شفعه
استفتاءات، ج2، ص: 178
شفعه "حق تقدم شريک در خريدن سهم شريک ديگر"
سوال 1 :
- من و کسى ديگر يک باغچه مشترک داريم، شريکم بدون اجازه من آن را به ديگرى فروخته، آيا حق شفعه دارم يا خير؟
جواب:
- اگر باغچه مشترک بين شما و يک نفر ديگر است به نحو مشاع، و او سهم خود را به غير فروخته، شما حق شفعه داريد.
سوال 2 :
- اينجانب مشغول کشت روى زمينى هستم که متراژ فعلى آن حدود 4700 متر مربع است و قبلا حدود 6500 متر مربع بوده که ما به التّفاوت را ايادى رژيم منحوس براى جشنهاى 2500 ساله به زور و کتک گرفتند و هم اکنون آن ما به التّفاوت، شارع عمومى است و تنها محلّ امرار معاش اينجانب از سبزيکارى روى باقيمانده اين زمين است، اين زمين از پدر من به يگانه خواهرم به ارث رسيده و خواهرم در حدود هجده سال پيش قسمتى از سهم الارث خود را بدون اطلاع من و با صحنه پردازيهايى که از طرف خريدار شد فروخت که ابتدا با تبانى با محضردار وقت، سند ذمّه به او دادند و پس از ظاهر شدن مسأله در فاميل، مجبور شدند به ايشان پول پرداخت
استفتاءات، ج2، ص: 179
نمايند (البتّه خواهرم از نظر شمارش پول و تشخيص آن دچار کمبودهايى نيز هست).
اينجانب با توجه به مشاع بودن زمين بنده و خواهرم، هيچ اطّلاعى از فروختن زمين توسط خواهرم نداشتم و دولت نيز حق تفکيک زمين مشاع را نمى‌دهد و بنده نيز راضى به اين معامله نبوده و حاضر نيستم زمين خود را بابت اجاره به ايشان بدهم، خواهشمند است بفرماييد که آيا معامله بين خواهرم و شريک جديد در صورت مشاع بودن و عدم اطّلاع بنده صحيح بوده يا خير؟
جواب:
- معامله محکوم به صحّت است و شما پس از اطّلاع از فروش و اطّلاع از ثبوت حق الشّفعه در صورتى که ملک فقط مشترک بين شما و خواهرتان بوده مى‌توانيد اخذ به شفعه نماييد و با پرداخت پول خريد به مشترى سهم خواهر را براى خود برداريد.
سوال 3 :
- پدرى که تحت سرپرستى پسر و يا بالعکس زندگى مى‌کند و در واقع زندگيشان توأم است و جدا نمى‌باشند اگر يکى از اينها ملک و يا خانه‌اش را بدون اطلاع سرپرست خانه به کس ديگرى بفروشد آيا براى پدر و يا پسرى که سرپرست است و حاضر بوده به همان قيمتى که به شخص ديگر فروخته مصلحتا از او خريدارى نمايد تا از فساد و نزاع احتمالى و يا حتمى جلوگيرى نمايد و در غير اين صورت معامله انجام شده موجب فساد و منازعه بين پدر و پسر و بين خريدار که شخص ديگرى است خواهد شد حق تقدّم و يا حق الشفعه در اينجا صادق است يا خير؟ و به طور کلى معامله مزبور شرعا چه صورت دارد؟
استفتاءات، ج2، ص: 180
جواب:
- معامله واقع شده صحيح است و اگر ملک و خانه فروخته شده مشترک نبوده حق شفعه ثابت نيست.
استفتاءات، ج2، ص: 181