وضوى جبيره‌اى و وضوى بيماران
سوال 210 :
آيا تفاوتى بين وضوى جبيره‌اى کسى که با اختيار خودش بر بدنش جراحت وارد کرده، با کسى که بدون اختيار بر او جراحت وارد شده، وجود دارد؟
جواب :
ميان اين دو صورت، تفاوتى نيست.
سوال 211 :
کسى که يک دستش شکسته و تمام دست او را از بالاى آرنج گچ گرفته‌اند و فقط مقدارى از انگشتان او بيرون از گچ است، وظيفه‌اش وضوى جبيره‌اى است يا تيمّم؟
جواب :
وظيفه‌اش وضوى جبيره‌اى است.
سوال 212 :
کسى که دستش از مچ تا نوک انگشتان به جهت جراحت يا سوختگى به طور کامل پانسمان شده است، براى مسح نمودن يا تيمّم کردن چه بايد بکند؟
جواب :
اگر وضوى جبيره گرفته، مسح را با همان رطوبت پانسمان که از وضوى جبيره است، انجام دهد و اگر وظيفه‌اش تيمّم است، با همان دست پانسمان شده، اعمال تيمّم را انجام دهد.
(83)
سوال 213 :
بيمارى که به دست او «آنژيوکت» (لوله‌اى پلاستيکى که از يک طرف به شيلنگ سرم وصل مى‌شود و از طرف ديگر در داخل رگ قرار داده شده، به وسيله چسب به بدن چسبانده مى‌شود) بسته شده است، چگونه غسل و وضو و تيمّم را انجام دهد؟ با توجه به اين که در اغلب موارد، داخل اين لوله پلاستيکى و در قسمت خارجى آن خون جمع مى‌شود، وجود خون، مشکلى براى نماز ايجاد مى‌کند يا نه؟
جواب :
اگر برطرف کردن موانع وضو، غسل و تيمّم يا تطهير مواضع آنها سخت و حرجى است و يا ضرر دارد، غسل و وضو و تيمّم را به صورت جبيره‌اى انجام دهد و به همان صورت نماز بخواند.
سوال 214 :
بيمارانى که زخم باز (مثل زخم‌هاى شکمى) دارند و ترشحات مرتبا از زخم‌ها خارج مى‌شود، در مورد طهارات ثلاث (وضو، غسل و تيمّم) و نماز چه تکليفى دارند؟
جواب :
اگر ترشحات دائمى، همراه با نجاست باشد، چنانچه وظيفه غسل است، غسل جبيره‌اى انجام دهد و اگر وظيفه وضو است و زخم در موضع وضو است، وضوى جبيره‌اى انجام دهد و اگر اين هم ممکن نيست و يا به جهت ديگر، وظيفه تيمّم است، تيمّم کند، ولو اين که به نحو جبيره‌اى باشد؛ و سپس نماز بخواند.
سوال 215 :
کسى که گمان مى‌کرده آب براى عضو مجروح او ضرر دارد و به همين جهت وضوى جبيره‌اى گرفته است و بعدا متوجه شده که آب ضررى براى آن عضو نداشته، آيا وضويش صحيح است؟
جواب :
بنا بر احتياط بايد دوباره وضو بگيرد.
سوال 216 :
بيمارى که مبتلا به خونريزى در زير پوست است و گاهى به علل گوناگون خون از زير پوست، بر روى پوست جارى مى‌شود، تکليف طهارت و نماز او در حال جارى شدن خون چيست؟
(84)
جواب :
اگر قبل از خروج خون، وضو يا غسل يا تيمّم به جا آورده، خروج خون، آنها را باطل نمى‌کند؛ ولى براى خواندن نماز، اگر مجموع سطحى که به واسطه خارج شدن خون، نجس شده، کمتر ازدرهم باشد، نماز خواندن با آن اشکال ندارد و اگر بيشتر باشد، چنانچه تطهير موضع نجس براى او مشقت نداشته باشد، بايد آن جا را تطهير کند و نماز بخواند، وگرنه تطهير آن لازم نيست و اگر بعد از خروج خون، بخواهد وضو يا غسل يا تيمّم را انجام دهد، چنانچه امکان دارد، بايد صبر کند تا خون قطع شود و بعد موضع نجس را تطهير کند و طهارت بگيرد، وگرنه بايد به دستورى که در رساله گفته شده، غسل يا وضو يا تيمّم جبيره‌اى نمايد.
