فصل چهلم: احکام شفعه

فصل چهلم: احکام شفعه

سوال 1304 :

خانه اى مشترک بين دو نفر است، يکى از شرکا سهم خود را به مبلغ معيّنى به شخص ثالث مى فروشد، شخص ثالث که خانه را خريده نه حاضر است سهميّه شريک ديگر را بخرد و نه حاضر است سهم خود را بفروشد، نماز خواندن شخص ثالث در اين خانه چگونه است؟

جواب :

چنانچه خانه در ميان آنها به صورت مشاع باشد شريک دوّم حق دارد معامله شخص ثالث را فسخ کند و خودش به همان قيمت بخرد و اگر از اين حق استفاده نکرد حقّ شفعه ساقط مى شود، و امّا در مورد نماز خواندن بايد به رضايت دو مالک فعلى باشد.

سوال 1305 :

حسين آقا با محمّد آقا در يک دستگاه کاميون خاور بطور مساوى شريک مى باشند، حسين آقا بدون اطّلاع و مشورت و پيشنهاد خريد يا فروش سهام مورد شراکت خود به محمّد آقا، سهم خويش را به شخص ثالث مى فروشد. حال با توجّه به اين که محمّد آقا از خريدار، که همسايه او بوده و از خصوصيّات اخلاقى او اطّلاع دارد، احساس خطر مالى، جانى و آبرويى مى نمايد، تقاضاى حقّ شفعه نسبت به خريد سهام حسين آقا (فروشنده) با همان شرايط و مبلغ مندرج در معامله نموده است; آيا در فرض مسأله حقّ شفعه تعلّق مى گيرد؟

جواب :

شفعه عامّ است و شامل منقول و غير منقول هر دو مى شود، و شريک دوّم در فرض مسأله حق دارد سهم شريک اوّل را بخرد.

سوال 1306 :

برخى از شرکا براى جلوگيرى از استفاده حق شفعه شريک خود حيله اى به شرح زير به کار مى برند: سهم خود را از ملک مشترک مشاع به چند برابر قيمت واقعى به مشترى مى فروشد و با هم قرار مى گذارند که پس از تحقّق معامله و عدم استفاده شريک از حقّ شفعه، مازاد بر قيمت واقعى را به خريدار بازگرداند، آيا اين حيله مشروع است؟

جواب :

اين حيله مشروع نيست و معامله مزبور جدّى نمى باشد و باطل است و بفرض که جدّى باشد چون مشتمل بر ضرر و زيان شريک است، باطل مى باشد.

سوال 1307 :

آيا حقّ شفعه در جايى که شرکا بيش از دو نفر باشند نيز جارى مى گردد، يا اين که مختصّ جايى است که فقط دو شريک باشند؟

جواب :

حقّ شفعه فقط در جايى است که دو شريک بيشتر نباشد.