احکام عقد موقّت
سوال 997 :
آيا در عقد موقّت اطاعت از شوهر بر زوجه، همچون همسر دائمى، لازم است؟ در مورد مسافرت و خروج از منزل و کار در بيرون منزل چطور؟
جواب :
واجب نيست; مگر در جايى که مزاحم حقّ شوهر باشد.
سوال 998 :
زنى به عقد موقّت مردى درآمده و بعد از دخول، شوهرش را رها کرده و رفته است، آيا بر مرد واجب است که تمام مهريّه او را بپردازد؟
جواب :
تنها آن مقدار از زمان که زن تمکين کرده مهريّه اش لازم است.
سوال 999 :
هنوز يک سال از مدّت عقد موقّت باقى مانده است، آيا جايز است براى چند سال ديگر عقد جارى گردد؟ يا بايد مدّت مذکور تمام شود و سپس عقد مجدّد خوانده شود؟
جواب :
بايد باقيمانده مدّت از طرف مرد بخشيده شود و سپس عقد را براى مدّت مورد نظر تجديد کنند و يا مهلت دهند آن يک سال بگذرد و بعد تجديد عقد کنند، در عقد دائم بعد از عقد موقّت نيز حکم چنين است.
سوال 1000 :
حضرتعالى در مسأله 2071 توضيح المسائل فرموده ايد: «ازدواج موقّت هرچند براى لذّت بردن هم نباشد، بلکه به قصد محرم شدن نزديکان آن دختر باشد جايز است، مشروط بر اين که دخترى را که به ازدواج موقّت در مى آورند در حدّى باشد که قابل لذّت جنسى باشد، مثلاً اگر کوچک است بايد وقت را به اندازه اى زياد کنند که دوران آمادگى دختر را شامل شود، هرچند بعد از عقد، مدّت را ببخشند»، حال کسى به خاطر محرم شدن نزديکان دخترى که به حدّ بلوغ نرسيده، به مدّت کوتاهى صيغه عقد نکاح موقّت او را خوانده است و بعداً هم آن مدّت را مى بخشد و آن قيد که دختر در حدّى باشد که قابل لذّت جنسى باشد را در نظر نگرفته است، آيا نزديکان آن دختر به اين مرد محرم خواهند شد؟ آيا مادر آن دختر به پسران اين مرد محرم خواهد بود؟ اگر ناديده گرفتن اين قيد در حين اجراى عقد اصلاً ايجاد محرميّت نمى کند، آيا اين پدر مى تواند آن دختر را به ازدواج پسر خود درآورد؟
جواب :
اگر مى خواهند محرم بشوند احتياط آن است که مجدّداً صيغه عقد متعه را با همان اوصافى که گفته شد بخوانند و الاّ معامله محرم بودن با مادر او نکند; هرچند احتياط آن است که آن دختر را براى فرزند خود نيز نگيرند.
سوال 1001 :
اگر مرد و زنى بخواهند ازدواج موقّت کنند، آيا لازم است به محضر ازدواج و طلاق بروند تا در آن جا صيغه خوانده شود، يا اين که خود مرد و زن مى توانند شرايط همديگر را قبول کنند و صيغه را بخوانند؟
جواب :
احتياط آن است که در اين ايّام در محضر رسمى ثبت کنند; خواه صيغه عقد را در محضر بخوانند، يا در خارج.
سوال 1002 :
در صورتى که در ازدواج موقّت با اهل کتاب، زن بدون «مهر» نيز راضى باشد، آيا باز هم دادن مهر واجب است؟
جواب :
دادن «مهر» واجب است، هرچند به اين صورت گفته شود که در مذهب ما در مقابل ازدواج موقّت بايد هديّه اى داد.
سوال 1003 :
در اين کشور (کانادا) افرادى هستند که اصلاً دين ندارند، آيا قبل از صيغه عقد موقّت لازم است از دين زن مورد نظر تحقيق کرد؟
جواب :
آرى، بايد تحقيق کرد.
سوال 1004 :
اهل کتاب و اهل سنّت، به صيغه (ازدواج موقّت) عقيده ندارند. بنابراين در صورتى که زن از اهل کتاب يا اهل سنّت باشد صيغه اى که خوانده مى شود، فقط لقلقه زبان است. آيا صيغه بدون اعتقاد، صحيح خواهد بود؟
جواب :
اگر به خاطر اعتقاد شوهر اعلام آمادگى براى اين امر کند، کافى است.
سوال 1005 :
مى دانيم عقد موقّت با زنى که در «عدّه» است، باطل مى باشد. اهل کتاب اعتقاد به «عدّه» ندارند، آيا عقد موقّت با آنها، اگر در عدّه باشند، صحيح است؟
جواب :
صيغه در حال «عدّه» جايز نيست.
سوال 1006 :
آيا قبل از عقد موقّت بايد تحقيق کرد که زن شوهر دارد يا نه؟
جواب :
اگر خودش بگويد شوهر ندارم و در گفتارش متّهم نباشد، کافى است.
سوال 1007 :
قبل از عقد موقّت مرد به زن نگاه و با او صحبت مى کند، تا زمينه را براى ازدواج موقّت آماده سازد، آيا اين عمل جايز است؟
جواب :
اين مقدار اشکال ندارد.
