اگر روزدار از روی اکراه به خدايا پیامبر (ص) و امامان (علیهم السّلام) نسبت دروغ دهد، حکم روزه وی چیست؟

پاسخ

مسأله دو صورت دارد:

الف) اکراه از باب تقیه باشد:

• امام، خویی، فاضل، سیستانی و نوری: اگر به خاطر تقیه از ترس ظالم مجبور شود دروغی به خدا یا پیامبر (ص) و امامان (علیهم السّلام) نسبت دهد، روزه اش باطل نمی شود. [1]
• مکارم: اگر به خاطر تقیه از ترس ظالم مجبور شود دروغی را به خدا یا پیامبر (ص) و امامان(علیهمالسّلام) نسبت دهد، بنابر احتیاط واجب باید روزه اش را بعداً قضا کند؛ مگر اینکه دروغی که می گوید از بدعت های آنان باشد و آنها به آن معتقد باشند، که در این صورت روزه اش صحیح است. [2]

ب) اگر اکراه از باب تقیه نباشد:

• امام، خویی، بهجت، تبریزی، فاضل، وحید، صافی، شبیری و نوری: اگر از روی اکراه به خدا یا معصومین علیهم السلام به جز حضرت زهرا سلام الله علیها دروغی ببندد، روزه اش باطل می شود و باید قضا کند. و اگر به حضرت زهرا سلام الله علیها دروغی ببندد، بنابر احتیاط واجب روزه اش باطل می شود و باید قضا کند [3]
• بهجت: اگر روزه دار در یادگیری مسأله کوتاهی کرده باشد (جاهل مقصر)، روزه اش باطل است و قضا و کفاره دارد. اما اگر در یادگیری مسأله کوتاهی نکرده باشد (جاهل قاصر)، همانند جاهل مقصر روزه اش باطل است و در صورتی که توجه به سؤال کردن از مسأله نداشته باشد، کفاره واجب نیست هر چند احتیاط مستحب این است که کفاره بدهد.[4]

منابع:

1. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، م 18 و العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، م 26؛ ؛ خویی: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 1005 و العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، م 26؛فاضل، سیستانی و نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الخامس و م 26 و فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، مقدمه.
2. مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الخامس و م 26 و فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، مقدمه.
3. امام: تحریرالوسیلة، ج 1، کتاب الصوم، القول فیما یجب الامساک عنه، م 18 و العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، م 26؛ خوئی تبریزی و وحید: منهاج الصالحین، کتاب الصوم، المفطرات، م 1005؛بهجت: وسیلة النجاة، م 1109 و 1117؛ فاضل و نوری: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الخامس و م 26 و فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، مقدمه؛صافی: هدایة العباد، ج 1، کتاب الصوم، م 1313؛شبیری: رساله، م 1697، قسمت هفتم.
4. خامنه ای: اجوبة الاستفتائات، س 797 و رساله آموزشی، ج 1، درس 60، ص 246؛ سیستانی و مکارم: العروة الوثقی، کتاب الصوم، المفطرات، الامر الخامس و م 26 و فصل فیما یعتبر فی مفطریة المفطرات، مقدمه.