ارث زوجين
سوال 1113 :
شخصى با کاميون خود به جبهه رفته، هم خودش شهيد شده و هم کاميون او نابود گرديده است، سپس دولت عوض کاميون را به خانواده شهيد داده است، آيا همسر شهيد مى تواند سهم الارث خود را از آن ادعا کند؟
جواب :
اگر آوردن کاميون به جبهه به امر دولت بوده يابه ضمانت او (هرچند ضمانت جنبه عام داشته باشد نه در خصوص اين شخص) همسر شهيد يک هشتم از کاميون را به ارث مى برد و اگر شخص مزبوربا ميل خود و بدون امر و ضمانت دولت اقدام به چنين کارى کرده،بايد از مسؤولين ذى ربط پرسيد که هدف آنها تنها کمک کردن به فرزند شهيد بوده يا همسر او را هم شامل مى شود و نيز بايد سوال کرد که آيا اين هديه به نسبت سهم الارث است يا بيشتر و کمتر؟
سوال 1114 :
چگونگى ارث زن و شوهر را از همديگر در صورتى که وارث ديگرى نباشد، بيان فرماييد؟
جواب :
هرگاه زوج يا زوجه از دنيا برود و وارث ديگرى نباشد، اگر زوجه از دنيا برود تمام مال از آن زوج است و اگر زوج از دنيا برود يک چهارم مال از آن زوجه و بقيه به امام(عليه السلام) تعلّق مى گيرد.(1)
سوال 1115 :
زن اوّل زيد در وقت وضع حمل مرده و بچّه او هم به فاصله کمى از دنيا رفته است. بعد از يک سال دختر يکى از اقوام را گرفته است و بيست سال هم زندگى نموده اند و از اين زن دوّم اصلا اولاد ندارد و فعلا شوهر مرده است، ارث زن چگونه است؟
جواب :
هرگاه شوهر هيچ فرزندى در زمان مرگ نداشته باشد يک چهارم اموال او به همسرش مى رسد (غير از زمين) بقيّه متعلّق به ورثه ديگر است.
سوال 1116 :
آيا زن، از آب قنات يا چاه ارث مى برد؟
جواب :
فقط از آن مقدار آبى که درحال مرگ شوهر در آن موجود است ارث مى برد.
سوال 1117 :
آيا مهريه زن جزء ترکه اوست و اگر جزء ترکه اوست آيا شوهر مى تواند به نسبت سهم الارث خود از آن، کسر و مانده مهريه را به ساير ورثه زن (زوجه خود) پرداخت نمايد؟
جواب :
آرى جزء ترکه اوست و مانند ساير اموال تقسيم مى شود.
سوال 1118 :
آيا در ازدواج دائم، مرد مى تواند ضمن عقد با همسرش شرط کند که اگر زن وارث مرد واقع شد، ارث خودش را به فرزند آن مرد که از زوجه مرحومه او باقى مانده است ببخشد و هبه کند؟
جواب :
با توجّه به اين که اين شرط کاملا مبهم است خالى از اشکال نيست.
سوال 1119 :
آيا زوجه از پولى که عوض ديه خون شوهر گرفته حقّى دارد و چه مقدار؟
جواب :
آرى، از آن مانند ساير اموال ارث مى برد.
سوال 1120 :
شوهر اين جانب فاطمه، در سال 63 فوت کرده است، با توجّه به 1ـ باغات پسته 2ـ سه واحد منزل مسکونى که سند آنها به نام آن مرحوم است. 3ـ تراکتور با تمام وسايل 4ـ چاه و پمپ و ساختمان موتورخانه و امتياز آب و برق و پروانه چاه. 5ـ اموال منقول و وسايل خانه. با توجّه به مطالب فوق الذّکر لطفاً به سوالات زير جواب دهيد:
الف) آيا بنده از اين اعيانى حقّى دارم و اگر دارم به چه صورت مى باشد؟
ب) با توجّه به اين که در طول 13 سال ارثيه مرا نداده اند، آيا درآمد اين چند سال به من تعلّق مى گيرد؟
جواب :
آيا در دادن ارثيه، قيمت روز پرداخت ملاک مى باشد يا قيمت روز مرگ ميّت و اگر قيمت روز مرگ ميّت ملاک است، آيا تورّم اين چند سال محاسبه مى شود؟
جواب :
الف) يک هشتم از قيمت اعيانى و يک هشتم اموال منقول به هر دو زن مى رسد که به طور مساوى ميانشان تقسيم مى گردد.
ب) نسبت به درآمد اموال منقول بايد منافع اين مدّت را بپردازند و احتياط آن است که نسبت به اعيانى نيز همين کار را بکنند.
جواب :
قيمت يوم الادا ملاک است.
1. جواهر، جلد 39; وسايل الشيعه، جلد 17، باب ميراث الازواج