ديه منافع
سوال 1234 :
طبق گواهى پزشکى قانونى، صدمات وارده بر مصدومى بر اثر تصادف به شرح ذيل بوده است:
1ـ شکستگى مهره پنجم گردن، که منجر به آسيب وسيع و قطع (نود درصد) نخاع گرديده است.
2ـ از بين رفتن کامل قدرت مقاربت.
3ـ عارضه بى اختيارى ادرار بر اثر آسيب عصبى.
4ـ بى اختيارى کامل کنترل ضبط باد و مدفوع.
5ـ فلج نسبى دو دست در حدود هفتاد درصد.
6ـ فلج هر دو پا در حدود نود و پنج درصد.
با توجّه به اين که عوارض بندهاى دوّم تا ششم همگى از عوارض شکستگى مهره گردن و قطع نسبى نخاع مى باشد، ديه صدمات فوق چه مقدار است؟
جواب :
نسبت به از بين رفتن قدرت مقاربت و بى اختيارى ادرار و بى اختيارى مدفوع، هر کدام يک ديه کامل تعلّق مى گيرد. و در مورد فلج پا و دست، با توجّه به اين که شلل کامل 32 ديه را دارد، بايد نسبت را بسنجند و ديه را تعيين کنند. و در مورد شکستن يک مهره ارش دارد.
سوال 1235 :
بر اثر تصادفى که منجر به شکستن دست و پاى چپ اينجانب گرديده، مدّت يک سال است که خانه نشين شده ام، زيرا پايم از ناحيه زانو، که پزشکان پلاتين گذاشته اند، خم و راست نمى شود. و در دستم، به علّت شکستگى زياد پلاتين به کار رفته، و هيچ يک از انگشتانم خم و راست نمى شود. پزشکان نظر داده اند مدّت دو سال بايد پلاتين در بدنم باقى باشد. فردى که با اينجانب تصادف نموده فوت کرده، و از نظر کارشناسان راهنمايى و رانندگى مقصّر شناخته شده است. لطفاً بفرماييد:
1ـ آيا متوفّى ضامن است؟
2ـ اگر ارث، يا ملکى، از متوفّى باقى مانده باشد، اولياى دم مى توانند آن را به عنوان ديه پرداخت نمايند؟
3ـ آيا اولياى دم نيز ضامن مى باشند؟
4ـ ديه خسارات وارده بر من چقدر است؟
5ـ علاوه بر ديه، پولى که اينجانب تاکنون هزينه کرده ام نيز بايد پرداخت شود؟
جواب 1 تا 5: در صورتى که طبق گواهى کارشناسان متديّن و موثّق راهنمايى و رانندگى، شخص متوفّى مقصّر شناخته شده، بايد ديه شکستگى هاى شما را از اموال به جاى مانده از او بپردازند. و اگر هزينه هاى لازم و ضرورى درمان بيش از ديه باشد، بايد آن هم پرداخت گردد. و اگر ميّت مالى نداشته باشد، اولياى او مسؤوليّتى در برابر شما ندارند. و ديه فلج يک سوّم ديه آن عضو است، و اگر 80% فلج حاصل شده باشد، به همين نسبت از يک سوّم محاسبه مى شود. و اگر فلج بر طرف مى شود ديه ندارد، بلکه ارش دارد، که به وسيله کارشناسان متديّن و آگاه تعيين مى شود.
سوال 1236 :
آيا مغز به عنوان يک عضو حياتى داراى ارش است، يا ديه؟ قسمتهاى مختلف و اعضاى مرتبط با مغز، از قبيل سطح نخاعى، تحتانى، قشرى و مانند آن، هر کدام داراى ارش يا ديه خاصّى هستند؟
جواب :
هر کدام داراى ارش هستند، و اگر آسيب به مغز سبب از ميان رفتن منافع (مانند تکلّم و گويايى و مانند آن) شود ديه منافع جارى است.
سوال 1237 :
آيا ضايعات عصبى، حسّى، فلج اعصاب دست، صدمات وارد به جمجمه، که منجر به صدمه عصبى هر يک از اعصاب دوازده گانه مغزى مى شود، آسيبهاى اعصاب کرانيال و محيطى، آسيبهاى روانى متعاقب ضربه اختلالات بينايى و شنوايى بر اثر ضربه، ضايعات اعصاب و روان به هر دليل، ضايعات اعصاب حسّى و حرکتى، از بين رفتن حسّ بويايى و نورالژى، که تست قابل دسترس جهت تأييد آن وجود ندارد، کوما و عوارض ناشى از آن، ديه مقرّر دارد؟
جواب :
در مواردى که در قانون شرع ديه براى آن تعيين نشده رجوع به ارش مى شود. و تعيين ارش بر اساس درصد ضايعه اى است که به تصديق اهل خبره مورد اعتماد حاصل مى شود.
سوال 1238 :
هرگاه پزشک مرد يا زنى را عقيم کند، آيا بايد ديه بپردازد؟
جواب :
ديه ندارد. ولى اگر قابل بازگشت نباشد، شرعاً جايز نيست.
