ارث زوجين
سوال 1776 :
شخصى از دنيا رفته و غير از زوجه اش وارث ديگرى ندارد. حکم اموال او چگونه است؟
جواب :
41 از منقولات و همينطور 41 از قيمت ساختمان و درخت و زراعت به زوجه مى رسد. و بقيه ترکه بنابر اقوى مال امام زمان(عج) است، که فعلا بايد به فقيه جامع الشرايط تحويل دهند.
سوال 1777 :
آيا زوجه از سهم آب کشاورزى ارث مى برد؟
جواب :
ظاهر اين است که زوجه ارث نمى برد.
سوال 1778 :
آيا در تقسيم اموال ميت مرد، زوجه او که مرده است ارث مى برد؟
جواب :
چنانچه زوجه پس از فوت زوج فوت کرده باشد، ارث مى برد. و از او به ورثه او منتقل مى شود.
سوال 1779 :
اگر زنى فوت کند و شوهرش از او ارث ببرد، آيا در صورت فوت شوهر همسر ديگر او از اين اموال ارث مى برد؟
جواب :
بلى ارث مى برد.
سوال 1780 :
زن و مردى با هم ازدواج مى کنند و هردو کار مى کنند و در زندگى با هم سهيم بوده اند. حال زوج فوت کرده است. آيا زوجه غير از سهم الارث، حق ديگرى هم دارد؟
جواب :
اگر زن مزد کار خود را مجاناً در اختيار شوهر نگذاشته باشد، تنها همان مقدار را حق دارد. مگر اينکه به شوهر وکالت داده باشد به اندازه سهم او در خانه و مغازه و... شريک باشد. که در اين صورت به اندازه سهم خود مالک است و اين مقدار ارتباطى با ارث ندارد.
سوال 1781 :
شخصى با اخذ مجوّز از اداره کشاورزى مبادرت به حفر چاه کرده و با استفاده از آب چاه به کشت و زرع مشغول بوده است. اينک آيا زوجه متوفى نيز از چاه و آب آن ارث مى برد يا خير؟
(صفحه467)
جواب :
زوجه از اصل چاه و آبى که به تدريج از آن استخراج مى شود ارث نمى برد; ولى از قيمت موتور آب و لوله هاى نصب شده و ساختمان موتور خانه ارث مى برد.
سوال 1782 :
آيا زن از ميوه درختهايى که از قيمت آن ارث مى برد سهم مى برد، يا خير؟
جواب :
از ميوه هايى که در زمان فوت وجود دارد ارث مى برد، ولى از ميوه هايى که بعداً پيدا مى شود، ارث نمى برد.
سوال 1783 :
آيا ورثه مى تواند پول (قيمت هوايى و درخت) سهم الارث زوجه را بدون رضايت زوجه به او بدهند.
جواب :
بلى مى تواند.
سوال 1784 :
زوجه مقتول آيا از عين زمين يا ساختمان که به عنوان ديه و خون بها داده شده است، ارث مى برد يا نه؟
جواب :
بلى، از عين آن ارث مى برد.
