ارش
سوال 1243 :
در مورد تعيين ارش صدمات وارده بر اعضا بفرماييد:
الف) آيا محاسبه ارش بايد نسبت به کلّ ديه همان عضو باشد، يا ديه کامل انسان؟
ب) در صورت محاسبه ارش نسبت به ديه کامل، آيا مقدار ارش صدمه وارده به عضو مى تواند بيش از ديه آن عضو تعيين گردد؟
جواب الف و ب: در صورتى که فقط ضررى به عضو وارد شده، نسبت به عضو محاسبه مى شود. و اگر فرضاً به کارآيى عضو ضررى نرسانده، ولى يک زيان کلّى به بدن رسانده، بايد نسبت به ديه کامل محاسبه شود; هر چند از ديه عضو بيشتر شود.
1ـ ارش دررفتگى کتف
سوال 1244 :
شخصى صدمه اى بر ديگرى وارد نموده، که استخوان دست او از طرف کتف دررفتگى پيدا کرده، و شکسته بند آن را در جاى خود قرار داده، و در مدّت بيش از يک ماه بهبود يافته، و به حالت اوّل خود برگشته است. لطفاً بفرماييد: ديه دررفتگى آن چقدر است؟ اگر بهبودى کامل پيدا نکرده باشد، ديه آن چقدر خواهد بود؟
جواب :
دررفتگى بدون شکستگى ديه ندارد، بلکه ارش دارد. در صورتى که منتهى به نقص عضو نشود ارش آن کمتر، و اگر منتهى شود ارش آن بيشتر است. و ارش بر معيار درصد خسارت به نظر طبيب حاذق متديّن تعيين مى شود.
2ـ ارش بافت نرم عصبى دست
سوال 1245 :
چنان چه بر اثر شکستگى استخوان دست، يا ساير اعضا که ديه معيّنى دارد، بافت نرم عصبى از بين برود. آيا علاوه بر ديه شکستگى، ارش نيز به مجنىّ عليه تعلّق مى گيرد؟ چنانچه شکستگى منجر به از بين رفتن بافت نرم عصبى شود، و آن عضو کارآيى اوّليه خود را از دست بدهد، و دچار عوارضى مثل لنگيدن شود، آيا مى توان علاوه بر ديه شکستگى، به نسبت عدم کارآيى آن عضو ارش در نظر گرفت؟
جواب :
چنانچه آن عضو به کلّى از کار بيفتد، ديه شلل که 32 ديه عضو است دارد. واگر به طور کامل از کار نيفتد، به همان نسبت از کار افتادگى از اين ديه محسوب مى شود.
3ـ ارش نقص حاصل از استخوان معيوب
سوال 1246 :
در مواردى که استخوان عضوى، مثل ساق پا، دچار شکستگى شده و به صورت معيوب جوش خورده، ديه خاصّى در نظر گرفته شده است. حال اگر در اثر اين عارضه، نقص عضوى نيز ايجاد شود، علاوه بر ديه تعيين شده جهت استخوان معيوب، تعيين ارش نقص عضو نيز موضوعيّت دارد؟
جواب :
هرگاه آن نقص عضو از لوازم عادى شکستن استخوان باشد، ارش اضافى ندارد; ولى اگر چيزى اضافه بر شکستن استخوان و جوش خوردن نادرست آن باشد، ارش دارد.
4ـ ارش پارگى مقعد
سوال 1247 :
اگر مردى با اکراه، يا اجبار، يا فريب، با مرد يا کودک نابالغى لواط کند، و موجب پارگى مقعد گردد; آيا اين جراحت ارش دارد؟
جواب :
چنين موردى مشمول ارش است; يعنى ديه کامل را براى کلّ آن محلّ در نظر مى گيرند، سپس ملاحظه مى کنند آسيب وارده چند درصد ايجاد نقصان کرده، و به همان نسبت ارش مى گيرند.
5ـ ارش نقص راه رفتن
سوال 1248 :
شکستگى استخوان، موجب نقص عضو (در راه رفتن) نيز شده است; آيا علاوه بر ديه مربوط به شکستگى، مى توان براى نقص آن ارش تعيين نمود؟
جواب :
احتياط واجب آن است که ارش نقص منفعت را نيز بپردازد.
6ـ ارش البکارة
سوال 1249 :
ازاله بکارت، ارش البکارة دارد يا مهرالمثل؟ در صورت دوّم، اگر بکارت دختر غير بالغى ازاله شود، مثلا بکارت دختر سه ساله اى در جريان تصادف از بين برود، محاسبه مهرالمثل نسبت به وى چگونه ممکن است؟ آيا در مهرالمثل، حدّاقلّ و حدّاکثرى وجود دارد، مثل اين که از مهر السّنة کمتر نباشد؟
جواب :
در افراد بالغ و مانند آن، معيار مهرالمثل است. و در دختران کوچک بايد ارش البکارة در نظر گرفته شود. ولى در صورتى که افراد بالغ از طريق تصادف و مانند آن چنين آسيبى ببينند، احتياط آن است که نسبت به تفاوت مهرالمثل و ارش البکارة مصالحه کنند. مهرالمثل با مراجعه به افرادى که همانند آن دختر از نظر سنّ وسال و منزلت اجتماعى و جهات ديگر هستند، در نظر گرفته مى شود. مثلا خواهران، خواهرزاده ها، دختر عمّه ها و دختر عموها، چنانچه از نظر عرفى شبيه هم باشند، با يکديگر مقايسه مى شوند.
