وصيت
وظيفه فرزندان در قبال وصيت مادر
سوال 1301 :
اگر که مادرى بميرد و وصيت کرده باشد که سه سال نماز و روزه او را به جا آورند آيا عمل به آن وصيت بر پسر بزرگتر واجب است يا بر تمام فرزندان؟
جواب :
بر تمام فرزندان واجب است به وصيّت عمل نمايند، و اگر مال‌الإجاره به مقدار ثلث تمامى اموال ميّت باشد، اجازه ورثه لازم نيست ولى اگر زايد بر آن باشد، نسبت به مازاد بايد تمامى ورثه اجازه بدهند.
ارث والدين از حقوق فرزندان
سوال 1302 :
پدر و مادر از حقوق فرزند پسرشان که فوت کرده ارث مى‌برند يا نه؟
جواب :
مبلغ مذکور اگر به عنوان ترکه محسوب شود، بر اساس قانون ارث، والدين نيز از آن ارث مى‌برند ولى اگر از نظر قانون و مقررات اين مبالغ پس از فوت به شخص يا اشخاص خاصى متعلق مى‌باشد در اين صورت به آنها اختصاص داشته و ديگران از آن سهمى ندارند.
چگونگى محاسبه ثلث
سوال 1303 :
پدر من در سال 71 فوت نموده و ثلث مالش را براى خودش وصيّت کرده بود. و منزلى که از او باقى مانده بود سال81 فروخته شد. آيا ما بايد ثلث مال را از قيمت منزل سال 71 حساب کنيم يا به قيمت منزل سال 81؟
جواب :
ثلث مال او به طور مشاع مربوط به وصيّت مى‌شود و مى‌بايست فوراً انجام داده باشيد و چون تأخير انداخته‌ايد موقع فروش منزل ثلث قيمت آن را به قيمت روز فروش بايد به مصرف وصيّت برسانيد.
ترک وصيّت و احکام آن
سوال 1304 :
برادر بزرگ به وصيّت پدر عمل نکرده است. برادرها و يا خواهرهاى کوچکتر چه وظيفه‌اى دارند؟
جواب :
در وصيّت تمليکيّه (اگر وصيت کرده باشد که ثلث مالش را مثلاً صَرف کار خير کنند يا به افرادى بدهند) تا به وصيّت عمل نشود نمى‌توان در ارث تصرف کرد و در وصيّت عهديّه هم بايد وصىّ را وادار کرد به آن عمل کند.
وصيّت نامه
سوال 1305 :
مي‌خواستم بدانم متن وصيت نامه بايد شامل چه موضوعاتي باشد؟
جواب :
وصيّت يا تمليکيّه است و يا عهديّه، در تمليکيّه موصى (وصيت کننده) قسمتى از اموال خود را به ديگرى تميلک مى‌کند که پس از مرگ او مال آن شخص باشد که چنانچه موصى‌له (کسى که به نفع او وصيّت مى‌شود) قبول کرد پس از مرگ موصى مالک مى‌شود، و اين وصيت تا ثلث اموال موصى نافذ و بيش از آن را بايد ورثه اجازه بدهند.
وصيت عهديّه هم يعنى موصى توصيه مى‌کند بعد از مرگ او کارى انجام دهند مثلاًً راجع به دفن و محل آن و يا راجع به نماز و روزه استيجارى و يا چيزهاى ديگر.
بر انسان لازم است واجبات و ديون خود را وصيّت کند و براى اجراى آن وصىّ بگيرد.
وصيّت
سوال 1306 :
وصيّت کردن واجب است؟
جواب :
وصيّت به واجباتى که برگردن انسان است و ورّاث نمى‌دانند، واجب است.
محدوده تصرف وصى شرعى
سوال 1307 :
آيا وصى در انجام کارها، به منزله ولى ورثه محسوب مى‌شود و درباره ورثه و ارثيه و صغار همان اختيارات ولىّ را دارد؟
جواب :
وصىِّ شرعى فقط در محدوده مفاد صريح وصيت، حق دخل و تصرف دارد.
وصيت به تساوى سهم پسر و دختر در ارث
سوال 1308 :
پدرمان قبل از فوتش وصيّت کرده که سهم دختران و پسرانش از ارث مساوى باشد آيا اين وصيّت نافذ است؟
جواب :
وصيت به پرداخت سهم دختر به مقدار سهم يک پسر از ترکه نافذ نيست و باطل است، مگر آن که مقدار زياده سهم دختر را از ثلث، وصيّت نمايد.
سوال :
آيا مى‌توانيم در صورت صلاحديد سهم خود را به صورت هديه به خواهر خود بدهيم؟
جواب :
اگر پسران بخواهند از سهم خود به خواهر به صورت هديه مبلغى را بپردازند تا مساوى با سهم پسر شود، اشکال ندارد.
پرداخت قسطى پول ثلث ميّت
سوال 1309 :
ميّتى هزار متر زمين را ثلث خود قرار داده است ولى مشخص نکرده است که آن زمين صرف چه مصارفى شود، حال فرزندان تصميم دارند که اين هزار متر را خود خريدارى نمايند، آيا اين امکان براى فرزندان وجود دارد که بتوانند اين پول در چند قسط و در طى چند سال، پرداخت نمايند، آيا اين کار از نظر شرعى اشکال دارد؟
جواب :
زمين مورد وصيت اگر براى او مصرف معيّنى از طرف ميّت تعيين نشده ليکن در عرف محل مال مورد وصيّت ميّت صَرف در قضاى نماز و روزه او و خيرات براى او مى‌شود بايد آن زمين را صَرف در همين جهت کند و مانع ندارد که ورثه خودشان آن زمين را به قيمت عادله بخرند ولى پول آن را بايد نقداً در مصارفى که ذکر شده است، صرف کنند و حق تقسيط تا چند سال و چند ماه را ندارند.