زکات شتر و گاو و گوسفند
مسأله 1916 :
زکات شتر و گاو و گوسفند غير از شرطهائى که گفته شده دو شرط ديگر دارد: اول ـ آنکه حيوان در تمام سال بيکار باشد و اگر در تمام سال يکى دو روز هم کار کرده باشد، بنابر احتياط مستحب زکات آن را بدهد. دومـ آنکه در تمام سال از علف بيابان بچرد، پس اگر تمام سال يا مقدارى از آنرا از علف چيده شده، يا از زراعتى که ملک مالک يا ملک کس ديگر است بچرد زکات ندارد. و همچنين اگر در تمام سال يک روز يا دو روز از علف مالک بخورد زکات ندارد اگر چه احتياطاً مستحب است.
مسأله 1917 :
اگر انسان براى شتر و گاو و گوسفند خود چراگاهى را که کسى نکاشته بخرد، يا اجاره کند، يا براى چراندن در آن باج بدهد بايد زکات را بدهد.
نصـاب شــتر
مسأله 1918 :
شتر دوازده نصاب دارد:
اول ـ پنج شتر و زکات آن يک گوسفند است،و تا شماره شتر به اين مقدار نرسد زکات ندارد.
دوم ـ ده شتر و زکات آن دو گوسفند است.
ســوم ـ پانزده شتر و زکات آن سه گوسفند است.
چهارم ـ بيست شتر و زکات آن چهار گوسفند است.
پنـجم ـ بيست و پنج شتر و زکات آن پنج گوسفند است.
شــشم ـ بيست و شش شتر و زکات آن يک شتر ماده است که داخل سال دوم شده باشد و چنانچه شتر ماده اى که داخل سال دوم شده نداشته باشد، يک شترِنر، که داخل سال دوم شده باشد بدهد.
هفـتم ـ سىوشش شتر و زکات آن يک شتر ماده است که داخل سال سوم شده باشد.
هشتـم ـ چهل و شش شتر و زکات آن يک شتر ماده است که داخل سال چهارم شده باشد.
نهــم ـ شصت و يک شتر و زکات آن يک شتر ماده است که داخل سال پنجم شده باشد.
دهــم ـ هفتاد و شش شتر و زکات آن دو شتر ماده است که داخل سال سوم شده باشد.
يازدهم ـ نود و يک شتر و زکات آن دو شتر ماده است که داخل سال چهارم شده باشد.
دوازدهم ـ صد وبيست و يک شتر و بالاتر از آنست که بايد يا چهل تا چهل تا حساب کند و براى هر چهل تا يک شتر ماده بدهد که داخل سال سوم شده باشد، يا پنجاه تا پنجاه تا حساب کند و براى هر پنجاه تا يک شتر ماده که داخل سال چهارم شده باشد بدهد و يا با چهل و پنجاه حساب کند ولى در هر صورت بايد طورى حساب کند که چيزى باقى نماند، يا اگر چيزى باقى مى ماند، از نه تا بيشتر نباشد، مثلاً اگر 140 شتر دارد، بايد براى صد تا دو شترى که داخل سال چهارم شده و براى چهل تا يک شترى که داخل سال سوم شده بدهد.
مسأله 1919 :
زکات مابين دو نصاب واجب نيست، پس اگر شماره شترهائى که دارد از نصاب اول که پنج است بگذرد، تا به نصاب دوم که ده تا است نرسيده، فقط بايد زکات پنج تاى آنرا بدهد. و همچنين است در نصابهاى بعد.
نصــاب گاو
مسأله 1920 :
گاو دو نصاب دارد:
نصاب اول آن سى تا است که وقتى شماره گاو به سى رسيد، اگر شرائطى را که گفته شد داشته باشد، انسان بايد يک گوساله اى که داخل سال دوم شده از بابت زکات بدهد. نصاب دوم آن چهل است و زکات آن يک گوساله ماده اى است که داخل سال سوم شده باشد، و زکات ما بين سى و چهل واجب نيست مثلاً کسى که سىونه گاو دارد، فقط بايد زکات سى تاى آنها را بدهد، و نيز اگر از چهل گاو زيادتر داشته باشد تا به شصت نرسيده فقط بايد زکات چهل تاى آنرا بدهد و بعد از آنکه به شصت رسيد، چون دوبرابر نصاب اول را دارد، بايد دو گوساله اى که داخل سال دوم شده بدهد، و همچنين هر چه بالا رود، بايد يا سى تاسى تا حساب کند يا چهل تا چهل تا يا با سى و چهل حساب نمايد، و زکات آنرا به دستورى که گفته شد بدهد. ولى بايد طورى حساب کند که چيزى باقى نماند، يا اگر چيزى باقى مى ماند از نه تا بيشتر نباشد، مثلاً اگر هفتاد گاو دارد، بايد به حساب سىو چهل حساب کند و براى سى تاى آن زکات سى تا و براى چهل تاى آن زکات چهل تا را بدهد چون اگر به حساب سى تا حساب کند، ده تا زکات نداده مى ماند.