سوال 1250 :
زنى در اثر تفخيذ اجبارى حامله شده، و بر اثر وضع حمل بکارت وى زائل گشته است. آيا ديه، يا ارش البکارة، يا مهر المثل، به وى تعلّق مى گيرد؟
جواب :
تنها مهر المثل تعلّق مى گيرد.
سوال 1251 :
آيا بين ازاله ناقص و کامل فرق است؟ پزشکى قانونى، پرده بکارت را به 12 ناحيه، که اصطلاحاً به آن ساعت مى گويند، تقسيم کرده، که از 1 شروع و به 12 ختم مى گردد. پزشکان در گواهيهاى خود مثلا مى نويسند: «پارگى در ساعت 5 و 6 وجود دارد.» به نظر مى رسد که بايد ديد آيا پرده بکارت ناقص داراى ارزش است؟ مثلا اگر کوزه اى بشکند خواه از يک قسمت بشکند، يا از چند قسمت، ديگر ارزش ندارد. امّا اگر پارچه اى پاره شود، اگر از يک قسمت پاره شود، باقيمانده آن داراى ارزش است. حال بايد ديد که پرده بکارت از مثال اوّل است، يا دوّم؟
جواب :
در هر حال مهر المثل تعلّق مى گيرد.
سوال 1252 :
آيا زناى به عنف نسبت به غير باکره، مهر المثل دارد؟
جواب :
آرى مهر المثل دارد.
سوال 1253 :
در مواردى که براى ازاله بکارت مهر المثل تعيين شده، مثل موردى که با انگشت ازاله بکارت گردد، چنانچه ميزان مهر المثل از ديه کامله يک زن بيشتر باشد، آيا مجنىّ عليها به ميزان ديه کامله استحقاق دارد، يا زائد بر ديه هم قابل مطالبه است؟ همانند موردى که هرگاه کسى موى زنى را از بين ببرد، ولى دوباره برويد، مقرّر شده اگر مهر المثل بيشتر از ديه کامل باشد، فقط به مقدار ديه بپردازد. در مورد سوال چگونه است؟
جواب :
بيش از ديه استحقاق ندارد.
سوال 1254 :
پسر و دخترى با يکديگر رابطه نامشروع برقرار کرده، و در نتيجه بکارت دختر زائل شده است. لطفاً به سوالات زير پاسخ دهيد:
1ـ اگر عمل با رضايت دختر و بدون اغفال صورت گرفته باشد، حکم مسأله چيست؟
جواب :
در فرض مسأله، ارش البکارة يا مهر المثل تعلّق نمى گيرد.
2ـ اگر عمل با رضايت ولى با اغفال دختر همراه بوده باشد، آيا ارش البکارة تعلّق مى گيرد؟
جواب :
چنانچه منظور از اغفال اين است که رضايت به مادون آميزش داده، ولى او آميزش کرده، بايد مهر المثل او را بدهد. و اگر منظور از اغفال اين است که پسر به او اطمينان داده که ازاله بکارت نخواهد شد، بايد ارش البکارة بپردازد.
سوال 1255 :
لطفاً در خصوص ارش البکارة، در دو فرض بلوغ و عدم بلوغ زانيه، بفرماييد:
1ـ آيا زانيه در موارد ذيل مستحقّ ارش البکارة مى باشد؟
2ـ زنا با رضايت و ميل وى انجام شود.
3ـ زنا در اثر اکراه يا عنف واقع گردد.
4ـ زنا با فريب وى، مبنى بر وعده قطعى ازدواج و مانند آن، انجام پذيرد.
جواب :
در صورت بلوغ و رضايت، ارش بکارت و مهر المثل مشروع نيست. و در صورت عنف، يا عدم بلوغ، مهر المثل ثابت است. و با وجود مهر المثل، نوبتى به ارش بکارت نمى رسد.
سوال 1256 :
اگر ازاله بکارت دختر با انگشت، يا شىء ديگر صورت گيرد، حکم ارش البکارة چيست؟ آيا رضايت يا عدم رضايت وى در حکم تأثيرى دارد؟
جواب :
مهر المثل تعلق مى گيرد. ولى در صورت رضايت دختر، احتياط مصالحه است.
سوال 1257 :
چنانچه مردى يک بار اقرار به زنا کند، آيا مى توان او را به پرداخت ارش البکارة، يا مهر المثل (در صورت تحقّق شرايط آن،) محکوم کرد؟
جواب :
احتياط واجب آن است که اگر اقرار به تحقّق زناى به عنف، يا ازاله بکارت به عنف کرده باشد، مهر المثل را بپردازد.
سوال 1258 :
اگر زانيه باکره از زانى بخواهد به قدرى دخول شود که ازاله بکارت نشود، ولى زانى عمداً يا سهواً موجب ازاله شود، آيا ضامن ارش البکارة يا چيز ديگرى هست؟
جواب :
ضامن مهر المثل است.