عفو از ديه
سوال 1660 :
دوستم پيشنهاد کرد با هم به شکار برويم، هوا بارانى و زمين را گرد و غبار گرفته بود. دوش به دوش هم مى رفتيم که در بالاى کوه شبحى ديده شد. دوستم محمّد گفت: «عقاب است، آن را بزن» نشانه گيرى کردم و آن را زدم، عقاب ناپديد شد. بعد از تيراندازى در پايين کوه نشستم و محمّد رفت تا لاشه آن را بياورد. بعد از صعود به بالاى کوه، مرا صدا زد. رفتم، ديدم شخصى به نام محمّد حسين آن جا افتاده و بر اثر اصابت تير دار فانى را وداع گفته است، مادر مقتول سهم ديه خود را به ما بخشيد; ولى سهم همسر مقتول و دو پسرش را به حکم شرع محوّل نموده است. بعد از مدّتى مادر مقتول به وسوسه اهالى منطقه، دوباره سهم خود را ادّعا کرد.
الف) آيا مادر مقتول مى تواند دوباره سهم خود را مطالبه کند؟
جواب :
بعد از بخشيدن، حقّ بازگشت ندارد.
ب) آيا قاتل قصاص مى شود، يا بايد خونبها بدهد؟
جواب :
در فرض مسأله جاى قصاص نيست; بلکه بايد ديه پرداخت شود و ديه بر عهده قاتل است.
جواب :
آيا دوستم محمّد که مرا به شکار برد و دستور تيراندازى داد، در دادن اين ديه، يا خونبها شريک است؟
جواب :
او مسئوليّتى ندارد و در ديه شريک نيست.