مُطّهرات (پاک کننده‌ها)

چگونه چیز نجس پاکش می‌شود؟

همة اشیاء نجس قابل پاک شدن است و عدة پاک کننده‌ها عبارتند از:

1ـ آب

2ـ زمین

3ـ آفتاب

4ـ اسلام

5ـ برطرف شدن نجاست.[1]

آب، بسیاری از چیزهای نجس را پاک می‌کند امّا اقسام مختلفی دارد که شناخت آنها ما را برا یاد گرفتن بهتر مسائل مربوط به آب کمک می‌کند.

اقسام آبها

1ـ مُضاف

2ـ مُطلق

1ـ آب چاه

2ـ آب جاری

3ـ آب باران

4ـ آب راکد:

کر

قلیل

آب مضاف: آبی که از چیزی گرفته باشند (مانند آب سیب و هندوانه) یا با چیزی مخلوط شده باشد، به طوری که به آن، آب گویند، مانند شربت و آبی که زیاد گل آلوده است که به آن، آب گفته نمی‌شود.

آب مطلق: آبی که مضاف نباشد.

احکام آب مضاف

1ـ چیز نجس را پاک نمی‌کند (از مطهرات نمی‌باشد)

2ـ با برخورد نجاست نجس می‌شود، هر چند نجاست کم باشد و بو یا رنگ و یا مزه آب عوض نشود.

3ـ وضو و غسل با آن باطل است.[2]

اقسام آب مطلق

آبف ـ یا از آسمان می‌بارد.

ـ یا از زمین می‌جوشد.

ـ یا نه می‌جوشد و نه می‌بارد.

به آبی که از آسمان ببارد «باران» گویند.

و به آبی که از زمین می‌جوشد، اگر جریان داشته باشد «آب جاری» و اگر بدون جریان باشد، «آب چاه» گویند و آب چشمه‌ای که جوشش دارد و جریان ندارد، مانند آب چاه است.

آبی که از زمین نمی‌جوشد و از آسمان نمی‌بارد، «آب راکد» است.

«آب راکد» اگر مقدار آن زیاد باشد، «کُر» و اگر کم باشد «قلیل» است.

اندازه کُر:[3]

حجم: مقدار آبی که اگر در ظرفی که درازا و پهنا و گودی آن هر یک حداقل 5/3 وجب باشد بریزند پر شود، به مقدار کر است. (875/42) وجب، حدود 33000 سانتیمتر مکعب)

وزن: 419/377 کیلو گرم (تقریباً 384 لیتر می‌باشد).

اندازة آب قلیل، آبی که از کر کمتر باشد قلیل است.

تنها آب مطلق، آلودگیها را پاک می‌کند، گر چه ممکن است آب مضاف چیز کثیفی را تمیز کند ولی هرگز نجس را پاک نمی‌کند.

آب قلیل:

1ـ آب قلیل با برخورد نجاست نجس می‌شود (روی چیز نجس ریخته شود یا چیز نجس به آن برسد).[4]

2ـ اگر آب کر یا جاری به آب قلیلِ نجس، متصل شده و با آن مخلوط شود پاک می‌گردد. (مثلاً ظرف آب قلیلی که نجس شده زیر شیر آبی که به منبع کر متصل می باشد گذاشته و آب را بر آن باز کرده و با آن مخلوط شود[5])[6]

آب کر ـ‌جاری ـ چاه:

1ـ تمام اقسام آبهای مطلق بجز آب قلیل تا زمانی که بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته باشد پاک است و هر گاه بر اثر برخورد با نجاست بو یا رنگ یا مزه نجاست بگیرد نجس می‌شود (بنابراین، آ بجاری، چاه، کر و حتّی باران در این حکم مشترکند).[7]

2ـ آب لوله‌های ساختمانها که متصل به منبع کر می‌باشد در حکم آب کر است.[8]

برخی از خصوصیات باران:

1ـ اگر بر چیز نجس که عین نجس[9] در آن نیست یکبار ببارد پاک می‌شود.

2ـ اگر بر فرش و لباس نجس ببارد آنها را پاک می‌کند و فشردن آنها لازم نیست.

3ـ اگر بر زمین نجس ببارد پاک می شود

4ـ هر گاه باران در جائی جمع شود، اگر چه کمتر از کر باشد، تا موقعی که باران می‌بارد اگر چیز نجسی را در آن بشویند، تا زمانی که بو یا رنگ یا مزه نجاست نگرفته، پاک است.[10]

چگونگی تطهیر اشیاء نجس با آب:

آب، از جمله مطهراتی است که همه روزه تمام افراد با آن سر و کار دارند و امّا چگونگی تطهیر چیزهای نجس با آب، بدین شرح است:

تطهیر اشیاء نجس[11]

1ـ ظرف

1ـ با آب کر: یک مرتبه

2ـ با آب قلیل: سه مرتبه

2ـ غیر ظرف

1ـ به بول نجس شده

1ـ با آب کر: یک مرتبه

2ـ با آب قلیل، دو مرتبه

2ـ به غیر بول نجس شده

1ـ با آب کرد: یک مرتبه

2ـ با آب قلیل: یک مرتبه

توضیح:

الف: برای تطهیر اشیاء نجس، ابتدا باید عین نجس را برطرف کرده سپس به همان تعداد که در نمودار آمده است آن را بکشید. مثلاً ظرف نجس را بعد از برطرف کردن آلودگی اگر یک مرتبه در آب کر بشویند کافی است.[12]

ب: فرش و لباس و چیزهایی مانند فرش و لباس که آب را به خود می‌گیرد و قابل فشردناست چنانچه با آب قلیل تطهیر می‌کنند باید بعد از هر بار شستن، فشرده شود تا آبهای داخل آن بیرون آید و یا به گونه‌ای دیگر آب آن گرفته شود. و در آب کرد و جاری هم احتیاط واجب آن است که آب داخل آن گرفته شود.[13]

ج: آب جاری و چاه در احکامی که برای تطهیر اشیاء نجس بیان شد مانند آب کر است.[14]

مساله: ظرف نجس را می‌توان این گونه آب کشید:

با آب کر: یک بار آن را در آب برده و بیرون آورند و با آب متصل به کر؛ مثل آب شیر متصل به منبع کر، یک بار که آب بر آن بریزند کافی است.

با آب قلیل: آن را سه مرتبه پر از آب کرده و خالی کنند، یا سه مرتبه قدری آب در آن بریزند  و هر مرتبه آب را به طوری در آن بگردانند که به جاهای نجس برسد و سپس آن را بیرون بریزند.

پرسش

1ـ آب مضاف و آب قلیل در چه حکمی با هم مشترکند؟

2ـ آب قلیل نجس چگونه پاک می‌شود؟

3ـ آب جاری چه وقت نجس می‌شود؟

4ـ اگر قسمتی از فرش به خون نجس شود چگونه می‌توان آن را  تطهیر کرد؟

5ـ تفاوت باران و آب کر در تطهیر اشیاء نجس چیست؟