ارث گروه اوّل

ارث گروه اوّل

سوال 1102 :

آقاى احمد با خانمى به نام فاطمه ازدواج دائم کرد و مهريّه يک ميليون تومان تعيين شد که مبلغ دويست هزار تومان آن نقداً پرداخت شد و براى باقيمانده چکى به مبلغ هشتصد هزار تومان توسّط احمد در وجه فاطمه نوشته شد و آن چک به طور امانت تحت شرايطى نزد اين جانب است. آن خانم پس از چندى فوت کرد و آن مرحومه از شوهر اوّل خود که هم اکنون زنده است يک دختر دارد که با پدرش زندگى مى کند. پدر مرحومه پيشنهاد کرده که چک آقاى احمد که در وجه مرحومه است به خود ايشان مسترد شود لازم به تذکّر است که پدر و مادر مرحومه زنده اند و مرحومه تعدادى خواهر و برادر نيز دارد، با توجّه به اين مقدمه به سوالات زير پاسخ دهيد:

الف) وارثين اين مرحومه چه کسانى هستند؟

ب) از اين چک سهم آن دختر مرحومه که هم اکنون با پدر مرحومه زندگى مى کند چقدر است؟

جواب :

آيا شرعاً مى توانم چک را به پدر آن مرحومه بدهم که ايشان به همسر آن مرحومه ببخشد؟

د) از نظر شرعى تکليف بنده با در اختيار داشتن چک و شرايطى که آنها نوشته اند و داور بودن من چيست؟

جواب :

الف) وارث او پدر و مادر و آن يک دختر است (در صورتى که بچه ديگرى از آن زن وجود نداشته باشد) و همچنين همسر او، همسرش يک چهارم مال او را به ارث مى برد و باقيمانده به صورت زير تقسيم مى شود. پدر و مادر هرکدام يک پنجم را مى برند و آن دختر سه پنجم را مى برد.

ب و ج) وجه آن چک متعلّق به همه ورثه است و پدر تنها مى تواند حقّ خود را ببخشد و شما نمى توانيد چک را در اختيار فرد خاصّى بگذاريد، بايد در اختيار همه قرار دهيد.

د) شما بايد به همه ورثه خبر دهيد تا تکليف چک را روشن کنند.

سوال 1103 :

اخوى اين جانب، دوازده سال قبل در جنگ، مفقودالاثر گرديده و در آن زمان مشخص نبود که شهيد است يا اسير و اکنون پس از دوازده سال، شهادت او مسلّم و محرز شده است. اين شهيد همسر داشته، امّا فرزند ندارد، استدعا دارد به سوالات ذيل پاسخ فرماييد:

الف) حقوق اين شهيد در طول اين دوازده سال به طور کامل و يک جا توسط همسر او گرفته و خرج شده است، آيا تمام اين حقوق از او بوده است يا اين که چيزى از آن به عنوان ارث به پدر و مادر و برادر و خواهر آن شهيد مى رسد؟

جواب :

حقوق او متعلّق به همسر او بوده است

ب) اکنون که شهادت او مسلّم شده است مقدارى پول به عنوان پول خون يا غرامت، توسط اداره اى که آن شهيد در آن کار مى کرده داده مى شود، اين پول متعلّق به چه کسى است؟

جواب :

متعلّق به همه ورثه است، مگر اين که آن اداره مصرف خاصّى براى آن تعيين کند.

جواب :

با توجّه به اين که وى در سال 61 شهيد شده و خبر شهادتش در سال 73 آمده است و از طرفى پدر آن شهيد در سال 66 مرحوم شده، آيا پدر شهيد از شهيد ارث مى برد يا شهيد از پدر خود ارث مى برد؟

جواب :

پدر از اموال او ارث مى برد ولى از پولى که دولت داده ارث نمى برد.

