کالبد شکافى و تشريح
سوال 1459 :
امروزه کالبد شکافى داراى اهميّت فراوانى است، و مراکز مهمّ علمى و پژوهشى در اين زمينه مشغول فعاليّت هستند که عمدتاً براى اثبات نسب، کشف جرم، و هر هدف عقلايى ديگر، يا صرفاً به قصد آموزشهاى پزشکى، اجسادى را کالبد شکافى مى نمايند. لطفاً نظر مبارک خود را در مورد جواز، يا عدم جواز اين کار مرقوم فرماييد.
جواب :
کالبد شکافى ذاتاً جايز نيست، جز در مواردى که هدف مهمّ دينى و اجتماعى بر آن مترتّب شود، که تحت قاعده اهمّ و مهم قرار گيرد.
سوال 1460 :
احترام ميّت مسلمان در صحنه قتل، يا در سالن تشريح، عمدتاً مورد توجّه قرار نمى گيرد، و از طرفى، در جهت ارتقاى دانش پزشکى، و کشف علمى جرم، و بررسى صحنه قتل، و احقاق حق، تشريح ضرورى به نظر مى رسد. در اين صورت تکليف چيست؟
جواب :
شرايط سه گانه جواز تشريح را براى مقاصد پزشکى، در آخر رساله توضيح المسائل نوشته ايم.
سوال 1461 :
امروزه نظريّه پزشکى قانونى به عنوان يکى از طرق مطمئن در مسائل قضائى به شمار مى رود، و از جمله وظايف آنها تشخيص علّت تامّه مرگ است، که در اکثر موارد اين کار فقط با کالبد شکافى مقدور است، و با انجام اين عمل حقيقت کشف، و احقاق حق مى گردد. لطفاً نظر مبارک را پيرامون اين مسأله بيان فرماييد؟
جواب :
هرگاه احقاق حقوق مهمّه متوقّف بر کالبد شکافى باشد مانعى ندارد.
و بعضى ديگر رضايت ندهند، يا ميّت بر عدم تشريح وصيّت کرده باشد، تکليف چيست؟
جواب :
هرگاه تشريح جهت احقاق حقوق اولياى دم باشد، و آنها حاضرند از حق خود بگذرند و تشريح نشود، نبايد تشريح کرد. ولى اگر پيشگيرى از يک مشکل مهمّ اجتماعى متوقّف بر آن باشد، رضايت آنها شرط نيست.
سوال 1463 :
تشريح بدن جنين چه حکمى دارد؟ بر فرض جواز، آيا ديه دارد؟
جواب :
در صورتى که براى پيشرفت علم جهت حفظ جان مسلمين ضرورتى داشته باشد تشريح جايز است، و ديه هم ندارد.
سوال 1464 :
آيا خريد و فروش ميّت مسلمان جهت تشريح، در جايى که کافر در دسترس نباشد، جايز است؟
جواب :
هرگاه آن تشريح براى فراگرفتن علم پزشکى جهت جان مسلمين ضرورت داشته باشد، و از غير اين راه دسترسى نداشته باشيد، مانعى ندارد.
سوال 1465 :
برخى از اساتيد براى فراهم ساختن استخوان جهت تشريح، نمره در نظر مى گيرند. آيا براى چنين کارى تشريح استخوانهاى مکشوفه از قبرستان جايز است؟ آيا در اين جهت، ميان قبرهاى قديمى و جديد، استخوانهاى زيرزمين و آنچه در سطح قرار گرفته، زن و مرد، تفاوتى وجود دارد؟
جواب :
هيچ کدام جايز نيست.
سوال 1466 :
نگاه کردن به دستگاه تناسلى مردان و زنان ميّت در حال تشريح چه حکمى دارد؟ آيا اين حکم در مورد بدن مسلمانان و غير مسلمانان يکسان است؟
جواب :
جز در موارد ضرورت جايز نيست; و فرقى در ميان آنها نيست.
سوال 1467 :
جدا کردن اعضاى مرده چه حکمى دارد؟ آيا در اين حکم فرقى ميان رضايت قبلى و عدم آن، يا رضايت ولى و عدم رضايت وى، تفاوتى وجود دارد؟
جواب :
جز در موارد ضرورت براى تشريح، با شرايطى که در مسأله 2449 رساله توضيح المسائل گفته ايم، يا در مواردى که معالجات ضرورى أحيا بدون آن ممکن نيست، جايز نمى باشد