نماز قضا
سوال 305 :
تفاوت نماز قضا و روزه قضا را بيان فرماييد.
جواب :
قضاى نماز با قضاى روزه تفاوتهايى دارد، که به برخى از آنها، بطور اختصار اشاره مى شود.
الف) نمازهايى که زن در حال عادت ماهانه نخوانده قضا ندارد; امّا قضاى روزه ايّام عادت، در ماه مبارک رمضان لازم است.
ب) کسى که روزه قضا دارد، جايز نيست روزه مستحبّى بگيرد; ولى اگر نماز قضا داشته باشد، مى تواند نماز مستحبّى بخواند.
جواب :
قضاى نماز را نبايد طورى تأخير انداخت که بى اعتنايى به آن بشود; ولى اگر تأخير بيندازد کفّاره ندارد; امّا قضاى روزه ماه مبارک رمضان را بايد پيش از رسيدن ماه مبارک رمضان سال بعد انجام دهد و چنانچه به تأخير اندازد بايد هم قضا کند و هم کفّاره مُدّ طعام بدهد.
د) در نماز قضا بايد از اوّل نماز نيّت داشته باشد; لکن اين امر در روزه قضا لازم نيست، بنابراين در روزى که هيچ قصد روزه نداشته و مفطرى بجا نياورده; مى تواند قبل از ظهر قصد روزه قضا بنمايد.
هـ) کسى که به خاطر مريض بودن نتواند در ماه رمضان روزه بگيرد و بعد از آن هم به خاطر مريضى تا ماه رمضان بعد نتواند روزه را قضا کند، روزه از او ساقط است و بايد کفّاره مدّ طعام بدهد; امّا قضاى نماز در هر صورت لازم است (ايستاده، نشسته، با وضو، با تيمّم); اگرچه سالها گذشته باشد.
و) کسى که در شب ماه رمضان تفحّص کند و معتقد شود که صبح نشده و مشغول خوردن سحرى شود، اگر بعداً معلوم شود که همان وقت صبح بوده و اشتباه کرده، روزه او صحيح است و قضا ندارد; امّا اگر پيش از وقت به گمان اين که صبح شده شروع به نماز کند و در بين نماز وقت داخل نشود، بايد نماز را از سر بگيرد.
ز) کسى که به قهر و غلبه چيزى در حلق او کنند و به خورد او دهند، روزه ماه مبارک رمضان او صحيح است; امّا اگر نماز کسى را باطل کنند بايد از سر بگيرد.
ح) اگر روزه قضاى ماه مبارک رمضان را بعد از ظهر بشکند کفّاره دارد; ولى شکستن نماز کفّاره ندارد; هرچند مرتکب گناه شده است (بنابراحتياط).
سوال 306 :
اگر انسان پس از مدّتها نماز خواندن، متوجّه شود که به علّت ناآگاهى وضو را غلط انجام مى داده، يا غسلى که بر او واجب بوده انجام نداده است، آيا بايد قضاى تمام نمازهايى را که با وضوى غلط، يا بدون غسل واجب خوانده است بجا آورد؟
جواب :
قضاى نمازها لازم است و مى تواند تدريجاً بجا آورد، بطورى که مايه مشقّت و زحمت نشود; ولى قضاى روزه بر او واجب نيست.
سوال 307 :
شخصى حدود 14 ماه نماز قضا بر ذمّه دارد، و در بعضى از اين ايّام هم مسافر بوده است; ولى مقدار و زمان دقيق ايّام مسافرت، به علّت گذشتن وقت معلوم نيست; نسبت به قضاى نمازها چه وظيفه اى دارد؟
جواب :
آن مقدار که يقين دارد در وطن بوده تمام مى خواند و آن مقدار که يقين دارد در سفر بوده شکسته مى خواند و در مقدار مشکوک جمع بين قصر و اتمام مى کند; يعنى به آن مقدار، هم نماز تمام و هم نماز قصر بجا مى آورد.
سوال 308 :
کسى که با وضو، يا غسل جبيره اى نماز مى خواند، آيا مى تواند نمازهايى را که در زمان سلامتى اش فوت شده، در اين حال قضا نمايد؟
جواب :
مانعى ندارد.
سوال 309 :
انسانى که تا سنّ 20 سالگى نماز نخوانده و روزه نگرفته است، آيا به مجرّد توبه نمازها و روزه هايى که از او فوت شده ساقط مى شود؟
جواب :
بايد قضاى آنها را نيز بجا بياورد، و روزه او کفّاره نيز دارد و اگر نتواند کفّاره را انجام بدهد مطابق مسأله 1402 توضيح المسائل ما عمل کند.
سوال 310 :
آيا قضاى نمازهاى نافله شب همان ثواب و پاداش اداى آن را دارد؟
جواب :
شک نيست که ميان ادا و قضا تفاوت است.