذر يک روز روزه نگيرد، يا وقتى شروع کند که در بين آن به روزى برسد که روزه آن واجب است،مثلا به روزى برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگيرد، بايد روزه‌ها را از سر بگيرد.
مساله 1664 :
اگر در بين روزهايى که بايد پى در پى روزه بگيرد، عذرى مثل حيض يا نفاس يا سفرى که در رفتن آن مجبور است، براى او پيش آيد، بعد از برطرف شدن عذر واجب نيست روزه‌ها را از سر بگيرد، بلکه بقيه را بعد از برطرف شدن عذر بجامى‌آورد.
مساله 1665 :
اگر به چيز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چيز اصلا حرام باشد مثل شراب و زنا، يا به جهتى حرام شده باشد مثل نزديکى کردن با عيال خود در حال حيض، بنا بر احتياط کفاره جمع بر او واجب مى‌شود، يعنى بايد يک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگيرد و شصت فقير را سير کند، يا به هر کدام آنها يک مد که تقريبا ده سير است گندم يا جو يا نان و مانند اينها بدهد، و چنانچه هر سه برايش ممکن نباشد، هر کدام آنها را که ممکن است بايد انجام دهد.
مساله 1666 :
اگر روزه‌دار دروغى را به خدا و پيغمبر صلى الله عليه و آله و سلم نسبت دهد، کفاره جمع که تفصيل آن در مسأله پيش گفته شد بنابر احتياط بر او واجب مى‌شود.
مساله 1667 :
اگر روزه‌دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه جماع کند، يک کفاره براو واجب است، ولى اگر جماع او حرام باشد يک کفاره جمع واجب مى‌شود.
مساله 1668 :
اگر روزه‌دار در يک روز ماه رمضان چند مرتبه غير جماع کار ديگرى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، براى همه آنها يک کفاره کافى است.
مساله 1669 :
اگر روزه‌دار جماع حرام کند و بعد با حلال خود جماع نمايد، يک کفاره جمع کافى است.
مساله 1670 :
اگر روزه‌دار کارى که حلال است و روزه را باطل مى‌کند، انجام دهد،مثلا آب بياشامد، و بعد کار ديگرى که حرام است و روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، مثلا غذاى حرامى بخورد، يک کفاره کافى است.
مساله 1671 :
اگر روزه‌دار آروغ بزند و چيزى در دهانش بيايد، چنانچه عمدا آن را فرو ببرد، روزه‌اش باطل است و بايد قضاى آن را بگيرد و کفاره هم بر او واجب مى‌شود، و اگر خوردن آن چيز حرام باشد، مثلا موقع آروغ زدن خون يا غذايى که از صورت غذا بودن خارج شده به دهان او بيايد و عمدا آن را فرو برد، بايد قضاى آن روزه را بگيرد، و بنابر احتياط کفاره جمع هم بر او واجب مى‌شود.
مساله 1672 :
اگر نذر کند که روز معينى را روزه بگيرد، چنانچه در آن روز عمدا روزه خود را باطل کند، بايد يک بنده آزاد نمايد، يا دو ماه پى در پى روزه بگيرد،يا به شصت فقير طعام دهد.
مساله 1673 :
اگر به گفته کسى که مى‌گويد مغرب شده افطار کند، و بعد بفهمد مغرب نبوده است، قضا و کفاره بر او واجب مى‌شود. ولى اگر خبر دهنده عادل بوده،فقط قضاى آن روزه واجب است.
مساله 1674 :
کسى که عمدا روزه خود را باطل کرده، اگر بعد از ظهر مسافرت کند، يا پيش از ظهر براى فرار از کفاره سفر نمايد، کفاره از او ساقط نمى‌شود، بلکه‌اگر قبل از ظهر مسافرتى براى او پيش آمد کند، بنابر احتياط کفاره بر او واجب است.
مساله 1675 :
اگر عمدا روزه خود را باطل کند، و بعد عذرى مانند حيض يا نفاس يا مرض براى او پيدا شود، کفاره بر او واجب نيست.
مساله 1676 :
اگر يقين کند که روز اول ماه رمضان است، و عمدا روزه خود را باطل کند،بعد معلوم شود که آخر شعبان بوده، کفاره بر او واجب نيست.
مساله 1677 :
اگر انسان شک کند که آخر رمضان است‌يا اول شوال، و عمدا روزه خود را باطل کند، بعد معلوم شود اول شوال بوده، کفاره بر او واجب نيست.
مساله 1678 :
اگر روزه‌دار در ماه رمضان با زن خود که روزه‌دار است جماع کند، چنانچه زن را مجبور کرده باشد، کفاره روزه خودش و روزه زن را بايد بدهد، و اگر زن به جماع راضى بوده، بر هر کدام يک کفاره واجب مى‌شود.
مساله 1679 :
اگر زنى شوهر خود را مجبور کند که جماع نمايد، يا کار ديگرى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، واجب نيست که کفاره روزه شوهر را بدهد.
مساله 1680 :
اگر روزه‌دار در ماه رمضان با زن خود که روزه‌دار است جماع کند،چنانچه به طورى زن را مجبور کرده باشد که از خود اختيارى نداشته باشد، و در بين جماع زن راضى شود، بايد مرد دو کفاره و زن يک کفاره بدهد، و اگر با اراده و اختيار عمل را انجام دهد، اگرچه مجبورش کرده باشد، مرد بايد کفاره خودش و زن را بدهد.
مساله 1681 :
اگر روزه‌دار در ماه رمضان با زن روزه‌دار خود که خواب است جماع نمايد،يک کفاره بر او واجب مى‌شود، و روزه زن صحيح است و کفاره هم بر او واجب نيست.
مساله 1682 :
اگر مرد زن خود را مجبور کند که غير جماع کار ديگرى که روزه را باطل مى‌کند بجا آورد، کفاره زن را نبايد بدهد، و بر خود زن هم کفاره واجب نيست.
مساله 1683 :
کسى که به واسطه مسافرت يا مرض روزه نمى‌گيرد، نمى‌تواند زن روزه‌دار خود را مجبور به جماع کند، ولى اگر او را مجبور نمايد، بنابر احتياط بايد کفاره‌اش را بدهد.
مساله 1684 :
انسان نبايد در بجا آوردن کفاره کوتاهى کند، ولى لازم نيست فورا آن را انجام دهد.
مساله 1685 :
اگر کفاره بر انسان واجب شود و چند سال آن را بجا نياورد، چيزى بر آن اضافه نمى‌شود.
مساله 1686 :
کسى که بايد براى کفاره يک روز شصت فقير را طعام بدهد، اگر به شصت فقير دسترسى دارد، نبايد به هر کدام از آنها بيشتر از يک مد که تقريبا ده سير است طعام بدهد، يا يک فقير را بيشتر از يک مرتبه سير نمايد، ولى چنانچه انسان اطمينان داشته باشد که فقير طعام را به عيالات خود مى‌دهد يا به آنها مى‌خوراند، مى‌تواند براى هر يک از عيالات فقير اگرچه صغير باشند يک مد به آن فقير بدهد.
مساله 1687 :
کسى که قضاى روزه رمضان را گرفته، اگر بعد از ظهر عمدا کارى که روزه را باطل مى‌کند انجام دهد، بايد به ده فقير هر کدام يک مد که تقريبا ده سير است طعام بدهد، و اگر نمى‌تواند بنابر احتياط واجب بايد سه روز پى در پى روزه بگيرد.