نصـاب گــوسفند
مسأله 1921 :
گوسفند پنج نصاب دارد:
اول ـ چهل، و زکات آن يک گوسفند است و تا گوسفند به چهل نرسد زکات ندارد.
دوم ـ صدو بيست و يک، و زکات آن دو گوسفند است.
ســوم ـ دويست و يک، و زکات آن سه گوسفند است.
چهارم ـ سيصد و يک، و زکات آن چهار گوسفند است.
پنجـم ـ چهار صد و بالاتر از آنست که بايد آنها را صد تا صد تا حساب کند و براى هر صدتاى آنها يک گوسفند بدهد. و لازم نيست زکات را از خود گوسفندها بدهد، بلکه اگر گوسفند ديگرى بدهد،يا مطابق قيمت گوسفند، پول يا جنس ديگر بدهد کافى است.
مسأله 1922 :
زکات مابين دو نصاب واجب نيست پس اگر شماره گوسفندهاى کسى از نصاب اول که چهل است بيشتر باشد تا به نصاب دوم که صد و بيست و يک است نرسيده، فقط بايد زکات چهل تاى آنرا بدهد، و زيادى آن زکات ندارد و همچنين است در نصابهاى بعد.
مسأله 1923 :
زکات شتر و گاو و گوسفند که به مقدار نصاب برسد واجب است چه همه آنها نر باشند يا ماده يا بعضى نر باشند و بعضى ماده.
مسأله 1924 :
در زکات، گاو و گاو ميش يک جنس حساب مى شود و شتر عربى و غير عربى يک جنس است، و همچنين بز و ميش و شيشک در زکات با هم فرق ندارند.
مسأله 1925 :
اگر گوسفند براى زکات بدهد بايد اقلاً هفت ماه کامل داشته باشد و احتياط مستحب آنست که داخل سال دوم شده باشد. و اگر بز بدهد بايد اقلاً يک سالش کامل شده و احتياط مستحب آنست که داخل سال سوم شده باشد.
مسأله 1926 :
گوسفندى را که بابت زکات مى دهد، اگر قيمتش مختصرى از گوسفندهاى ديگر او کمتر باشد اشکال ندارد. ولى بهتر است گوسفندى را که قيمت آن از تمام گوسفندهايش بيشتر است بدهد، و همچنين است در گاو و شتر.
مسأله 1927 :
اگر چند نفر با هم شريک باشند هر کدام آنان که سهمش به نصاب اول رسيده، بايد زکات بدهد، و بر کسى که سهم او کمتر از نصاب اول است زکات واجب نيست.
مسأله 1928 :
اگر يک نفر در چند جا گاو يا شتر يا گوسفند داشته باشد، و روى هم به اندازه نصاب باشند، بايد زکات آنها را بدهد.
مسأله 1929 :
اگر گاو و گوسفند و شترى که دارد مريض و معيوب هم باشند، بايد زکات آنها را بدهد.
مسأله 1930 :
اگر گاو و گوسفند و شترى که دارد همه مريض يا معيوب يا پير باشند، مى تواند زکات را از خود آنها بدهد. ولى اگر همه سالم و بى عيب و جوان باشند، نمى تواند زکات آنها را مريض، يا معيوب، يا پير بدهد. بلکه اگر بعضى از آنها سالم و بعضى مريض و دسته اى معيوب و دسته ديگر بى عيب و مقدارى پير و مقدارى جوان باشند، احتياط واجب آنست که براى زکات آنها سالم و بى عيب و جوان بدهد.
مسأله 1931 :
اگر پيش از تمام شدن ماه يازدهم، گاو و گوسفند و شترى را که دارد با چيز ديگر عوض کند، يا نصابى را که دارد با مقدار نصاب از همان جنس عوض نمايد، مثلاً چهل گوسفند بدهد و چهل گوسفند ديگر بگيرد، زکات بر او واجب نيست.
مسأله 1932 :
کسى که بايد زکات گاو و گوسفند و شتر را بدهد، اگر زکات آنها را از پول و يا طلا و نقره بدهد، تا وقتى شماره آنها از نصاب کم نشده، همه ساله بايد زکات را بدهد، و اگر از خود آنها بدهد و از نصاب اول کمتر شوند، زکات بر او واجب نيست، مثلاً کسى که چهل گوسفند دارد، اگر از مال ديگرش زکات آنها را بدهد تا وقتى که گوسفندهاى او از چهل کم نشده، همه ساله بايد يک گوسفند بدهد و اگر از خود آنها بدهد، تا وقتى به چهل نرسيده، زکات بر او واجب نيست.