حقّ الّله و حقّ الناس
سوال 1 :
آيا عقوبت نگاه کردن به خانه مردم جزء حقوق الّله است يا حقوق الناس ؟
جواب :
ظاهراً حکم الّله است و قابل تعزير بدون آن که صاحب خانه مطالبه کند و قابل اسقاط هم نيست ولى شارع به صاحبخانه اجازه داده که به ناظر صدمه بزند و در عين حال جزء حقوق النّاس نيست . والّله العالم .
سوال 2 :
آيا عمل به وعده واجب است ؟
جواب :
اگر در ضمن عقد لازم باشد، عمل به آن واجب مى‌باشد در غير اين صورت جنبه اخلاقى دارد .
حقّ والدين
سوال 1 :
شخصى هنگام حيات پدرش، پدر خود را کتک زده و پدرش با نارضايتى از دنيا رفته آيا مى‌تواند توبه نمايد و کارى کند که پدرش در آن دنيا از او راضى شود چگونه ؟
جواب :
بايد استغفار کند و تصدّق دهد و خيرات و مبرّات براى او بفرستد و قرائت قرآن کند تا رضايتش حاصل شود .
سوال 2 :
آيا پدر و مادر مى‌توانند آن حقّى که بر فرزند خود دارند که اگر ادا نشود موجب عقوق مى‌شود، به فرزند خود ببخشند به طورى که اگر فرزند از آنها اطاعت نکرد يا اسباب اذيت آنها شد، ديگر گناهکار محسوب نشود ؟
جواب :
از حقوقى نيست که بتوان آن را اسقاط کرد و اگر موجب نارضايتى والدين گردد گناهکار است .
سوال 3 :
آيا فرزند مى‌تواند به پدر و مادر خويش بى احترامى کند و تکليف پدر و مادر با چنين فرزندى چيست ؟
جواب :
هرگونه بى احترامى به پدر و مادر حرام است و پدر و مادر بايد با راههاى معمولى و شرعى آنها را از اينگونه اعمال منع نمايند .
سوال 4 :
اگر پدر و مادرى از فرزند خود ناراضى باشند عقوبت فرزندان چيست ؟
جواب :
فرزندان عاقّ شده پدر و مادر در قيامت عذاب خواهند شد .
سوال 5 :
آيا عاقّ کردن فرزند براى پدر و مادر هم عقوبت دارد ؟
جواب :
اگر نارضايتى آنان منشأ دينى داشته باشد، براى پدر و مادر عقوبت ندارد .
حقّ تقدّم
سوال 1 :
چند روستا در مسير رودخانه قرار دارند هنگامى که رودخانه پر آب است همه استفاده مى‌کنند، در زمان کم آبى آيا بايد آب بين همگان تقسيم شود يا روستاى اوّلى که در ميسر قرار دارد حقّ تقدّم دارد ؟
جواب :
حقّ اولويّت براى روستاى اوّلى است مگر آن که با هم توافق کرده باشند، که بايد طبق قرارداد عمل شود .
سوال 2 :
اگر کسى بليط خريدارى کرد ولکن نيامد آيا ديگران مى‌توانند پول بدهند و جاى او را خريدارى کنند ؟
جواب :
بر حسب قراردادى که در بليط نوشته شده حقّ خريدار تا وقت حرکت وسيله نقليه است، پس از آن حقّ او ساقط مى‌گردد .
حقّ طبع و تأليف
سوال 1 :
آيا نسخه بردارى از نوشته‌هاى ديگران بدون اجازه جايز است ؟
جواب :
اگر به صورتى است که اگر نسخه بردارى شود صاحب آن اثر اعتراض خواهد کرد يا اعلام کرده که حقّ نسخه بردارى ممنوع است نسخه بردارى حرام مى‌باشد .
سوال 2 :
آيا نويسنده مجاز است مطالب ديگران را بدون استناد به مصدر به نام خود ذکر کند يا طورى اظهار کند که به نام خود تلقّى شود ؟
جواب :
نويسنده جايز نيست مطالب ديگران را به خود نسبت دهد و امّا اگر مطلبى را بنويسد و بعد مانند مطلب ديگرى در آيد اشکالى ندارد و اگر نقل مطالب ديگران به گونه‌اى باشد که خواننده آن مطلب را به خود نويسنده نسبت دهد، بايد نويسنده مأخذ را ذکر کند .
سوال 3 :
آيا حقّ طبع اختصاص به مؤلّف دارد ؟
جواب :
به نظر ما حقّ طبع مختصّ مؤلّف است، پس اجازه گرفتن واجب است اگر چه فقهاء در اين مسئله اختلاف دارند .
سوال 4 :
آيا در عرصه فرهنگى، نويسندگان و محقّقان مجازند بدون کسب صلاحيّتهاى لازم علمى و تخصّصى در مسائل فنى اسلام و يا علوم تخصّصى اظهار نظر نمايند ؟
جواب :
جايز نيست انسان در مطالبى که صلاحيّت ندارد اظهار نظر کند که در بسيارى از موارد موجب اضلال ديگران و وهن اسلام است .
حقّ ضبط صدا و تصوير
سوال 1 :
ضبط کردن سخنرانى يا درس استاد بدون رضايت سخنران يا مدرّس چه حکمى دارد ؟ در صورت شبهه چطور ؟
جواب :
ضبط کردن اشکال ندارد مگر رسماً نهى کند، که در اين صورت اگر موجب ايذاء او باشد، حرام است .
متفرّقات
سوال 1 :
آيا خطيب مى‌تواند بدون توجّه شرايط زمان، مکان و روحيات مخاطبين هر چه را حقّ مى‌داند بگويد و لو منشأ مفاسد و مشکلات شود ؟
جواب :
خطيب بايد مسائل لازم و حقّ را بازگو نمايد و امّا اگر مى‌داند که بيان حقّ مفيد نيست بيان آن واجب نيست، گرچه رجحان دارد و امّا اگر مفاسدى را به بار مى‌آورد، نبايد آن مسائل بيان شود .
سوال 2 :
دکّه تلفن که کنار خيابان نصب شده و براى استفاده عموم است اگر شخصى پول را داخل قلّک انداخت و بعد از صحبت دوباره پول برگشت و آن پول را برداشت تکليف چيست ؟
جواب :
بايد پول را به دولت برساند .