وکالت
سوال 1 :
- شخصى در قريه‌اى زمينى داشته که به کسى وکالت داده آن را به مبلغ معينى بفروشد او هم زمين مذکور را به چهارده نفر متقاضى فروخته، خريداران تقريبا نصف پول زمين را پرداخته‌اند و نصف بقيّه را مدرک قانونى (چک و سفته) داده‌اند و فعلا بقيه پول زمين را نمى‌پردازند و مى‌گويند زمين گران است در صورتى که بعضى از خريداران در زمين خانه مسکونى ساخته‌اند، صاحب زمين هم به نماينده فروش فشار مى‌آورد که بقيّه پول زمين را بايد بپردازى لازم به يادآورى است که طبق وکالت نامه، صاحب زمين وکالت تام الاختيار به نماينده فروش داده امّا بعد از فروش، همسر صاحب زمين مى‌گويد طبق سند 180 متر اين زمين مال من است ضمنا در موقع فروش بعضى از اهالى نسبت به گرانى اين زمين معترض بودند و مى‌گفتند اين زمين در ده گران است لطفا با توجه به مطالب مذکور به سوالات ذيل پاسخ فرماييد:
1- آيا نماينده فروش مسؤول وصول و پرداخت پول به صاحب زمين مى‌باشد؟
2- آيا نماينده فروش مى‌تواند اقدام قانونى براى خريداران بنمايد؟
3- آيا اعتراض خريداران وارد است و بايد بقيه پول را نپردازند؟
4- آيا صاحب زمين مى‌تواند براى نماينده فروش که وکالت تام داشته اقدام کند؟
استفتاءات، ج2، ص: 319
جواب:
- 1- اگر به مقتضاى وکالت خود عمل کرده ضامن نيست. 2- اگر از طرف مالک وکيل باشد مانع ندارد. 3- اگر زمين را در وقت فروش به قيمت عادله روز خريده‌اند حق فسخ و اعتراض ندارند. 4- در صورتى که وکيل خلاف مقتضاى وکالت نکرده باشد حق ندارد.
سوال 2 :
- در صورتى که ضمن عقد ازدواج يا عقد لازم ديگر زوج زوجه خود را وکيل در طلاق کند اين وکالت قابل عزل مى‌باشد يا خير؟
جواب:
- اگر به نحو شرط نتيجه "1" شرط شده که زن وکيل باشد اين وکالت قابل عزل نيست.
سوال 3 :
- اگر فتوا اين باشد که شرط در ضمن عقد الزام آور است آيا شرط در ضمن عقد جايز نيز الزام آور است؛ مثلا در ضمن عقد وکالت عدم عزل وکيل يا لزوم عقد را شرط کنند چه صورت دارد؟
استفتاءات، ج2، ص: 320
جواب:
- شرط در ضمن عقد جايز مادام که عقد فسخ نشده لازم العمل است ولى شرط عدم عزل وکيل يا لزوم عقد وکالت در ضمن آن نافذ نيست.
سوال 4 :
- شغل بنگاه اتومبيل که عده‌اى به آن اشتغال دارند پولى که از شغل مزبور به دست مى‌آيد آيا حلال است يا حرام؟ و آيا مادر شيرده يا زن باردار مى‌تواند از آن پول استفاده کند يا نه؟
جواب:
- با رعايت ضوابط شرعى حق الزحمه يا سود معامله حلال و استفاده از آن جايز است.
سوال 5 :
- شخصى يخچالى را در مغازه‌اى امانت گذاشته و صاحب مغازه آن را براى فروش بيرون گذاشته بعد از مدتى به او مراجعه شده که مى‌گويد مقدارى از اثاث آن را برده‌اند آيا صاحب مغازه ضامن هست يا خير؟
جواب:
- اگر در حفظ آن کوتاهى نکرده ضامن نيست.
سوال 6 :
- شخصى است که به طور معمول از شخص ديگر فرشهايى را به عنوان امانت مى‌گرفته و براى او مى‌فروخته و اين عمل به مدت پنج سال ادامه داشته، البته فرشها در صورت عدم فروش به صاحبش برمى‌گشته در سفر آخر که از اصفهان به منظور فروختن فرش به تهران مى‌رفته از آنجا که فرشها به علت گرانى به فروش نرفته ناچار از تهران عازم اصفهان شده تا اين که فرشها را به صاحبش برگرداند به طور معمول هنگامى که بليط گرفته و
استفتاءات ج2 330 ج ..... ص : 330
استفتاءات، ج2، ص: 321
مى‌خواسته سوار ماشين شود فرشهاى خود را به شاگرد ماشين تحويل داده و به او سفارش حفاظت آنها را کرده است هنگامى که ماشين به اصفهان مى‌رسد شاگرد ماشين انکار کرده که اصلا چنين فرشى در ماشين نبوده با توجه به اينکه شاگرد و راننده و صاحب ماشين پس از صحبتها حاضر شدند که نفرى پنج هزار تومان بدهند و بابت اين پول به صاحب فرش چک داده‌اند آيا اين شخص امانت فروش با توجه به اينکه کمال جديّت در حفاظت فرشها را داشته نسبت به فرشها براى صاحبش ضامن است يا نه؟
جواب:
- اگر از طرف مالک مجاز در نقل فرش بوده و در حفظ آن کوتاهى نکرده ضامن نيست.
سوال 7 :
- شخصى ملکى را وکالتا خريدارى نموده و به همين جهت بدهى داشته که قرار بوده به تدريج با اقساط بدهى ملک را بپردازد حال آيا موکل در قيد حيات وکيل مى‌تواند اين معامله را بهم بزند يعنى وکالت خود را فسخ نمايد و پولى که قبلا پرداخت نموده دريافت نمايد يا خير؟
جواب:
- اگر وکيل معامله مورد وکالت را انجام داده موکل بدون داشتن يکى از خيارات حق ندارد معامله را فسخ کند.
استفتاءات، ج2، ص: 323