احکام روزه قضا
مسأله 1427 :
روزه هايى که در حال جنون به جا نياورده بعد از عاقل شدن لازم نيست قضا کند، همچنين اگر کافرى مسلمان شود قضاى روزه هاى گذشته واجب نيست، امّا اگر مسلمانى مرتد شود و دوباره برگردد و مسلمان شود روزه هاى دوران مرتد بودن را بايد قضا نمايد.
مسأله 1428 :
هرگاه به واسطه مستى روزه او ترک شده بايد قضا کند، هرچند مادّه مست کننده را از روى اشتباه و يا براى معالجه خورده باشد، بلکه اگر نيّت روزه را قبلاً کرده بعد در حال مستى روزه را تمام کند بنابر احتياط واجب بايد قضا نمايد.
مسأله 1429 :
روزه هايى که به خاطر مسافرت يا بيمارى و مانند آن ترک شده بايد قضا کند، امّا اگر نداند تعداد روزه هاى فوت شده چه اندازه بوده، کافى است مقدارى که يقين دارد قضا کند و اضافه بر آن واجب نيست، هرچند احتياط مستحبّ است.
مسأله 1430 :
اگر از چند ماه رمضان روزه قضا بر ذمّه دارد قضاى هر کدام را اوّل بگيرد مانعى ندارد، ولى اگر وقت براى قضاى رمضان آخر تنگ شده باشد بايد بنابر احتياط اوّل قضاى رمضان آخر را بگيرد.
[267]
مسأله 1431 :
کسى که روزه قضاى ماه رمضان را به جا مى آورد مى تواند پيش از ظهر روزه را افطار کند، به شرط اين که وقت براى قضاى روزه تنگ نباشد، ولى بعد از ظهر جايز نيست، همچنين اگر قضاى روزه غير معيّنى (مانند قضاى روزه نذر) را گرفته باشد احتياط واجب آن است که بعد از ظهر روزه را باطل نکند.
مسأله 1432 :
کسى که به واسطه بيمارى يا حيض و نفاس روزه ماه رمضان را نگيرد و پيش از پايان ماه رمضان از دنيا برود لازم نيست روزه هايى را که نگرفته براى او قضا نمايند.
مسأله 1433 :
هرگاه به واسطه بيمارى، روزه ماه رمضان را نگيرد و بيمارى او تا ماه رمضان سال بعد طولانى شود، قضاى روزه هايى را که نگرفته واجب نيست، فقط بايد براى هر روز يک مد (تقريبا 750 گرم) گندم يا جو و مانند آن به فقير بدهد، ولى اگر به واسطه عذر ديگرى (مثلاً بخاطر مسافرت) روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقى بماند احتياط واجب آن است که روزه هايى را که نگرفته بعد از ماه رمضان قضا کند و براى هر روز يک مد طعام به فقير دهد، همچنين اگر ترک روزه بخاطر بيمارى بوده، بعد بيمارى رفع شده و عذر ديگرى مانند مسافرت پيش آمده است.
مسأله 1434 :
هرگاه روزه ماه رمضان را به واسطه عذرى نگيرد و تا رمضان آينده عمداً قضاى آن را به جانياورد در حالى که عذرش برطرف شده، بايد بعداً روزه را قضا کند و براى هر روز يک مد طعام کفّاره بدهد، همچنين اگر در قضاى روزه کوتاهى کند تا وقت تنگ شود و در تنگى وقت عذرى پيدا کند، بايد بعداً هم قضا به جا آورد و هم کفّاره دهد، امّا اگر کوتاهى نکرده و اتّفاقاً در تنگى وقت عذرى پيدا شده فقط قضا لازم است.
مسأله 1435 :
هرگاه بيمارى انسان چند سال طول کشد و بعداً خوب شود اگر تا رمضان آينده به مقدار قضا وقت باقى است بايد فقط قضاى رمضان آخر را بگيرد و براى هر روز از سالهاى پيش يک مد طعام بدهد.
مسأله 1436 :
هرگاه قضاى روزه ماه رمضان را چند سال به تأخير اندازد بايد قضا را
[268]
به جا آورد و براى هر روز يک مد طعام به فقير دهد و با گذشت سالها کفّاره متعدّد نمى شود.
مسأله 1437 :
لازم نيست کفّاره هر روز را به يک فقير بدهد، بلکه مى تواند کفّاره چندين روز را به يک نفر بدهد و اگر مقدارى نان دهد که گندم آن به اندازه يک مد باشد کافى است، ولى پول آن را نمى تواند بدهد مگر اين که اطمينان داشته باشد آن را براى خريد نان مصرف مى کند.
مسأله 1438 :
بعد از مرگ پدر بايد پسر بزرگتر قضاى نماز و روزه او را به شرحى که در مسائل قضاى نماز گفته شد به جا آورد و احتياط اين است که قضاى نماز و روزه مادر را نيز انجام دهد.
مسأله 1439 :
اگر ولى ميّت نداند که ميّت قضاى روزه بر ذمّه دارد يا نه، واجب نيست براى او قضا بگيرد و اگر اجمالاً بداند مقدارى قضاى روزه بر ذمّه اوست بايد به اندازه اى که يقين دارد به جا آورد و بيش از آن لازم نيست.