د) دو سال قبل از آن که شهادت آن شهيد محرز شود، همسر او از بنياد شهيد تقاضاى طلاق نموده و رئيس بنياد شهيد طبق ضوابطى او را طلاق شرعى داده است، آيا اين همسر از آن شهيد ارث مى برد و آيا از پول خون ارث مى برد يا نه؟ و آيا در مدّت اين دو سال حق داشته است که حقوق شهيد را بگيرد و خرج کند؟

جواب :

چنانچه دولت با علم به طلاق او پول و حقوق به او مى داده جايز است بگيرد امّا اگر به شرط عدم طلاق حقوق مى داده، گرفتن پول مزبور براى او جايز نبوده است ولى به هر حال از اموال شهيد ارث مى برد و همچنين از پول خون.

سوال 1104 :

اين جانب دخترى هستم شانزده ساله که از بدو تولّد، مادرم فوت نموده و بعد از گذشت يک سال از ازدواجم پدرم را نيز از دست دادم. ماترک پدرم شامل يک باب منزل مسکونى چهار طبقه در تهران مى باشد که در يکى از طبقات آن يکى از همسرانش سکونت دارد و بقيّه به اجاره داده شده است و همچنين مستمرى از طرف اداره دولتى دريافت مى گردد. ساير ورثه پدرم عبارتند از مادر پدرم و دو همسر که يکى داراى سه فرزند دختر و ديگرى داراى دو فرزند (يکى پسر و يکى دختر) مى باشند. لطفاً سهم مرا ازجهت اجاره ساختمان ارث مرقوم فرماييد. لازم به توضيح است که در طول سه سال فوت پدرم تا کنون هيچ گونه وجهى دريافت ننموده ام.

جواب :

ارث پدر در فرض بالا به 24 سهم تقسيم مى شود، سه سهم آن، سهم دو همسر است که به طور مساوى ميان آنها تقسيم مى شود و چهار سهم، سهم مادر است و 17 سهم باقيمانده به هفت قسمت تقسيم مى شود، دو قسمت آن متعلّق به پسر وپنج قسمت در ميان دختران به طور مساوى تقسيم مى گردد ولى توجّه داشته باشيد همسران، از زمين خانه و مغازه يا زمينهاى زراعتى ارث نمى برند، تنها از قيمت ساختمان و همچنين اموال منقول ارث مى برند و در مورد مال الاجاره نيز همين طور است.

سوال 1105 :

شخص متوفّى پدر و مادر و زوجه غير مدخوله دارد، نحوه تقسيم ارث را بيان فرماييد؟

جواب :

زوجه يک چهارم مى برد و باقيمانده سه قسمت مى شود دو قسمت رابه پدر مى دهند يک قسمت را به مادر واگر ميّت حداقل دو برادر يا چهار خواهر يا يک برادر و دو خواهر داشته باشد (در صورتى که پدر آنان با پدر ميّت يکى باشد) باقيمانده، شش قسمت مى شود يک قسمت، به مادر و پنج قسمت به پدر مى رسد.

سوال 1106 :

در يک منطقه از مناطق کشمير رسم مردم مسلمان اين گونه است که پسرها هميشه همراه پدر و در خانه او زندگى مى کنند. هنگامى که پدر از دنيا مى رود تمام اموال پدر در اختيار پسرها قرار مى گيرد، امّا دخترها که در خانه شوهران خود زندگى مى کنند سهم ارث خود را از برادرانشان مطالبه نمى کنند، بلکه اغلب به برادران خود مى بخشند، بعضى هم تا خودشان زنده هستند با رضايت در اختيار برادران مى گذارند، بعد از فوت خواهران و برادران، اولاد خواهران از اولاد برادران حصّه مادرشان را مطالبه مى نمايند و مى گويند: مادران ما حصّه خودشان را به پدران شما نبخشيده بودند بلکه به عنوان اباحه گذاشته بودند و اولاد برادرها هم نمى دانند که عمّه هايشان حصّه خود را به پدران آنها بخشيده بودند يا به صورت اباحه گذاشته بودند، تکليف اولاد برادران چيست؟

جواب :

هرگاه بخشش آن اموال به برادرها ثابت نشود بايد سهم خواهرها به ورثه آنها داده شود.