سوال 1239 :
جنايتى که موجب سلس و ريزش ادرار و مدفوع در تمام ايّام و تا پايان روز مى گردد، هر کدام ديه کامله دارد، يا ريزش ادرار موجب ديه کامله، و ريزش مدفوع موجب ارش مى گردد؟
جواب :
در صورتى که با يک ضربه حاصل شده باشد، يک ديه دارد.
سوال 1240 :
خانم جوانى که حامله بوده بنا به تشخيص دکتر معالج از طريق سزارين تحت عمل جرّاحى قرار گرفته، که متأسّفانه بعد از عمل دچار ضايعه شده است. بنا به تشخيص پزشک قانونى، بيمار در حال حاضر با توجّه به آسيب مغزى، و اختلال هوشيارى بدون برگشت، به سطح هوشيارى قلبى در وضعيّت نباتى به سر مى برد، و هيچ گونه ارتباطى با محيط اطراف ندارد، و کلّيّه حسّ ها، اعمّ از بينايى، شنوايى، صوتى، چشايى، جنسى و بويايى را از دست داده است. سازمان نظام پزشکى علّت حادثه را عدم امکانات و تجهيزات بيمارستان عنوان نموده، و مسؤوليّت حادثه را متوجّه دکتر بى هوشى و پرستار بهبودى و مسؤولين بيمارستان دانسته است. حال با توجّه به اين که مدّت چهار سال و چهار ماه است که بيمار در چنين وضعيّتى بسر مى برد، و امکان دارد تا چند سال ديگر نيز اين وضعيّت به طول بيانجامد، سوال اين است که آيا براى هر کدام از اعضا و منافع بايد ديه جداگانه پرداخت شود؟
جواب :
چنانچه مرگ مغزى سرانجام منتهى به مرگ قطعى شود يک ديه بيشتر ندارد، که در ميان کسانى که عامل آن بوده اند به نسبت تقسيم مى شود.
سوال 1241 :
هرگاه در اثر جنايت حسّ بويايى، يا شنوايى، يا چشايى، يا بينايى، يا گويايى، يا عقل از بين برود، و پس از پرداخت ديه مجنىّ عليه بهبود يابد (حسّ يا قدرت مورد نظر برگردد،) تکليف چيست؟
جواب :
احتياط واجب آن است که ديه را بازگردانند، و تبديل به ارش کنند.
سوال 1242 :
اتومبيل شخصى، که همراه با سرنشين ديگرى در حال مأموريّت بوده، در اثر بى احتياطى و سرعت زياد، با مانع وسط جادّه برخورد کرده، و صدمات عديده اى به شرح ذيل بر سرنشين همراه راننده وارد شده است:
1ـ شکستگى مهره هفتم گردن، و مهره چهارم سينه، که منجر به قطع نخاع کامل شده است (ضايعه دايم).
2ـ فلج کامل و دايمى هر دو اندام تحتانى (پاى راست و چپ).
3ـ عدم کنترل دايم ادرار (سلس دايمى بول).
4ـ عدم کنترل مدفوع.
5ـ عدم توانايى مقاربت به طور کامل.
6ـ فلج اندامهاى فوقانى (دست راست و چپ،) حدود هشتاد درصد.
7ـ بروز زخم «بستر» به علّت عدم توانايى حرکت و خوابيدن طولانى مدّت در بستر.
8ـ بروز عفونتهاى مکرّر ادرارى و کليوى که قابل عود مجدّد مى باشد.
9ـ تکرار زخم بستر و عفونتهاى کليوى و ادرارى و عوارض روانى ناشى از بسترى شدن طولانى. ضمناً طبق نظر کارشناسان، راننده خودرو را در اثر سرعت غير مطمئن و خستگى، مقصّر شناخته شده است. اکنون با توجّه به موارد فوق الذّکر لطفاً بفرماييد:
1ـ آيا بروز زخم که در اثر بسترى شدن در بيمارستان و عدم توانايى حرکت و خوابيدن طولانى حادث شده، ارش جداى از ديات معيّن شرعى دارد، يا چون اثر همان بيمارى هاى اصلى است، ارش مجزّا ندارد؟
جواب :
ظاهراً ارش جداگانه اى ندارد.
2ـ آيا عفونت هاى ادرارى و کليوى که به صورت مکرّر در اثر صدمات وارده بوجود مى آيد، داراى ارش جدايى است؟
جواب :
در صورتى که نتيجه سرايت صدمات مذکور باشد، ارش جداگانه اى دارد.
3ـ در فرضى که ضربه واحد در حادثه مذکور، باعث عدم کنترل ادرار و مدفوع به صورت دايمى شده، آيا هر کدام ديه و ارش جدايى دارد؟
جواب :
هر دو يک ديه دارد.
4ـ آيا قطع نخاع، که نوعاً منجر به فلج قسمتى از اعضا مى شود، و سبب ديه کامل انسان مسلمان است (مثل فلج اندامهاى تحتانى و فقدان کنترل ادرار و مانند آن) هر کدام ديه مستقل دارد؟
جواب :
احتياط آن است که در تفاوت ارش و ديه کامله با هم مصالحه کنند، و امّا آثارى که از آن حاصل مى شود، ديه جداگانه دارد.