فصل چهارم :حنث يمين
تحقّق حنث به اختيار سبب
حنث،به اختيار خلاف حلف،محقّق مى شود اگر چه به سبب اختيار سبب باشد، مثل رکوب سفينه و دخول بلدى،يا رکوب دابّه اى و وصول به مکانى ،يا حمل انسانى او را با اذن او و بردن به جايى؛و بدون اذن اگر محمول شد با تمکّن از امتناع ،پس حمل،حنث مى شود،چون که دخول اختيارى که مصحّح يمين است،اعم است از تسليمى که در ترک امتناع،حاصل است و اذن درآن لازم نيست در اختيارى بودن .
عدم تحقّق حنث با اکراه
و با اکراه ،حنث محقّق نمى شود و کفّاره لازم نمى شود ؛و هم چنين با فراموشى حلف ،و جهل به محلوفٌ عليه بدون علم اجمالى و بدون حالت سابقه حلف و شک در انقضاى مدت در حلف .
انحلال و بقاى قسم با فعل و ترک
و در موارد عدم حنث و عدم لزوم کفاره به واسطه اعذار متقدّمه ، اظهر عدم انحلال يمين است ( که متعلَّق آن ، فعل اختيارى با التفات و علم است ) حتى در اکراه ؛ و حتى اگر متعلّق يمين، ترک طبيعت بود و ايجاد کرد آن را به عذرى ، باقى است بالنسبه به موارد انتفاى عذر ؛ اما اگر حلف بر صوم هرپنجشنبه مثلاً کرد [ و [در يک پنجشنبه معذور شد ، عدم انحلال در سائر پنجشنبه ها واضح است .