2 ـ معدن
مسأله 1807 :
اگر از معدن، طلا، نقره، سرب، مس، آهن،نفت، ذغال سنگ، فيروزه، عقيق، زاج، نمک و معدنهاى ديگر چيزى به دست آورد، در صورتى که به مقدار نصاب باشد، بايد خمس آنرا بدهد.
مسأله 1808 :
نصاب معدن 15 مثقال معمولى طلا است، يعنى اگر قيمت چيزى را که از معدن بيرون آورده، بعد از کم کردن مخارجى که براى آن صرف کرده به 15 مثقال طلا برسد، بايد خمس آنرا بدهد و بنابر احتياط مستحب بايد مراعات زکات نقدين را بنمايد.
مسأله 1809 :
استفاده اى که از معدن برده، اگر قيمت آن به 15 مثقال طلا نرسد، خمس آن در صورتى لازم است که به تنهائى يا با منفعتهاى ديگر کسب او، از مخارج سالش زياد بيايد.
مسأله 1810 :
گچ و آهک و گل سرشور و گل سرخ از چيزهاى معدنى نيست و کسى که اينها را بيرون مى آورد، در صورتى بايد خمس بدهد که آنچه را بيرون آورده، به تنهائى يا با منافع ديگر کسبش، از مخارج سال او زياد بيايد.
مسأله 1811 :
کسى که از معدن چيزى به دست مى آورد، بايد خمس آنرا بدهد چه معدن روى زمين باشد، يا زير آن، در زمينى باشد که ملک است، يا در جائى باشد که مالک ندارد.
مسأله 1812 :
اگر نداند قيمت چيزى را که از معدن بيرون آورده به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا مى رسد يا نه، بنابر احتياط واجب بايد به وزن کردن يا از راه ديگر قيمت آنرا معلوم کند.
مسأله 1813 :
اگر چند نفر چيزى از معدن بيرون آورند، چنانچه بعد از کم کردن مخارجى که براى آن کرده اند، قيمت آن به 15 مثقال طلا برسد، اگر چه سهم هر کدام آنها اين مقدار نباشد، بنابر احتياط واجب بايد خمس آنرا بدهند.
مسأله 1814 :
اگر معدنى را که در ملک ديگرى است بيرون آورد، آنچه از آن به دست مى آيد، مال صاحب ملک است. و چون صاحب ملک براى بيرون آوردن آن خرجى نکرده، بايد خمس تمام آنچه را که از معدن بيرون آمده بدهد.