شرايط عقد نکاح
سوال 901 :
آيا زن مى تواند در موقع اجراى عقد نکاح با شوهر شرط کند که امر تدريس يا درس خواندن را همچنان ادامه دهد و در جلسات مختلف شرکت کند؟
جواب :
مانعى ندارد.
سوال 902 :
آيا شرايط نکاح بايد در متن عقد ذکر شود، يا در خارج عقد؟
جواب :
شرايط بايد در متن عقد باشد; مگر اين که قبلاً بر آن توافق شود و عقد را مبنى بر آن شرايط بخوانند.
سوال 903 :
اگر زنى خواسته باشد با مردى با اين شرط ازدواج کند که مرد او را در طلاق دادن از طرف خود وکيل کند، آيا چنين شرطى صحيح است؟ آيا اين شرط در ضمنِ عقد ازدواج هم تحقّق مى يابد؟ يا بايد در ضمن يک معامله لازم ديگرى تحقّق يابد؟
جواب :
اين شرط مى تواند در ضمن عقد ازدواج، يا عقد لازم ديگرى باشد.
سوال 904 :
آيا زن مى تواند حقّ وکالت در طلاق دادن از طرف مرد را نه براى خود، بلکه براى يک فرد ثالث، مثلاً براى پدر خود، به عنوان شرط عقد ازدواج قرار بدهد؟ آيا در اين صورت نيز چنين شرطى در ضمن عقد ازدواج تحقّق مى يابد، يا بايد در ضمن معامله مستقلّ ديگرى تحقّق يابد؟ و آيا زن بعد از عقد ازدواج مى تواند حقّ وکالت در طلاق را براى خود، يا فرد ثالثى در ضمن معامله اى، يا مستقلاًّ از شوهرش بگيرد؟
جواب :
قرار دادن وکالت براى فرد ثالث در عقد ازدواج اشکال ندارد، و بعداً نيز مى توان آن را در ضمن معامله ديگرى، هرچند بعد از ازدواج باشد، قرار داد.
سوال 905 :
همان طور که امروز در ازدواجها معمول است ازدواج دوّم مرد بايد با اذن و رضايت همسر اوّل باشد، آيا اين شرط واجب العمل است؟ هرچند زن نتواند مرد خود را تأمين کند، يا از خواسته او سر باز زند، يا از او دورى گزيند.
جواب :
ازدواج دوّم مشروط به اجازه همسر اوّل نيست; ولى دادگاهها معمولاً به خاطر مسايلى که بر اثر ازدواج دوّم بدون قيد و شرط حاصل مى شود، محدوديّتهايى براى آن قائل هستند.
سوال 906 :
زوجين توافق مى نمايند که اختيار طلاق مطلقاً با زوجه باشد; آيا چنين شرطى منافات با مقتضاى عقد دائم ندارد؟
جواب :
تنها در صورت شرط وکالت زن از طرف مرد اين کار صحيح است، نه شرط واگذارى طلاق به زن.
سوال 907 :
آيا مرد مى تواند در ضمن عقد نکاح، حقّ ازدواج مجدّد را از خود سلب نمايد، يا تعهّد نمايد که ازدواج مجدّد نکند؟ آيا اين شرط از شروط مخالف کتاب خدا مى باشد؟
جواب :
اين شرط صحيح نيست; ولى مى توان شرط کرد که در صورت ازدواج مجدّد، زن وکالت در طلاق خود داشته باشد.
سوال 908 :
چنانچه زوج در سند ازدواج شرط کند که ازدواج مجدّد ننمايد و اين شرط مطلق باشد، پس از آن براى يک روز زنى را به عقد موقّت خود درآورد، آيا در اين فرض با شرط مذکور مخالفت شده است؟
جواب :
اگر منظور شرط وکالت طلاق است که در عقد نامه هاى کنونى در اين گونه موارد به زوجه داده مى شود، ظاهراً شامل چنين ازدواج کوتاه مدّتى نمى شود.
سوال 909 :
آيا مرد در ازدواج دائم مى تواند شرط کند که تأمين مخارج زن بطور دائم يا تا مدّتى بر عهده او نباشد؟
جواب :
اين شرط اشکال دارد; ولى زن مى تواند نفقه خود را به او ببخشد.
سوال 910 :
اگر زن مهريّه خود را به مردش ببخشد و بگويد: «به شرط آن که تا وقتى که من زنده هستم زن دوّمى نگيرى»; در اين صورت:
الف) آيا اين شرط از نظر شرعى صحيح است؟
جواب :
اشکالى ندارد.
ب) آيا در طول عمل کردن مرد به اين شرط مهريّه از گردن او ساقط مى شود؟ و اگر مرد خلاف شرط عمل کند، زن اوّل و زن دوّم نسبت به مرد چه حکمى پيدا مى کنند؟ آيا زن دوّم حرام مى شود؟
جواب :
چنانچه مرد از اين شرط تخلّف کند و ازدواج نمايد ازدواجش صحيح است; ولى زن مى تواند مهريّه اش را بازپس بگيرد، بنابراين زن دوّم حرام نيست.
سوال 911 :
شخصى جهت ازدواج از دخترى خواستگارى مى کند، خانواده عروس از اوّل با داماد شرط مى کند که مثلاً مقدار 50 من برنج، چند عدد روغن بزرگ و فلان مقدار چيزهاى ديگر جهت خرج مطبخ، يا يک صد هزار تومان پول بايد بدهد، در صورتى که داماد شرايط فوق را بپذيرد آيا عمل به آن لازم است؟
جواب :
هرگاه در ضمن عقد يا قبل از آن شرط کرده باشند صحيح و لازم الاجراست و بايد بپذيرد.
سوال 912 :
با توجّه به اين که طبق مادّه 15 بند 3 کنوانسيون محو اشکال تبعيض عليه زنان، کلّيّه قراردادها و اسناد خصوصى که در جهت محدود کردن اختيارات و اهليّت قانونى زنان است ملغى اعلام مى شود، آيا زن و مرد هنگام ازدواج مى توانند شروطى را در ضمن عقد بگنجانند که مفاد آن محدود کردن اختيارات همسر باشد؟
جواب :
در بعضى از موارد مى توان از طريق شرطى حقّ همسر را محدود کرد، مانند حقّ سکنى و امثال آن; امّا در مواردى که شرط بر خلاف کتاب و سنّت يا مقتضاى عقد باشد جايز نيست، خلاصه موارد مختلف است