حد، كيفرى است كه از سوى خداوند براى برخى از جرائم مقرر شده و توسط حاكم
شرع اجرا مى‌شود.
در روايات بسيارى از پيامبر صلی الله علیه وآله و امامان معصوم
: نسبت به اجراى حدود الهى تأكيد شده و آثار اجتماعى زيادى نيز براى آن بيان
گشته كه با اندك دقتى اهميّت بسيار زياد آن به دست مى‌آيد.
اجراى حدود نه تنها سبب پاك شدن جامعه از افراد فاسد و مزاحم يا تنبيه
و تنبّه آنان مى‌شود، بلكه به جهت تأثيرى كه در ديگران و مشاهده كنندگان مى‌گذارد،
باعث جلوگيرى از ارتكاب گناهان خواهد شد. در حقيقت اجراى حدود سبب پايين آمدن آمار
گناه و گناهكاران خواهد بود.
در اين درس به بيان برخى از گناهانى كه داراى حد خاص است مى‌پردازيم.
برخى از گناهانى
كه حد دارد و حدّ هر يك از آنها شماره گناه حــد
1- سرقت درمرتبه‌اول: قطع‌كامل چهارانگشت دست راست
در مرتبه دوم: قطع پا تا برآمدگى روى پا
در مرتبه سوم: حبس ابد
در مرتبه چهارم: قتل
2- نوشيدن
مُسكرات80 ضربه شلاق
3- سِحراگر
ساحر مسلمان باشد، قتل و اگر كافر باشد، تأديب
4- زناى با
محارم نسبى يا با زن پدر يا كافر با زن مسلمانقتل
و زناى به عنف كه زن از خود اختيارى نداشته باشد.
5- زناى محصنه
(زناى زن يا مرد همسردار)رجم (سنگسار)
6- زناى غيرمحصنه
و غيرمحرم نسبى100 ضربه شلاق
7- زناى مردى
كه ازدواج كرده ولى با همسرش آميزش100 ضربه شلاق و تراشيدن سر و تبعيد از محل
نكرده است
8- زناى محصنه
پيرمرد يا پيرزن100 ضربه شلاق و سپس رجم
9- لواط قتل
10- سُحق (همجنس‌بازى
دو زن)100 ضربه شلاق
11- قيادت
(دلّالى در زنا يا لواط)مرد باشد، 75 ضربه شلاق و تبعيد از محل.
زن باشد، 75 ضربه شلاق
12- قذف (نسبت
زنا يا لواط به كسى دادن)80 ضربه شلاق
13- تفخيذ
(آميزش بدون ادخال)اگر هر دو مسلمان باشند، هر كدام 100 ضربه شلاق و اگر فاعل كافر
باشد، فاعل كشته مى‌شود.
14- محاربه
(كشيدن سلاح و ترساندن مردم)قتل
15- ارتداد
(كافر شدن مسلمان)مرتدّ فطرى : اگر مرد باشد،
زنش از او جدا مى‌شود،
اموالش بين ورثه تقسيم مى‌شود، توبه او پذيرفته نمى‌شود و حكم او اعدام است.
مرتدّ ملى : اگر مرد باشد، زنش
از او جدا مى‌شود و او
را توبه مى‌دهند و بنابر احتياط تا سه روز توبه مى‌دهند و اگر توبه نكرد
در روز چهارم كشته مى‌شود.
اگر زن باشد - فطرى يا ملّى - : از شوهر جدا مى‌شود، و زندانش مى‌كنند
و در اوقات نماز او را مى‌زنند و بر او سخت مى‌گيرند تا توبه كند و اگر توبه نكرد تا
ابد در حبس مى‌ماند.
تعزيرات
تعزير در لغت به معناى تأديب است و در اصطلاح فقه، مجازاتى است كه از
سوى حاكم شرع براى گناه، مشخص و اجرا مى‌شود. اين مجازات از حدّ كمتر است و در مورد
گناهانى است كه حدّ ندارد.
فرق حد و
تعزير
با دقت در مسائل حدّ و تعزير، تفاوت‌هايى بين اين دو فهميده مى‌شود كه
به برخى از آنها اشاره مى‌كنيم :
1 ـ حدّ مقدار معين دارد، ولى تعزير مقدار معينى ندارد، مگر در چند مورد؛
مثلا كسى كه آشكارا روزه خوارى كند، 25 ضربه شلاق دارد.
2 ـ تعزير تابع مفسده است، اگر چه كار او معصيت نباشد؛ مانند تعزير طفل
يا ديوانه، امّا حدّ مجازاتى بر خود گناه است.
3 ـ توبه از گناهى كه موجب تعزير است، قابل پذيرش است، امّا در برخى از
گناهانى كه حدّ دارد، توبه پذيرفته نمى‌شود.
4 ـ حدّ، حق‌الله است، اما تعزير منحصر به حق الله نيست. مثلا كسى كه
سدّ معبر كند، حاكم مى‌تواند او را تعزير نمايد.
5 ـ در تعزير بنده و آزاد مساوى هستند ولى در حدّ چنين نيست.
هر گناهى ممكن است موجب تعزير باشد، ولى تعيين آن و مشخص كردن مقدار آن
ـدر مواردى كه مقدار مشخص ندارد ـ با حاكم شرع است و او مقدار آن را طبق مصالحى كه
تشخيص مى‌دهد تعيين مى‌كند.
پـرسـش
؟
1 ـ اجراى حدود چه آثار و بركاتى خواهد داشت؟
2 ـ بالاترين و پايين‌ترين حدّ چيست و براى چه گناهانى است؟
3 ـ اگر دخترى كه در يك خانواده مسلمان بزرگ شده، مرتد شود، مجازاتش چيست؟
4 ـ در چه موارد، حدّى كه براى مرد مشخص شده شديدتر از زن است؟
5 ـ اگر كودكى مرتكب عملى شود كه موجب حدّ است تكليف چيست؟