ارث زوجين
سوال 1337 :
اگر شوهر قسمتى از ثلث اموالش را به همسرش هبه کند; مشروط بر اين که بعد از مرگ شوهر از هشت يک خود صرف نظر کند، آيا زوجه مى تواند بعد از مرگ زوج درخواست هشت يک کند؟
جواب :
زوجه بايد به شرطى که با او شده عمل نمايد و اگر به شرط عمل ننمايد هبه از سوى ورثه قابل فسخ است.
سوال 1338 :
آيا سرقفلى زمين و مغازه قابل فروش است؟ آيا زوجه از آن ارث مى برد؟
جواب :
سرقفلى زمين و مغازه حکم زمين را ندارد و همسر از آن ارث مى برد،
سوال 1339 :
شخصى از دنيا رفته و وارث او پدر و مادر و همسرش مى باشند، در اين جا اين سوالات مطرح مى شود:
الف) آيا زن علاوه بر جهيزيّه خود، مالک زيورآلات و طلاجاتى که شوهر مرحومش براى او خريده نيز مى باشد؟
جواب :
زيورآلات معمولاً ملک زن است; مگر اين که شوهر تصريح کرده باشد که به عنوان امانت نزد اوست.
ب) آيا بدهى متوفّى از کلّ ماترک، منقول و غير منقول، پرداخت مى شود يا فقط از منقول داده مى شود؟
جواب :
بدهى از کلّ ماترک پرداخت مى شود.
جواب :
آيا وسايل خانه، که از طرف بستگان اهدا مى شود، مال شخص زن مى شود، يا جزء ماترک است؟
جواب :
وسايلى را که براى زن آورده اند مال زن مى باشد، و وسايلى که براى مرد آورده اند مال اوست و اگر کسانى قصد هر دو کرده اند مال هر دوست.
سوال 1340 :
شخصى در زمان حيات خود، صاحب قطعه باغى بوده است. ده سال پس از فوت نامبرده قطعه باغ مزبور در طرح ساخت و ساز شهرى و در مسير خيابان قرار گرفته است و شهردارى معادل آن، زمينى داده است، حال زمين مزبور به فروش رفته است، با توجّه به برگ حصر وراثت که يک هشتم اموال منقول و بهاى اعيانى غير منقول سهم زن قيد گرديده و سند مالکيت زوجه نيز بر اين اساس تنظيم شده، آيا زوجه آن مرحوم در ثُمن (81) زمين که به جاى درخت باغ داده اند ذيحق مى باشد، يا ثُمن بهاى اعيانى زمان بعد از فوت شوهرش ملاک مى باشد و او ذيحق نيست؟
جواب :
آن زن مالک ثُمن بهاى اعيانى در زمان فوت است و اگر با گذشت زمان قيمت اعيانى بالا رفته و زمين مزبور به عنوان قيمت آن پرداخت شده است، زن در آن زمين سهيم است.
سوال 1341 :
شخصى از دنيا رفته است. وارث او همسر و دو برادرزاده و يک خواهرزاده اش مى باشند. ترکه او عبارت است از آب، ملک و رودخانه; لطفاً نحوه تقسيم ارث را بيان فرماييد.
جواب :
همسر او از زمين چيزى نمى برد; ولى اگر ساختمان و مانند آن دارد از قيمت آنها ارث مى برد(به مقدار يک چهارم مال)، بقيّه در ميان برادرزاده ها و خواهرزاده تقسيم مى شود. برادرزاده ها دو سهم و خواهرزاده يک سهم مى برند، اين در صورتى است که همه از يک پدر و مادر باشند، بعلاوه زن از آب رودخانه هم سهم مى برد.
سوال 1342 :
زنى در زمان حيات شوهر مهريّه اش را مطالبه نکرده است، آيا پس از فوت شوهرش مى تواند مطالبه نمايد؟ در صورتى که بايد پرداخت شود، آيا در مرتبه ديون است يا خير؟ و در صورتى که در مرتبه ديون است، آيا بر ساير ديون مقدّم است؟
جواب :
مهريّه مانند ساير ديون و همرديف آنهاست و بايد از اصل ترکه پرداخت شود.
سوال 1343 :
اگر زنى که در حالت حيات مهريّه اش را مطالبه نکرده فوت کند، آيا ورثه اين زن مى توانند مهريّه او را از شوهر مطالبه کنند، اگر شوهر هم مرده باشد حکم مسأله چيست؟
جواب :
همانطور که در بالا اشاره شد مهريّه مانند ساير ديون است و به ارث منتقل مى شود، و ورثه مى توانند آن را مطالبه کنند.
سوال 1344 :
آيا زوجه از سرقفلى املاک موقوفه ارث مى برد؟
جواب :
زوجه از سرقفلى ارث مى برد، چه در املاک موقوفه و چه در غير موقوفه.
سوال 1345 :
هرگاه مردى از دنيا برود و ورّاث وى عبارت باشد از يک زوجه و چند فرزند صغير و کبير، و از متوفّى يک واحد مسکونى به عنوان ماترک باقى مانده باشد، با عنايت به اين که زوجه حقّى نسبت به عين ابنيه نداشته و فقط در قيمت آن سهيم مى باشد، آيا قبل و بعد از پرداخت حقّ زوجه، نامبرده مى تواند به سکونت در آن منزل ادامه دهد، يا منوط به اذن ساير ورّاث مى باشد؟
جواب :
بايد ساير ورثه اجازه دهند.
سوال 1346 :
شوهر در ضمن عقد تعهّد مى دهد که پس از عروسى و آمدن زوجه به خانه او، چند يا چندين قلم کالا و چيز ديگرى به عنوان جهيزيّه، براى همسرش خريدارى نمايد. بعد از عروسى و قبل از اين که شوهر به تعهّد خود عمل نمايد همسرش فوت مى کند. اگر ساير ورثه اين زن از طريق دادگاه زوج را ملزم به انجام تعهّد نمايند، آيا خود شوهر نيز جزء ورّاث زنش مى باشد و از جهيزيّه اى که مى خرد، ارث مى برد؟
جواب :
سهم الارث دارد.
سوال 1347 :
فردى که نظامى بوده، بر اثر جدال و نزاع خانوادگى، با پدرزنش درگير شده است. پدر زن به طرف اسلحه داماد دست دراز کرده و قصد استفاده از اسلحه را داشته است; او براى اين که پدر زنش دست از جدال و نزاع بردارد، ابتدا دو تير هوايى شليک مى کند، سپس به علّت اين که پدرزن دور نشده، بلکه با چوبدستى به طرف او و اسلحه اش نزديک مى شود، به طرف دست پدرزنش شليک مى کند که ناگهان همسرش به حمايت از پدرش درمى آيد و در اين ميان اشتباهاً کشته مى شود. قاتل از اين همسر، داراى پسرى دو ساله است و متوفّيه پدر و مادر هم دارد. در اين مورد سهم همسر، پسر، پدر و مادر متوفّيه را بطور دقيق مشخّص نماييد.
جواب :
يک ششم ديه کامله به پدر و يک ششم ديه کامله به مادر و بقيّه به فرزند مى رسد و چيزى از ديه به شوهر نمى رسد; خواه ديه قتل خطا باشد يا ديه قتل عمد، که گاه به جاى قصاص توافق بر آن مى شود.