سوال 1008 :
آيا مدّت ازدواج موقّت اندازه معيّن دارد؟ اگر قدر معيّنى ندارد چنانچه مدّت آن تمام عمر را در بر بگيرد، يا مدّت را بيشتر از عمر طبيعى بگذارند، بطورى که قطعاً مى دانند آن مقدار زنده نمى مانند. آيا صحيح است؟
جواب :
نکاح منقطع حدّ معيّنى ندارد; ولى اگر مدّت آن را بسيار طولانى قرار دهند (يا حتّى بيشتر از عمر طبيعى عادى مانند 99 سال باشد) احتياط واجب آن است که احکام عقد دائم بر آن جارى کنند (البتّه در مواردى که مقرون به احتياط است)، بنابراين مردانى که براى فرار از زير بار رفتن وظايف عقد دائم، صيغه موقّت 99 ساله جارى مى کنند فايده اى براى آنها ندارد.
سوال 1009 :
اگر زن و مردى مصمّم به ايجاد رابطه جنسى با يکديگر باشند و فقط به دليل گريز از عذاب وجدان (يا عذاب اخروى)، قبل از ايجاد رابطه مذکور، با وجود شرايط و نبودن موانع، صيغه عقد موقّت بخوانند، آيا عقدشان صحيح است؟ يا همچنان عملشان «فساد و فحشا» مى باشد، چون نيّتشان چيز ديگر بوده است؟
جواب :
اگر صيغه عقد را با تمام شرايط بخوانند، عملشان مشروع است.
سوال 1010 :
آيا ازدواج موقّت به مدّت 99 سال يا بالاتر، با عنايت به اين که مدّت متوسّط عمر اشخاص، کمتر از اين مقدار است و در واقع عملاً يک ازدواج دائم است، داراى احکام مربوط به ازدواج دائم مى گردد؟
جواب :
چنين ازدواج موقّتى اشکال دارد، و همان گونه که قبلاً گفته شد احتياط آن است که احکام عقد دائم بر آن مترتّب کنند (در مواردى که مقرون به احتياط است).
سوال 1011 :
اگر عقدى واقع شده باشد، امّا اکنون زن مدّعى دوام و مرد مدّعى انقطاع است، اين عقد از لحاظ شرعى چه حکمى دارد؟
جواب :
اين عقد در حکم انقطاع است و بايد مادام که مدّت عقد انقطاع وجود دارد احکام زوجيّت اجرا شود و احتياط مستحب آن است که در پايان مدّت، صيغه طلاق را نيز جارى کنند.
سوال 1012 :
زن و مردى صيغه عقد غير دائمى (موقّت) جارى مى کنند; ولى مقدار، زمان و مهر را معيّن نمى کنند. بعد از آميزش و نزديکى مى فهمند که اين کار مشروع نبوده است. آيا اين کار در حکم زناست و آنها گناهکار شناخته مى شوند و بچّه به دنيا آمده نامشروع است؟ آيا جايز است که پس از عقد وقت و مهر را تعيين کنند، يا اين که بايد دوباره صيغه را به صورت صحيح جارى کنند؟
جواب :
آنچه در حال ندانستن مسأله انجام داده اند، زنا نبوده و بچّه حلال زاده است; ولى احتياطاً صيغه طلاق را جارى کنند و سپس مى توانند عقد موقّت نمايند، و گذشتن زمان عدّه در اين جا شرط نيست.
سوال 1013 :
بطور کلّى نظرتان در رابطه با ازدواج موقّت چيست؟ آيا آن را راه حلّى براى جوانانى که مشکلاتى جهت ازدواج دائم دارند و از طرف ديگر مى ترسند به فساد کشيده شوند مى دانيد؟
جواب :
اگر با شرايط معقول و رعايت موازين شرعى انجام شود و دستاويزى براى هوسبازى هوسبازان و فساد بيشتر نشود به يقين کارساز است; ولى اين کارِ بسيار دقيق و ظريفى است.
سوال 1014 :
ازدواج موقّت با زنانى که معمولاً معروف به فساد هستند و يا شغل آنان روسپيگرى مى باشد، چه صورتى دارد؟ در صورت ناچارى چطور؟
جواب :
در صورتى که واقعاً مشهور و معروف به فساد باشند، ازدواج با آنها اشکال دارد و اگر چنين نباشد، اشکالى ندارد.
سوال 1015 :
آيا در عقد انقطاعى، عسر و حرج براى زوجه متصوّر است؟ در صورت اثبات، آيا مى توان زوج را به بذل مدّت اجبار نمود؟
جواب :
در صورتى که واقعاً به تشخيص حاکم شرع عسر و حرج حاصل شود، تفاوتى بين عقد انقطاعى و دائم نيست و حاکم شرع زوج را ملزم به بذل باقيمانده مدّت مى کند و اگر زوج قبول نکند، حاکم شرع به عنوان ولىّ ممتنع باقيمانده مدّت را مى بخشد و زوجه مى تواند بعد از سپرى شدن عدّه شوهر کند.