سوال 217 :
وجود زخمى که آب براى آن ضرر ندارد، ولى خون آن هم بند نمى‌آيد و در اعضاى وضو واقع شده و در صورت گرفتن وضو به طور معمول باعث نجاست اعضاى وضو مى‌شود، آيا باعث وجوب تيمّم مى‌شود يا راهى براى وضوى صحيح وجود دارد؟
جواب :
مى‌تواند محلّ زخم را در آب کر فرو برد و يا زير شير آب بگيرد و دست بکشد تا خون تمام شود و بلافاصله با نيّت وضو، آب را بر آن محل جارى کند و بعد محل را خشک کند تا نجاست سرايت نکند و اگر اين طور هم ممکن نيست، وضوى جبيره‌اى بگيرد.
سوال 218 :
مريضى است که اگر ديگران به او کمک کنند و به حالت نشسته او را نگه دارند، در آن حالت خودش مى‌تواند وضو بگيرد، وگرنه قادر به گرفتن وضو نيست. وظيفه چنين مريضى وضو است يا تيمّم؟
جواب :
بايد کمک بگيرد و در حال نشسته، خودش وضو را انجام دهد و اگر با کمک گرفتن هم نمى‌تواند وضو بگيرد، بايد نايب بگيرد تا او را وضو دهد، والاّ تيمّم کند.
(85)
سوال 219 :
براى بيماران قلبى که در حال استراحت مطلق هستند (چه توان حرکت دست را داشته يا نداشته باشند)، نحوه گرفتن وضو و خواندن نماز و رو به قبله بودن در نماز به چه صورت است؟
جواب :
اگر توان وضو گرفتن (ولو با کمک ديگرى) را دارند، وضو بگيرند واگر توان وضو گرفتن (ولو به کمک ديگرى) را ندارند، تيمّم نمايند. نسبت به نماز، هر مقدار که قادر هستند و خطر ندارد (ولو با رکوع و سجودِ اشاره‌اى)، نماز بخوانند و مراعات قبله چنانچه خطر نداشته باشد، لازم است و به طور کلّى اصلِ نماز ساقط نيست و هر کدام از شرايط و اجزاى آن، خطر داشته باشد، لازم نيست رعايت شود.
سوال 220 :
شخصى است که به علت مشکل مفاصل کمر، نمى‌تواند مسح پاها را انجام دهد. البته با سختى و درد زياد، مى‌تواند بنشيند و با دست چپ، پاى راست و با دست راست، پاى چپ را مسح نمايد و در اين صورت هم ممکن است موالات به هم بخورد. تکليف اين فرد چيست؟
جواب :
اين شخص معذور است و چنانچه مسح پا برايش ميسور نيست، نايب بگيرد که دست معذور را بر پايش مسح دهد و اگر اين هم ميسّر نباشد، نايب با رطوبت دست معذور، مسح را انجام دهد. البته خود معذور بايد قصد مسح داشته باشد.
سوال 221 :
بيمارى که يک يا هر دو دست خود را به دلايل پزشکى و يا عدم توانايى، نمى‌تواند حرکت دهد و يا براى او مشکل است، وظيفه غسل و وضو و تيمّم را چگونه انجام دهد؟
جواب :
بايد از ديگرى کمک بگيرد تا دست او را حرکت دهد و اگر اين هم امکان ندارد، نايب با دست خود، او را وضو و غسل و تيمّم دهد.
(86)