سوال 1785 :
خانمى سى سال قبل با فوت شوهرش مالک يک هشتم اعيانى تعدادى درخت گردو و متفرقه در دو پلاک زمين مشجّر گرديده، و در اين مدت حاضر به تقويم و دريافت بهاى سهم الارث خود نشده، و هر ساله يک هشتم از محصول سردرختى را برده است، متمنى است در موارد ذيل حکم شرعى را بيان فرماييد:
1 ـ نحوه تقويم اشجار و پرداخت بهاى يک هشتم اعيانى به چه طريق مى باشد؟ آيا درختها به قيمت زنده که در محلّ خود باقى بماند بايد قيمت شود، يا قيمت درختى که بايد ريخته شود؟ و نيز زمينى که درخت در فضاى آن قرار دارد، مشمول يک هشتم خواهد بود يا خير؟
2 ـ خانم مذکور مى تواند از فروش سهم يک هشتم امتناع کند، و به مالکيّت خود ادامه دهد، که در نتيجه هرگونه عمران و غرس اشجار ديگر در زمين متوقف باشد، و هر ساله يک هشتم از محصول را ببرد، يا بايد به قيمت عادله بفروشد؟ و اگر حاضر براى فروش نشود تکليف چيست؟
(صفحه468)
3 ـ آيا خانم مالک بهاى يک هشتم اعيانى درختها به قيمت امروز است که نموّ بيشترى نموده، يا قيمت سى سال قبل که شوهرش فوت کرده؟
جواب 1 ـ در مورد سوال، با فرض وجود ولد براى شوهر، زوجه يک هشتم از اموال منقول و يک هشتم از قيمت بنا و اشجار را به قيمت روز موت زوج، از زوج خود ارث مى برد. و اگر هنگام موت شوهر اشجار بهره و ثمره موجودى داشته باشد، از عين آن بهره و ثمره نيز يک هشتم ارث مى برد. و اما از بهره و ثمره سالهاى بعد بکلّى ارث نمى برد. و چنانچه ورثه ميّت رضايت ندهند بايد عوض هرچه را که برده به ورثه برگرداند. و در صورتى که ورثه، در آن زمان، قيمت اشجار و بنا را به زن نداده باشند، الآن بايد قيمت همان روز را بدهند، نه قيمت امروز را. و اشجار آن روز نيز با قيمت آن روز با فرض بقا، قيمت شود. و خود زمين را نبايد قيمت کرد، چون زوجه از زمين ارث نمى برد. نه عيناً و نه قيمتاً.
جواب 2 ـ زن مالک يک هشتم عين اشجار نيست، تا اختيار فروش در دست او باشد. و سهم او يک هشتم از قيمت اشجار است. و حق امتناع از گرفتن قيمت را ندارد.
جواب 3 ـ مالک قيمت همان سى سال قبل است.
سوال 1786 :
مردى با زن شوهردار رابطه نامشروع داشته و عمل منافى عفّت انجام مى داده، اين زانى و زانيه شوهر را مى کشند، و شبانه نعش او را مفقود مى کنند، پس از اقرار و اعتراف زانى و زانيه، زن محکوم به حبس ابد مى شود، آيا اين زن که ممسک در انجام قتل بوده و محکوم به حبس ابد شده، از مال شوهر مقتول ارث مى برد يا خير؟
جواب :
در فرض مسأله، اگر زن شريک در قتل بوده ارث نمى برد. و اگر شريک نبوده و فقط نگاه داشته، بنابر احتياط واجب يا ساير ورّاث در سهم الارث تصالح کنند.
سوال 1787 :
شخصى در اثر تصادف با ماشين فوت کرده است. و راننده ماشين خودش صاحب ماشين است با رضايت ورثه، وجهى بعنوان خون بهاى مقتول داده است، آيا زن هم نسبت به هشت يک خود، از اين وجه، حق دارد يا نه؟
(صفحه469)
جواب :
بلى، زن نيز از ديه ارث مى برد.
سوال 1788 :
شخصى فوت کرده و وارثان او عبارتند از همسر و مادر و چند پسر و دختر، لطفاً در ميراث آنها بفرماييد اول سهم الارث همسر جدا مى شود يا سهم الارث مادر؟
جواب :
در فرض سوال تقدمى در بين نيست و سهم الارث همسر متوفى 81 از اموال منقول و قيمت هوايى مى باشد و سهم الارث مادر 61 کل اموال مى شود و بقيه بين دختر و پسر طبق احکام ارث تقسيم مى شود. مثلا اگر اموال ميت 000/100 تومان نقد باشد، سهم الارث زن 500/12 تومان و سهم الارث مادر 667/16 تومان مى شود و بقيه طورى تقسيم مى شود که هر پسر دو برابر دختر ارث ببرد.