رکوع
مسأله 1025 :
در هر رکعت بعد از قرائت بايد به اندازه‌اى خم شود که بتواند دست را به زانو بگذارد و اين عمل را رکوع مى‌گويند.
مسأله 1026 :
اگر به اندازه رکوع خم شود، ولى دستها را به زانو نگذارد اشکال ندارد.
مسأله 1027 :
هرگاه رکوع را به طور غير معمول به جا آورد، مثلاً به چپ يا راست خم شود، اگرچه دستهاى او به زانو برسد، صحيح نيست.
مسأله 1028 :
خم شدن بايد به قصد رکوع باشد، پس اگر به قصد کار ديگر مثلاً براى کشتن جانور خم شود نمى‌تواند آن را رکوع حساب کند بلکه بايد بايستد دوباره براى رکوع خم شود و به واسطه اين عمل، رکن زياد نشده و نماز باطل نمى‌شود.
مسأله 1029 :
کسى که دست يا زانوى او با دست و زانوى ديگران فرق دارد، مثلاً دستش خيلى بلند است که اگر کمى خم شود به زانو مى‌رسد يا زانوى او پايين‌تر از مردم ديگر است که بايد خيلى خم شود تا دستش به زانو برسد، بايد به اندازه معمول خم شود.
مسأله 1030 :
کسى که نشسته رکوع مى‌کند، بايد به قدرى خم شود که عرفاً بگويند رکوع کرده است و واجب نيست صورتش مقابل زانوها يا نزديک جاى سجده برسد.
مسأله 1031 :
انسان هر ذکرى در رکوع بگويد کافى است به شرط آن که در حال اختيار به قدر سه مرتبه «سُبحانَ اللَّهِ» يا يک مرتبه «سُبحانَ رَبِّيَ العَظيِمِ وَ بِحمدِهِ» کمتر نباشد ولى در حال اضطرار يک مرتبه «سُبحانَ اللَّهِ» کفايت مى‌کند.
مسأله 1032 :
ذکر رکوع بايد دنبال هم و به عربى صحيح گفته شود و مستحب است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه بلکه بيشتر بگويند.
مسأله 1033 :
در رکوع بايد به مقدار ذکر واجب، بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکرى که براى رکوع دستور داده‌اند بگويد بنابر احتياط واجب، آرام بودن بدن لازم است مگر اينکه از ذکر، قصد مطلق ذکر را بنمايد که در اين صورت آرام بودن بدن واجب نيست.
مسأله 1034 :
اگر موقعى که ذکر واجب رکوع را مى‌گويد، بى اختيار به قدرى حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج شود واجب است بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذکر را بگويد، ولى اگر کمى حرکت کند که از حال آرام بودن بدن خارج نشود، يا انگشتان را حرکت دهد اشکال ندارد.
مسأله 1035 :
اگر پيش از آن که به مقدار رکوع خم شود و بدن آرام بگيرد عمداً ذکر رکوع را بگويد، بايد بعد از رسيدن به رکوع و آرام گرفتن بدن دوباره ذکر را بگويد و اگر به همان ذکر اوّل اکتفاء کند نمازش باطل است.
مسأله 1036 :
اگر پيش از تمام شدن ذکر واجب، عمداً سر از رکوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهواً سر بردارد، چنانچه پيش از آن که از حال رکوع خارج شود، يادش بيايد که ذکر رکوع را تمام نکرده بايد در حال آرامى بدن دوباره ذکر را بگويد و اگر بعد از آن که از حال رکوع خارج شد، يادش بيايد نماز او صحيح است.
مسأله 1037 :
اگر نتواند به مقدار ذکر در رکوع بماند، در صورتى که بتواند پيش از آن که از حدّ رکوع بيرون رود ذکر را بگويد، بايد در آن حال تمام کند ولو به گفتن يک بار «سُبحانَ اللَّهِ» و اگر نتواند در حال برخاستن ذکر را بگويد.
مسأله 1038 :
اگر به واسطه مرض و مانند آن در رکوع آرام نگيرد نماز صحيح است ولى بايد پيش از آن که از حال رکوع خارج شود، ذکر واجب يعنى«سبحان ربّى العظيم و بحمده» يا سه مرتبه «سبحان اللَّه» را بگويد.
مسأله 1039 :
هرگاه نتواند به اندازه رکوع خم شود بايد به چيزى تکيه دهد و رکوع کند و اگر موقعى هم که تکيه داده نتواند به طور معمول رکوع کند بايد به هر اندازه مى‌تواند، خم شود و اگر هيچ نتواند خم شود بايد موقع رکوع بنشيند و نشسته رکوع کند.
مسأله 1040 :
کسى که مى‌تواند ايستاده نماز بخواند اگر در حال ايستاده يا نشسته نتواند رکوع کند بايد ايستاده نماز بخواند و براى رکوع با سر اشاره کند و اگر نتواند اشاره کند، بايد به نيّت رکوع چشمها را هم بگذارد و ذکر آن را بگويد و به نيّت برخاستن از رکوع، چشمها را باز کند و اگر از اين هم عاجز است بايد در قلب، نيّت رکوع کند و ذکر آن را بگويد.
مسأله 1041 :
کسى که نمى‌تواند ايستاده يا نشسته رکوع کند و براى رکوع فقط مى‌تواند در حالى که نشسته است کمى خم شود يا در حالى که ايستاده است با سر اشاره کند، بايد ايستاده نماز بخواند و براى رکوع با سر اشاره نمايد و احتياط مستحب آن است که نماز ديگرى هم بخواند و موقع رکوع آن بنشيند و هر قدر مى‌تواند براى رکوع خم شود.
مسأله 1042 :
اگر بعد از رسيدن به حدّ رکوع و آرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به قصد رکوع به اندازه رکوع خم شود، نمازش باطل است و نيز اگر بعد از آن که به اندازه رکوع خم شد و بدنش آرام گرفت، به قصد رکوع به قدرى خم شود که از اندازه رکوع بگذرد و دوباره به رکوع برگردد، بنابر احتياط واجب نمازش باطل است و بهتر آن است که نماز را تمام کند و از سر بخواند.
مسأله 1043 :
بعد از تمام شدن ذکر رکوع، بايد راست بايستد و بعد از آن که بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر با علم و عمد پيش از ايستادن، يا پيش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است.
مسأله 1044 :
اگر رکوع را فراموش کند و پيش از آن که پيشانى را براى سجده دوم روى زمين بگذارد يادش بيايد، بايد بايستد بعد به رکوع رود و چنانچه به حالت خميدگى به رکوع برگردد، نمازش باطل است.
مسأله 1045 :
مستحب است پيش از رفتن به رکوع در حالى که راست ايستاده تکبير بگويد و در رکوع زانوها را به عقب دهد و پشت را صاف نگهدارد و گردن را بکشد و مساوى پشت نگهدارد و بين دو قدم را نگاه کند و پيش از ذکر يا بعد از آن صلوات بفرستد و بعد از آن که از رکوع برخاست و راست ايستاد، در حال آرامى بدن بگويد «سَمِعَ اللَّهُ لِمَن حَمِدَهُ».
مسأله 1046 :
مستحب است در رکوع زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند و زانوها را به عقب ندهند.
مسأله 1047 :
در واجبات و مستحبّات و مکروهات رکوع فرقى بين نماز واجب و مستحبّ نيست و بجا نياوردن رکوع موجب بطلان نماز است، امّا بنابر اقوى زيادى رکوع از روى فراموشى در نافله موجب بطلان نيست.