شجاج و جراح

شجاج و جراح

سوال 1643 :

تعاريف موارد زير از نظر فقه چيست؟ (تا بتوان مشابه پزشکى آن را ارائه کرد):

الف) حارصه. ب) داميه. ج) متلاحمه. د) سمحاق. هـ) موضحه. و) هاشمه. ز) مأمومه. ح) دامغه. ط) منقّله. ى) جائفه.

جواب :

الف) حارصه، جراحتى است که پوست بدن را مى شکافد و به گوشت نمى رسد.

ب) داميه، آن است که علاوه بر شکافتن پوست، خون جارى شود; يعنى کمى در گوشت وارد گردد.

جواب :

متلاحمه، جراحتى است که به مقدار قابل توجّهى در گوشت فرو مى رود; ولى به پوست استخوان نمى رسد.

د) سمحاق، ضربه اى است که گوشت را پاره مى کند و به پوست نازکى که استخوان را پوشانيده است مى رسد; ولى آن را پاره نمى کند.

هـ) موضحه، جراحتى است که سفيدى استخوان در آن نمايان مى شود، و پوست آن پاره مى شود.

و) هاشمه، ضربه اى است که استخوان را مى شکند، خواه توأم با جراحتى باشد يا نباشد.

ز) مأمومه، ضربه اى است که استخوان سر را مى شکند و به مغز سر مى رسد; ولى پوسته اى که روى مغز قرار دارد پاره نمى شود.

ح) دامغه، فراتر از مأمومه است و آن ضربه اى است که جمجمه را شکاف مى دهد و به مغز مى رسد.

ط) منقّله، ضربه اى است که سبب جابه جايى استخوانها مى شود.

ى) جائفه، جراحتى است که به جوف بدن، مانند شکم يا سينه يا پشت يا پهلوها، مى رسد.

سوال 1644 :

شخصى به وسيله بيل ضربه اى بر سر کسى زده که استخوان جمجمه را شکسته و مغز را مورد اصابت قرار داده است، پس از شش ماه طبق نظر پزشکان کميسيون پزشکى مضروب دچار عوارض سردرد، سرگيجه، فراموشکارى و نقص عضو به ميزان ده درصد شده است لطفاً در اين مورد به سوالات زير پاسخ فرماييد:

الف) آيا اين ضربه قابل قصاص است؟

جواب :

اين ضربه قابل قصاص نيست.

ب) اگر نباشد ديه آن که طبق نظر پزشکان «مأمومه» است و نيز عوارض و نقص عضو ده درصدى چقدر است؟

جواب :

ديه اين ضربه ثلث ديه قتل است و نسبت به نقص عضو ديه ندارد; امّا حالت فراموشکارى به مقدارى که حاصل شده است، ارش دارد; يعنى آن را به کلّ ديه عقل و هوشيارى که ديه کامل است مى سنجند و به همان نسبت بايد ديه بپردازند.

سوال 1645 :

آيا مورد منقّله (جراحتى که درمان آن جز با جابه جا کردن استخوان ميسّر نمى باشد) فقط اختصاص به ديه جراحات سر و صورت دارد، يا در ساير اعضاى بدن هم جارى است؟

جواب :

فرقى ميان اعضاى بدن نيست، در هر مورد پانزده درصد ديه عضو است.

سوال 1646 :

در مورد جراحت جائفه که موجب فلج نيز مى گردد، دادگاه بايد ديه کدام يک از صدمات را تعيين نمايد؟ ديه جائفه يا فلج، يا هر دو را؟

جواب :

بايد هر دو ديه پرداخت شود.

سوال 1647 :

اگر يکى از جراحتهاى حارصه، داميه و مانند آن در کف دست واقع شود ارش دارد، يا نسبت به ديه دست محاسبه مى شود؟

جواب :

ظاهر اين است که بايد ارش داده شود.

سوال 1648 :

همان طور که استحضار داريد ديه جراحات وارده بر سر و صورت با توجّه به نوع جراحت متفاوت است و ديه مقرّره در هر مورد در قانون مجازات اسلامى پيش بينى شده است; مثلاً ديه حارصه (خراش پوست بدون آن که خون جارى شود) يک شتر و ديه موضحه (جراحتى که از گوشت بگذرد و پوست نازک روى استخوان را کنار زده و استخوان را آشکار کند) پنج شتر، و هکذا... با توجّه به قبول اين واقعيّت که ارش زمانى تعيين مى گردد که براى جراحت و غيره شارع مقدّس ديه اى پيش بينى نکرده باشد، سوال حقير اين است: در صورتى که جراحتى (از هر نوع) بر صورت کسى وارد گردد و جراحت التيام يابد، ولى اثر جراحت بر روى پوست صورت مجنىٌّ عليه باقى بماند (به نحوى که هر کس ببيند متوجّه آن اثر گردد) و از طرف ديگر نوعى نقص زيبايى ايجاد نمايد، آيا در چنين حالتى حاکم شرع مى تواند علاوه بر ديه مقرّره، ضارب را به پرداخت مبلغى به عنوان ارش (تحت عنوان نقص زيبايى) نيز محکوم نمايد؟

جواب :

ظاهر ادلّه شرع اين است که ديه براى جبران همه اين امور است و چيز اضافى لازم نيست; ولى اگر مجنىٌّ عليه مجبور شود هزينه هايى براى رفع نقايص

ظاهرى متحمّل شود که در عرف آن را ضرورى بدانند و اين هزينه ها از ديه زيادتر باشد مى تواند مقدار اضافى را نيز از جانى بگيرد، اضافه بر اين اگر نقص زيبايى شديد باشد احتياط دادن ارش است.

سوال 1649 :

طفلى صورت طفلى ديگر را با سنگ مجروح کرده است و زخم هم بنابر تشخيص پزشک قانونى «داميه» است و ديه هم دو شتر است. سوال اين است که آيا اين ديه را ولىّ طفل مى تواند اسقاط کند؟

جواب :

ولى نمى تواند ديه طفل را اسقاط کند; مگر اين که مصلحت مهمّى براى طفل داشته باشد.

سوال 1650 :

متّهم اقرار مى کند که يک سيلى به شاکى زده است، لکن مشخّص نيست که ضربه وارده موجب تغيير رنگ پوست شده يا خير؟ يا تغيير ايجاد شده چه مقدار مى باشد، در اين فرض چه بايد کرد؟

سوال 1651 :

اگر کسى به خود ضرر و زيانى وارد کند (منظور تغيير رنگ پوست و خراشيدگى آن است)، ديه آن چگونه است و چه کسى بايد بپردازد؟

جواب :

وارد کردن ضرر و زيان به خود ديه ندارد; هرچند در بسيارى از موارد گناه است.