ارث گروه اوّل
سوال 1329 :
خانمى دار فانى را وداع نموده است، مرحومه داراى خواهرى ابوينى و نبيره پسرى مى باشد، ماترک آن مرحومه را بين خواهر مرحومه و اولاد اولادش تقسيم نموده اند. آيا تقسيم مذکور شرعاً صحيح است؟ در صورتى که صحيح نيست چگونه بايد تقسيم کرد؟
جواب :
مادام که نوه يا نبيره وجود دارد نوبت به خواهر نمى رسد و تمام مال بايد به نوه و سپس به نبيره داده شود.
سوال 1330 :
شخصى در امارات عربى بر اثر تصادف فوت کرده، پدر و مادر متوفّى در حال حيات بوده و متوفّى مجرّد بوده و اولاد ندارد. مدّت يک سال بعد پدرش فوت کرده و 20 روز بعد از فوت پدر، ديه متوفّى وصول شده است. آيا بعد از فوت پدر، پول ديه به پدر مى رسد يا مادر يا هر دو ، در صورتى که مادر حاجب هم دارد؟ سهم الارث هر يک را بيان فرماييد.
جواب :
به فرض وجود حاجب ديه به شش قسمت تقسيم مى شود، پنج قسمت به پدر و يک قسمت به مادر تعلّق مى گيرد و سهم پدر از ديه مانند ساير اموالش بين فرزندان و همسر او طبق قانون ارث تقسيم مى شود.
سوال 1331 :
مردى که صاحب يک زوجه و دو پسر و دو دختر است از دنيا رفته و داراى اموالى از منقول و غير منقول است، پدر و مادر متوفّى در قيد حياتند، چگونگى تقسيم ماترک را ذکر نماييد. ضمناً آيا صغير يا کبير بودن فرزندان متوفّى تأثيرى در حکم دارد؟
جواب :
يک هشتم از مال به همسر داده مى شود و يک ششم به پدر و يک ششم به مادر، باقيمانده را شش قسمت مى کنند به هر پسر دو سهم، و به هر دختر يک سهم مى رسد و صغير يا کبير بودن تأثيرى ندارد.
سوال 1332 :
خانمى در اثر تصادف با ماشين فوت شده است، ورثه او سه پسر، سه دختر و همسر و مادرش مى باشند. با توجّه به توضيحاتى که مى آيد، به سوالات مطرح شده پاسخ فرماييد:
1ـ شوهر فعلى ايشان پدر هيچ کدام از اولاد او نيست و آن مرحومه تقريباً همه ثروت خود را قبل از اين که با اين شوهر ازدواج کند به دست آورده است.
2ـ وارثين ديه را به متّهم (تصادف کننده) بخشيده اند و قرار شده مبلغى کمتر از ديه از او دريافت نمايند.
3ـ مرحومه ثلث اموال خود را براى مصرف در مورد معيّنى وصيت کرده و شخصى را به عنوان وصّى خود تعيين نموده است.
با توجّه به مقدّمه بالا سوالاتى مطرح است:
الف) سهم هرکدام از ورثه به تفکيک چه مقدار مى باشد؟
جواب :
يک ششم اموال او به مادر و يک چهارم به شوهر و بقيّه نُه سهم مى شود، به پسرها هر کدام دو سهم و به دخترها هر کدام يک سهم داده مى شود.
ب) آيا مبلغى که از متّهم دريافت مى کنند (با توجّه به اين که ديه نيست) مثل مال الارث تقسيم مى شود؟
جواب :
ديه و آنچه به جاى آن گرفته شود مانند مال الارث است.
جواب :
ثلث اموال شامل مبلغى که از متّهم دريافت مى کنند نيز مى شود؟
جواب :
ثلث از آن نيز خارج مى شود.
سوال 1333 :
منزلى از عموى مرحومم به مادر بزرگ اين جانب به ارث رسيده است. با توجّه به اين که ايشان به علّت کهولت سن، قدرت انجام کارى را ندارند و پول حاصل از فروش منزل، مورد نياز پدر و عمّه هايم بود، آنها با توافق يکديگر تصميم گرفتند منزل را با اخذ وکالت از مادربزرگ، توسّط پدرم فروخته و مبلغ حاصل بين طرفهاى ذينفع تقسيم شود; امّا در حين انجام معامله پدرم مرحوم شد.
با توجّه به اين که مادربزرگم به علّت کهولت سن در جريان ماجراى فروش قرار نداشت، عمّه هاى اين جانب تصميم گرفتند اين منزل را فروخته ولى سهم پدر مرحوم اين جانب را به ورثه نپردازند. و براى ورثه پدرم امکان صحبت با مادربزرگم و روشن نمودن موضوع وجود ندارد. حال آيا از نظر شرعى انجام چنين عملى (فروش منزل و تقسيم مبلغ آن) جايز است؟ آيا ورثه پدرم مى توانند سهم خود را از اين مبلغ مطالبه نمايند؟ (لازم به توضيح است که معامله تا حدّ قولنامه پيش رفته و حتّى چک هاى آن نوشته شده است).
جواب :
فروش منزلى که به مادربزرگ تعلّق دارد، و تقسيم پول آن بين عموها و عمّه ها و پدر شما جز به رضايت مادربزرگ جايز نيست، و اگر بر اثر کهولت سن قادر به تصميم گيرى نمى باشد، بايد فروش آن با اجازه حاکم شرع باشد و براى خود مادربزرگ انجام گيرد و تقسيم پول حاصل از آن، ميان ديگران، تا زنده است وجهى ندارد.
سوال 1334 :
زن و شوهرى چند فرزند دارند. يکى از فرزندان آنها، که مجرّد است، فوت مى کند و از او اموالى باقى مى ماند، پدر اين متوفّى نيز قبل از تقسيم ارث فرزند فوت مى کند. اگر پدر اين فرزند داراى والدين باشد، آيا سهم الارثى که از فرزند خود دارد به والدينش مى رسد؟
جواب :
آرى ارث آن پدر به والدين او و ساير فرزندان و همسرش مى رسد.